MiRZƏ ŞƏFİ ŞƏrq qərb araşdirmalarinda

Mirzə Şəfi Şərq-Qərb araşdırmalarında 
 
 
213 
Sədre hərime qəbul dər xore hər xam nist  
Pəs benişin, şəmvar sər bekəş əz suz-o saz.  
Torbəte Məhmud ra ruze cəza in nedast:  
“Hacəte ferdos nist koşteye tiğe Əyaz” 
Vazehe avare ra bange cərəs, - sovte zağ,  
Paye tələb dər bemand, mənzele məqsəd deraz.  
 
(Sətri tərcümə)  
Çadırda oturan gözəl saçlarını üzündən yığdı,  
Məcaz zülmətindən həqiqət nuru parladı.  
Göz dost gözündə, əl yar qoynunda qərar tutdu.  
Eşq bir tərəfdən, hüsn o biri tərəfdən nazü-niyaza  
                                                          başladılar.  
Onun qəbul otağına yol tapmaq hər xam adamın 
                                                            işi deyil,  
Indi ki, belədir, otur, şam kimi alış, yan və döz.  
Mahmud türbətindən cəza günü bu nida qopar:  
“Əyaz qılıncı ilə ölmişə cənnət nə lazım?”  
İstək kəhəri yarı yolda, məqsəd mənzili uzaqlarda  
                                                                 qaldı.  
Indi qarğa sədaları avarə Vazeh üçün cərəs  
                                       sədaları yerini tutubdur.  
 
Ta key del on delaram zin del rəmide darəd,  
Vəz dustane bidel, del arəmidə darəd?  
 
(Sətri tərcümə) 
Havaxta qədər o gözəl könlünü məndən ürkmüş 
                                                      saxlayacaq,  
Havaxta qədər o, sevən aşiqinə laqeyd qalacaq?!  

---

    Nəzakət Əliyeva 
 
 
214 
 
 
Rübai  
Gər mərdi ze ma zəni darəd dust,  
Yarist neku-bo eybəş nə nekust.  
Əmma, ze çe ruy çon zəni mərdi xast,  
Dər çeşmə cahan pəlid-o bəd siyreyi ust.  
 
(Sətri tərcümə)  
Bizlərdən bir kişi bir qadını sevsə,  
O, gözəl bir dost sayılar və ona nöqsan tutmaq  
                                                  yaxşı görünməz  
Bəs nə üçün qadın bir kişini sevsə,  
Dünyanın gözünə xar və pozğun görünər?!  
 
Rübai  
Can – o tənə mən fədaye yek buseye yar,  
Amal-o xəyale mən, bər u bad nesar.  
Aşeq mənəm-o be eşqe u dər ğəm-o dərd,  
Şeyda mənəm-o be hecre u zar-o nezar.  
 
(Sətri tərcümə)  
Mənim canım və qəlbim yarın bir busəsinə fəda,  
Mənim arzu və amalım ona fəda olsun.  
Mən aşiqəm, onun eşqilə qəmə, dərdə düşmüşəm,  
Mən şeyda bülbüləm, onun hicrilə belə ağlar  
                                                              olmuşam.  
 
Rübai  
Ləb bər ləbe yar bordənəş, vəh, çe xoş əst!  

---

Mirzə Şəfi Şərq-Qərb araşdırmalarında 
 
 
215 
Cam əz peye cam xordənəş, vəh, çe xoş əst!  
Ziba sənəmi, poste ləbi, şirin quy,  
Əndər bəre xod foşordənəş, vəh, çe xoş əst!  
 
 
 
(Sətri tərcümə)  
Yarla dodaq-dodağa durmaq, ah nə xoşdur!  
Onunla qədəh ardınca qədəh doldurmaq, ah, nə  
                                                                 xoşdur!  
Püstə dodaqlı, şirin sözlü, gözəl bir sənəmi  
Alıb ağuşa sıxmaq, ah, nə xoşdur!  
 
Həsb-hal  
Məhe nosəfərəm!  
Rəfti ze nəzər, dide ze del əşk rəvan kərd, Rəsmist 
peye nosəfəran ab feşan kərd.  
 
Vəlleyli iza yəğşa! Həlake aşeq şəbe fəraq əst,  
Vənnəhari iza təcəlla! Sərmayeye omr ruze vesal.  
 
(Sətri tərcümə)  
Hicran gecəsin möhnətini gər görə kafir.  
Şək yoxdu ki, inkar eləməz ruzi-qiyamət.  
Gər zahidi-xüdbin bilə zövqini vüsalın,  
Cənnət tələbindən nə bulur ğeyri nidamət!  
 
Vedaye  dustan  rəsmist  qədim  və  ətvare  yaran 
xolqist  kərim,pəs  əz  çe  cəhət  an  mobəddəl  be  laf  şod 
və in motəğəyyer be xelaf.  

---

    Nəzakət Əliyeva 
 
 
216 
Ey şohreye şəhr, əz çe şodi şəhr-beşəhri?  
Kəl bədri iza sirtə fəsirtə kəhilali.  
Dur əz to əgər dide çenin xune cegər rixt  
Ma tünzürü qəd vəchəkə illa bexeyali.  
Kodam xake rah betəqbile gərde ləl səməndət sər 
be  çərxe  bərinəst  və  kodamin  sərmənzel  ze  nəsime 
torreye meşginət rəşge səhraye Çin.  
Dər xaneye zin celvekonan, ərdəbəcuyan,  
Hər ca ke, bedin şəkl-o şəmayel bexorami,  
Əz rəşg şəvəd çərxe bərin həlqebequşət.  
Vəz eçz nəhəd rəh be cəbin dağe ğolami.  
Bu  məsəl  qələtdir  ki,  deyərlər  gözdən  gedən 
könüldən  gedər.  Madam  ki,  gözdəydin,  gözdə  idin. 
Indi ki, gözdən getdin, könüldəsən.  
Göz  ağlar  kim,  səni  görməz,  könül  xüd  səndən 
ayrılmaz,  
Məgər cismi-lətifin nazəninim, sərbəsər candır?  
Hər  ca  ke,  eşraqate  qəlbist,  çe  doa,  çe  salam  və 
anca ke bəride məhəbbətəst çe qased, çe pəyam?  
Sədre hərəme vəsle to ra rahe səba ku?  
Yaraye qozəştən nəkonəd peyke xəyaləm.  
Tərkibi-vücudum  iqtiyazi-vüsali-mehrinlədir  və 
ədəm imkanım qibleyi-fəraqi-qəhrinlə.  
Məni eşqin oduna yandırdın,  
Çünki gördün yanıram, yan durdun.  
Baz ay, baz ay, ke, bi to dide ra nur nist və del ra 
sürur ney.  
Nə çareye xənde, nə məcale qoftar,  
Nə zəhreye neşəst, nə yaraye rəftar,  
Nə qodrəte səbr, nə qovvəte ah,  

---