80
- potensial gəlirlərin büdcəyə daxilolma əmsalının əhəmiyyətli dərəcədə
yüksəldilməsinə nail olmaq;
-
dövlətin xəzinədarlığı vasitəsilə büdcə təşkilatları xərclərinin idarə edilməsi
potensialını artırmaq, büdcə vəsaitlərinin təyinatı üzrə düzgün xərclənməsi üzərində dövlət
maliyyə nəzarətini daha da gücləndirmək;
-
qeyri-neft sektorunda büdcə gəlirlərinin yığım əmsalının üstün artımına nail olmaq;
-
vergi ödəyicilərinin fəaliyyətini təşviq etmək üçün həyata keçirilən stimullaşdırıcı
tədbirləri davam etdirmək;
-
dövlət büdcəsi xərclərinin investisiya yönümlüyünə üstünlük vermək;
-
investisiya qoyuluşunun strukturunu və kreditlərin verilməsi mexanizmini daim
təkmilləşdirməklə sahibkarlığı regionlar üzrə inkişaf etdirmək;
-
dövlət vəsaitindən səmərəli istifadəni, büdcə xərclərinin strukturunun
təkmilləşdirilməsini və xərclərin şəffaflığının artırılmasını təmin edən qanunvericilik
bazasının formalaşdırılmasını davam etdirmək;
-
kiçik və orta sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi üçün hazırlanmış proqamların
maliyyələşdirilməsində büdcənin rolunu və bu istiqamətə vəsait qoyuluşunu artırmaq;
-
büdcə vəsaitlərinin məqsədyönlü və səmərəli istifadə olunmasını təmin etmək
məqsədilə xəzinə nəzarətini daha da gücləndirmək, büdcə təşkilatlarında borclanma
prosesini çevik idarə etmək;
-
fiskal siyasətin alətlərindən səmərəli istifadə etmək və dövlət satınalmaları zamanı
büdcə xərcləri multiplikatorunu nəzərə almaq;
- dövlət büdcəsi kəsirinin tədricən azaldılması siyasətini davam etdirmək və bu
kəsiri iqtisadiyyatın stimullaşdırılması həddində saxlamaq;
- büdcə kəsirini inflyasiya yaratmayan mənbələr hesabına maliyyələşdirmək;
- dövlətin qısamüddətli istiqraz vərəqələri bazarını daha da inkişaf etdirmək, dövlətin
qiymətli kağızlar bazarında investorların iştirakını genişləndirmək və qiymətli kağızlara
olan tələbatı artırmaqla normal rəqabət prinsipləri əsasında faiz dərəcələrinin aşağı
düşməsinə şərait yaratmaq.
81
ST FADƏ OLUNMUŞ Ə DƏ B YYAT
1.
Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi. Bakı, 2016
2.
Azərbaycan Respuplikasının büdcə zərfi. Bakı, 2014
3.
Azərbaycanın statistik göstəriciləri. Bakı, 2014
4.
«Azərbaycan Respublikasında vergi inzibatçılığının təkmilləşdirilməsi Dövlət
Proqramı» (2005-2007-ci illər)
5.
Azərbaycan Respublikasında vergi sisteminin təkmilləşdirilməsi üzrə Tədbirlər
Planı (2008 - 2012-ci illər)
6.
Avropa ttifaqı və Azərbaycan arasındakı qonşuluq siyasəti çərçivəsində qəbul
olunmuş fəaliyyət Planı
7.
Avropa Şurasının 1999/49, 2005/92/EC nömrəli Direktivi
8.
Azərbaycan Respublikası Vergilər Nazirliyinin statistik məcmuəsi. Bakı, 2009
9.
«Vergilər» qəzeti, 2002-2011-c illər
10.
Bağırov D.A. Vergi nəzarəti. Bakı, 2006
11.
Bədəlov Ş.Ş., Məhərrəmov R.B., Qurbanov F.Ə. Büdcə sistemi. Bakı, 2003
12.
Məmmədov S.M. Maliyyə. Dərslik. Bakı, 1997
13.
Həsənli M.X. Keçid iqtisadiyyatlı ölkələrin vergi sistemlərinin formalaşdrılması, B.,
1995, 96 s.
14.
Həsənli M.X. Vergilər, B., 1998, 416 s.
15.
Kəlbiyev Y.A. Fiskal siyasət və milli iqtisadiyyatın tənzimlənməsi problemləri.
Bakı, Elm, 2005
16.
Məmmədov F.Ə., Musayev A.F., Sadıqov M.M., Rzayev Z.H., Kəlbiyev Y. A.
Vergilər və vergitutma. Bakı, 2006
82
17.
Rzayev Z.H.. Vergi menecmenti. Dərslir. Bakı, 2007
18.
Vergi, sahibkarlıq və gömrük haqqında qanunlar, normativ-hüquqi aktlar toplusu, I
cild. B., 1999, 596 s.
19.
Vəliyev D.Ə., Balakişiyeva Y.N., Rəfibəyli .R., manov E.E., Qarabalov E.M.
Vergi hüququ, B.,2003, 484 s.
20.
Балацкий Е.В. Лафферовы эффекты и финансовые критерии экономической
деятельности
// Мировая экономика и международные отношения, 1997, №11
21.
Балацкий Е.В.«Эффективность фискальной политики государства», Проблемы
прогнозирования
, ИНП РАН, 2000, N0 5, c.32Заяц Н.Е. Теория налогов.
Минск
. 2002
22.
Мусаев А.Ф., Садыгов М.М., Магеррамов Р.Б., Салаев Р.А. Налоги и
налогооблоъение
в Азербайдъане. Баку. Элм, 2005
23.
Соколов А.А. Теория налогов. Москва, 2003
24.
Экономика налоговой политики. Под ред. М.П.Девере. Москва, Филинъ, 2002,
328 с.
25.
Садыгов М.М., Зейналов В.З., Садыгова Г.М. Рыночная экономика: финансы и
налоги
. Баку, 2001
83
Xülasə
Yusifova Ulduz Zülal qızı
“Vergi ödə niş lə rinin optimallaş dırılması istiqamə tlə ri”
Azərbaycan Respublikasının vergi sisteminin formalaşması istiqamətləri müəyyən edilmiş, dinamik
inkişafı təhlil edilmlşdir. Vergi islahatlarının həyata keçirilməsində, vergi mexanizmlərinin
səmərəliliyinin yüksəkdilməsi tədbirlərinin hazırlanmasında, vergi ödənişlərinin optimallaşdırılması
istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsində, büdcə gəlirlərinin artırılmasında, mütərəqqi vergi sisteminin
formalaşmasında tədqiqatın praktiki əhəmiyyətindən elmi mənbə kimi istifadə edilmişdir. Azərbaycan
Respublikasının müasir büdcə-vergi sistemi qiymətləndirilmiş və elmi cəhətdən əsaslandırılmış təkliflər
verilmişdir.
НАПРАВЛЕНИЯ ОПТИМИЗАЦИИ НАЛОГОВ ПЛАТЕЖЕЙ
Юсифова Улдуз Зюлал кызы
Аннотация
Определены направления формирования налоговой системы Азербайджанской республики,
проанализировано
ее динамическое развитие. В качестве научной базы было использовано
практическое
значение исследования в осуществлении налоговых реформ, разработке мер по
повышению
эффективности налоговых механизмов, определении направлений оптимизации
налоговых
платежей, повышении бюджетных доходов, формировании прогрессивной налоговой
системы
. Была дана оценка современной бюджетно-налоговой системе Азербайджанской
республики
и предоставлены научно обоснованные предложени
Yusifova Ulduz Zulal kizi
"Directions of the Optimization of Tax Payments"
Directions of the formation of tax system of the Republic of Azerbaijan have been determined and the
dynamic development has been analyzed. The practical importance of the research work in the realization
of tax reforms, in the preparation of measures to increase the efficiency of tax mechanisms, in
determining the directions of optimization of tax payments, in increasing budget revenues and in the
formation of progressive tax system have been used as a scientific source.Modern budget- tax system of
the Republic of Azerbaijan has been evaluated and scientifically proved proposals have been made.
84
Az rbaycan Dövl t qtisad Universitetinin Magistratura M rk zinin magistrant
Yusifova
Ulduz
Zülal
q z
t r find n
“Vergi
öd ni l rinin
optimalla d r lmas istiqam tl ri” mövzusunda yerin yetirilmi dissertasiya
i inin
R E F E R A T I
Mövzunun aktuall
. Ümummilli lider Heydər əliyevin rəhbərliyi altənda
müstəqil Azərbaycan Respublikasənda həyata keçirilən xarici və daxili
siyasətin, nail olunan dinamik sosial-iqtisadi inkiəafən davamə olaraq ulu
öndərimizin
müəyyən
etdiyi
inkiəaf
strategiyasənən
Azərbaycan
Respublikasənən Prezidenti cənab əlham əliyev tərəfindən böyük
məharətlə həyata keçirilməsi respublikaməzda yeni inkiəaf modelinin
formalaəmasəna və onun dünya iqtisadiyyatəna inteqrasiyasəna, neft və qeyri-
neft sektorunun dinamik inkiəafəna, əhalinin rifah halənən yaxəəlaəmasəna,
iqtisadiyyatən tarazlə və proporsional tərəqqisinə imkan vermiədir.
Xarici siyasətinin prioritetlərindən biri milli bazarən dünya bazarə ilə, milli
iqtisadiyyatən dünya iqtisadiyyatə ilə intensiv inteqrasiyasənən düzgün
təəkilidir. Bu məqsədlə Azərbaycan hökuməti bir çox dünya dövlətləri ilə
iqtisadi əməkdaələq əlaqələri yaratmaqdadər.
Milli iqtisadi inkiəaf strategiyasənda mühüm rol oynayan vergi xidməti
orqanlarənda son illər vergi sisteminin təkmilləədirilməsi, vergitutma
bazasənən geniələndirilməsi, vergi xidmətinin müasir Avropa standartlarəna
uyəunlaədərəlmasə sahəsində əhəmiyyətli iələr görülmüə, vergi
qanunvericiliyi və vergi inzibatçələəənən müasir tələblər baxəməndan
qurulmasənda bir səra müvəffəqiyyətlərə nail olunmuədur.
Bu tədbirlərin davamə olaraq, Avropa əttifaqə ilə Azərbaycan arasəndakə
Qonəuluq Siyasəti çərçivəsində qəbul olunmuə fəaliyyət planəna əsasən
bir çox sahələrdə, o cümlədən vergi sahəsində, qanunvericiliyin və
inzibatçələəən beynəlxalq standartlarəna uyəun təkmilləədirilməsi tələb
olunur.
Bu strateji prioritetlər və ölkənin maliyyə imkanlarənən sürətlə artmasə
vergi qanunvericiliyinin və inzibatçələəənən beynəlxalq standartlara
uyəunlaəma proseslərinin daha sürətlə aparəlmasəna tələblər və eyni
zamanda imkanlar yaradər.
Vergi qanunvericiliyinin və inzibatçələəənən beynəlxalq standartlara
uyəunlaəma istiqamətlərini müəyyən etmək məqsədilə, dünyada, xüsusən
Avropa əttifaqənən və digər ölkələrin vergi siyasəti üzrə təcrübəsi
dərindən
təhlil
edilməli,
bunun
əsasənda
vergi
dərəcələri
optimallaədərəlmalədər, bununla yanaəə Azərbaycanən xüsusiyyətləri də
nəzərə alənmalədər.
Məhz yuxarəda qeyd olunanlarən araədərəlmasə və by istiqamətdə
təkliflərin verilməsi təqdim edilən dissertasiya iəinin aktualləəənə təəkil
edir.
85
Problemin öyr nilm si s viyy si. Vergi sistemi, vergi sistemində vergi
ödəniələrinin optimal səviyyəsinin müəyyən edilməsi hazərda ölkəmizdə
həyata keçirilən iqtisadi islahatlarən ən mürəkkəbidir. Hələ islahatlarən ilk
illərində maksimal vergi dərəcəsi tətbiq edilmiə, vergi sisteminin daha səməri
olmasə üçün onun optimal səviyyəsinin tapəlmasə istiqamətində siyasət
həyata keçirilir.
Vergi sisteminin, vergi ödəniələrinin, bu ödəniələrin optimal səviyyəsinin
müəyyən edilməsinin nəzəri və təcrübi məsələləri Azərbaycanən
alimlərindən M.Həsənlinin, S.Məmmədovun, D.Baəərovun, M.Sadəqovun,
Y.Kəlbiyevin, L.əhmədovun, A.Kərimovun, ə.Rzayevin, R.Məhərrəmovun,
Z.Rzayevin və baəqalarənən əsərlərində geniə əərh edilmiədir.
Dissertasiyan n m qs d v v zif l ri. Magistr dissertasiya iəinin məqsədi
Azərbaycanən müasir vergi sisteminin məqsəd və vəzifələrinin,
xüsusiyyətlərinin vergi ödəniələri sisteminin beynəlxalq təcrübəsinin
öyrənilməsindən,
vergi
ödəniələri
sisteminin
səmərəliyinin
qiymətləndirilməsindən, vergi ödəniələri sisteminin optimallaədərəlmasə
istiqamətlərinin və onun təkmilləədirilməsi yollarənən müəyyən
edilməsindən ibarət olmuədur.
Bu məqsədlərə nail olmaq üçün aəaəədakə vəzifələrin yerinə yetirilməsi
nəzərdə tutulmuədur:
-
vergilərin və vergi ödəniələri sisteminin əsas xüsusiyyətlərinin
müəyyən edilməsi;
-
vergi ödəniələri sisteminin beynəlxalq təcrübəsinin öyrənilməsi;
-
Azərbaycanən müasir vergi sisteminin təhlil edilməsi;
-
vergi
ödəniələrinin
səmərəliyinin
müəyyən
edilməsi
və
qiymətləndirilməsi;
- vergi dərəcələrinin optimal səviyyəsinin müəyyən edilməsi.
T dqiqat i inin predmeti v obyekti. Tədqiqat iəinin predmetini Azərbaycanən
vergi ödəniələri sistemi, obyektini isə vergi infrastrukturunun fəaliyyətinin
göstəriciləri və Azərbaycanən Milli iqtisadiyyatənən inkiəafənda vergilərin
optimal rolunun müəyyən edilməsi təəkil etmiədir.
T dqiqat i inin informasiya bazas kimi Azərbaycan Respublikasə Vergilər
Nazirliyinin Nazirliyinin statistik məlumatlarə, Azərbaycan Respublikasə
statistika komitəsinin illik hesabatlari təəkil etmiədir.
T dqiqat i inin n z ri v metodoloji saslar n klassiklərin, Azərbaycanən
və xarici ölkələrin alimlərinin vergilər, vergitutma, vergi siyasəti və vergi
sistemi haqqənda elmi əsərləri, Azərbaycan Respublikasənən qanunlarə və
normativ aktlarə, vergi ödəniələri sisteminin əsas istiqamətlərinin müəyyən
edən Hökumətin qərarlarə və Vergilər Nazirliyinin normativ-hüquqi aktlarə
təəkil edir.
Tədqiqat iəinin elmi yeniliyini aəaəədakəlar təəkil edir:
-
vergilər və vergi ödəniələri sistemi kompleks əəkildə öyrənilmiədir;
-
vergi ödəmiələri sisteminin beynəlxalq təcrübəsi öyrənilmiədir;
-
Azərbaycanda vergi ödəniələrinin müasir vəziyyəti təhlil edilmiədir;
-
vergi sisteminin optimal strukturunun qurulmasənda vergilərin nisbəti
müəyyən edilmiədir;
86
-
mənfəət vergisinin və əlavə dəyər vergisinin optimal dərəcəsi
müəyyən edilmiədir;
-
Laffer effektləri müəyyən edilmiə və onun tətbiqi istiqamətləri
göstərilmiədir.
Dissertasiyan n praktiki
h miyy ti. Magistrant tədqiqatən praktiki
əhəmiyyətini gələcəkdə anoloji problemləri elmi tədqiqat iələri üçün
faydalə olacaəənda görür.
Dissertasiyan n h cmi v strukturu. Dissertasiya iəi kompüter yazəsə ilə
müvafiq standartlara uyəun yazəlməə və 83 səhifədən ibarətdir. Tədqiqat
iəi giriədən, üç fəsildən, nəticədən və ədəbiyyat siyahəsəndan ibarətdir.
Dostları ilə paylaş: |