Ajiratiw hám aniqlaw(sipat analizi)usillari''

ÓZBEKISTAN RESPUBIKASI JOQARI HÁM ORTA ARNAWLI
TÁLIM MINISTIRLIGI
BERDAQ ATINDAGI QARAQALPAQ MÁMLEKETLIK
UNIVERSITETI

XIMIYA TEXNOLOGIYA FAKULTETI

XIMIYA QÁNIYGELIGI
ORGANIKALIQ HÁM ORGANIKALIQ EMES XIMIYA KAFEDRASI
ANALITIKALIQ XIMIYA PÁNINEN
"Ajiratiw hám aniqlaw(sipat analizi)usillari''
TEMASINDAGI

KURS JUMISI
Orinlaģan Abdigapurov B
Qabillaģan Joldasova S

NÓKIS - 2023
MAZMUNI

Kirisiw
I Bap. Tiykarǵı bólim
1.1 Ajıratıw hám konsentrlew usıllarınıń analizde qolanılıwı
1.2 Filtrlew. Kesent beriwshi ionlardı nıqaplaw
1.3 Ekstrakciya usılı
II Bap. Tájiriybe bólim
2.1 Ximiyalıq sıpat analiziniń tiykarǵı túsinikleri
2.2 Tiykarǵı ámellerdi orınlaw usılları
2.3 Juwmaqlaw bólimi
Paydalanǵan ádebiyatlar

KIRISIW
Temaniń aktuallıǵı. Analitikikalıq ximiya kóplep ximiyalıq, neft ximiyalıq, farmasevtika, metallurgiya, aziq-awqat, jeńil sana'at, geoximiya, medicina hám islep shiǵarıw tarmaqlarinda ónimler sapasin baqlawda, sonıń menen alinǵan ilimiy nátiyjelerdi bahalawda ayriqsha áhmiyetke iye. Qórshagan órtalıq obyektleri quramindaǵi záhárli zatlardi anıqlaw, topraqtıń quramin hám strukturasin úyreniw, awil xójaliǵi, medicina h.t.b tarawlardi analizsiz kóz aldimizǵa keltirip bolmaydı. Ámeliy áhmiyeti: analiz agrosanaat normal iskerlik júritiwi ushın kerekli bolǵan topraq, tóginler, awıl xójaliǵi ónimlerinıń ximiyalıq quramin tiykarǵi varianti bolip esaplanadi. Sipat hám muǵdarlıq ximiya biotexnologiya hám medicinalıq diagnostikada tiykarǵi bólimi esaplanadi. Kóp ǵana ilimiy tarawlardıń izertlew laboratoriyalarinıń úskeneler menen támiynlendiriw dárejesine baylanıslı. Analitikalıq ximiya - zattıń quramin hám ximiyalıq dúzilisin anıqlaw imkaniyatin berıwshı pán bolip esaplanadi. Ónıń usılları tek ǵana zattıń quramlıq bóleklaerin emes, bálkim olardıń muǵdarlıq qatnaslari menen baylanisli sorawlarǵa da juwap beriwge járdem beredi. Har qanday analizdi anıq tekseriw ushın úlgi alıw, onı analizge tayarlaw, zárúr jaǵdaylarda tekseriletuǵin zatti basqalarinan ajıratıw hám konsentrlew ámellerin qay dárejede anıq orınlanǵanina baylanisli. Analiz ushın úlgi alıw, zatlardi ajıratıw, konsentrlew, analizdi orınlaw ǵana áhmiyetli bolip qalmastan, ólshew, alinǵan nátiyjelerdi matematikalıq usıllar járdeminde bahalaw, olardı talqılaw júda áhmiyetli bolip esaplanadi. Ayrim jaǵdaylarda olar konoazit kompanentlerdıń fazalıq jaylasıwın anıqlaw ushın da qollanılıwı múmkin. Analiz usılları hám quralları har dayim ózgerip turatuǵin, jańa jantasıwlardan paydalanatuǵin hár qanday gúzetıwdi tiykarǵi dep bilgen pán. Analitikalıq ximiya sırtqı kórinisı jaǵınan analizdıń ulıwma máselelerin sheshıw, anıq tarawlar ushın usıllar jaratıw, analiz usıllarınıń metrologiyasin islep shıǵıw hám rawajlandiriw wáziypalari menen shuǵıllanadi. Analitikalıq ximiya tiykarinan eki túrlı analiz usıllarina bólinedi. Olar sipat analizi hám muǵdar analizi bolip esaplanadi. Sipat analizi zat yaki zatlar aralaspasınıń quramı qanday bóleklerden ibaratliǵin, dúzilisi hám oniń quramindaǵi funksional gruppalar haqqında maǵlıwmat berse, muǵdar analizi zattiń muǵdari hám onıń quramindaǵi bóleklerdıń muǵdari haqqinda maǵlıwmat beredi. Analitikalıq ximiyada hár túrli analiz usıllarinan paydalanip kelinbekte. Mısal ushın izatop analiz, element analiz, zatı analiz, fazaliq analiz, molekulyar analiz h.t.b. analiz túrleri bar.