O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi a. Qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti

«Yulduzlarni tartibga sol » o`yini 

 

Oyin quydagicha tanishtiriladi: 

Kompyuter ekrani o`rta qismida bo`yoqli reyaktiv samaliyot uchub o`tadi va qizil 

yulduzchalar sochadi. Yulduzchalarda sonlar berilgan bo`lib bir qatorda quydagicha 

---

 

55 

joylashtiriladi. 1, 2, 4, 3, 5, 8, 7, 6. Bu o`yinda kompyuterlar soniga qarab sinf 

o`quvchilarini ikki guruhga ajratib o`tkazish mumkin.  

Bolalarga savol beriladi: “Yulduzlarni tartibga sol !” agar qatordan qaysi bir 

yulduzchani siljitish yoki qatordan chiqarish lozim bo`lsa bolalar kursor bilat  harakat 

qilib,  uncha katta bo`lmagan samolyot ko`rinishdagi uni pastdan yoki yuqoridan tegishli 

yulduzga to`g`irlaydi balki,  yulduzchani qator bo`yicha siljitish lozim bo`lsa,  u holda 

kursorni chapga yoki unga yaqin olib keladi. Shunday qilib 1 dan 8 gacha natural sonlar 

kletkasi ustida ishlab,  bolalar mavjud sonlari bilan ish ko`radi, ammo,  bu qatorni 

xotiradagi  sonlar bilan to`ldirmaydi, lekin ketma-ketlikni  tanqidiy  baholab,  

o`rinlashtirishni bajaradi. Eng ma`suliyatli qadam 4 va 3 sonlarini almashtirib qo`yishdir. 

 

Yana qator bo`ylab borishda bolalar endi yonma –  yon to`rgan sonlarni emas, 

balki 8 bilan 6 sonlari o`rnini almashtirish zarurligni bilb olishadi. Bu o`rinda qiyinchilik 

birinchi qadamga nisbatan ancha ko`tariladi. Bu qadamda bola xatoga yo`l qo`ysa 

ta`limiy o`zgarish e`tiborga olingan. O`yinni bajarish jarayoni butun o`yin davomida 

qat`iy qoida asosida olib boriladi. Bu qoydalarning eng muhimi bolaning o`yinda olgan 

bilim va malakalri hisoblanadi yuqorida aytilgan o`yinda bola 1 dan 10 gacha natural 

sonlar ketma  –  ketligini bilmasa,  u kompyuterdan foydalanishda xatoga yo`l quyishi 

mumkin,  bu tabiiy holdir. O`quvchilarni kompyuterda o`yinlarni bajarishga tayyorlashda 

bolani ekrandagi kursordan va 4 ta klavish – “Yuqoriga ”,  “pastga ”,  “o`nga”,  “chapga 

”dan foydalanishga o`rgatish kerak. Bu o`yinda ko`rinib turibdiki,  o`yinga tayyorlanish 

va uni bajarish boladan qat`iy o`yin qoydalarini bajarishni talab qiladi. Shunga o`xshash 

oddiy o`yinlarda ishtiroq etish unda malum rolni bajarish shu o`yin uchun belgilangan 

qoida asosida bajariladi. Shunisi ham borki. Bolalar o`yin qoidalarini mazmuniga va 

bajarish jarayonida bilb olishadi. O`qituvchi bolaning bundagi harakatini boshqarib 

turishi lozim bo`ladi.