Microsoft Word yusifova ulduz doc
Yüklə 0,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
71
dərəcəsindən sol tərəfə yerini dəyişmə situasiyasını da nəzərdə tutmalıdır (şəkil 3.1). Təhlil göstərir ki, həqiqətən belə situasiya yalnız 1
olduqda, mümkündür. Belə iqtisadi recimlər anomal hesab olunur, lakin onu tam şəkildə də inkar etmək mümkün deyildir. 1
k olduqda əvvəlki variantda olduğu kimi, Laffer nöqtəsi yalnız d dt dk şərti daxilində mövcud olur. Bu halda (3.7) düsturu bir qədər dəqiqləşdirilməlidir: ( ) ( ) ( ) k t k k t t d d o d − ⋅ ∂ ∂ − − = 1 ln / 1 χ
(3.31)
( )( ) ( ) 1 1 ln / 1 − − ∂ ∂ − = ′
k t k t d d χ
(3.32)
( ) ( ) k t k k t d d − ⋅ ∂ ∂ − − = ∂ ′ ∂ 1 ln / 1 χ
(3.33) Beləliklə, Laffer nöqtələrinin müəyyən edilməsinin sadə alqoritmini alırıq və onu aşağıdakı dörd addımlı prosedura şəklində ifadə edə bilərik. 1. Laffer nöqtəsi yalnız 0 /
∂ ∂
o t V şərtinin ödənildiyi halda mövcud ola bilər. Bu mənada bütün hesabatlar
∂ ∂ / xüsusi törəməsinin işarəsinin müəyyən edilməsindən başlayır. Əgər 0 / > ∂ ∂ d o t V olarsa, onda bütün sonrakı hesablamalar dərhal dayandırılır. 2.
> k olduqda, Laffer nöqtəsi verginin qüvvədə olan real dərəcəsindən yüksək olur, 1
k olduqda isə, əksinə, Laffer nöqtəsi verginin faktiki dərəcəsindən aşağı olur. Bu səbəbdən də hesablamaların növbəti addımı
kəmiyyətinin qiymətləndirilməsini nəzərdə tutur. Bir sıra hallarda yalnız Laffer nöqtələrinin yerləşməsi barədə keyfiyyət təsəvvürləri kifayət edərsə, bu zaman k kəmiyyətinin qiyməti hesablanmalı və sonrakı hesablamaları aparmaq lazım deyildir. 3.
1 >
halı üçün Laffer nöqtələrinin kəmiyyəti birbaşa (3.7) düsturundan, 1
k halı
üçün isə (3.10) düsturundan alınır. Təhlil göstərir ki, (3.7) düsturu mahiyyətinə görə universaldır və loqarifm altında olan ifadənin işarəsi nəzərə alınmaqla hər iki hal üçün düzgün nəticə alınır. 4. Laffer nöqtəsi aprior məhdudiyyətləri də təmin etməlidir. Bu o deməkdir ki, Laffer nöqtələrinin əhəmiyyətliliyi yalnız 1
o d t olduqda, 1 >
halı üçün və 0 1 > d t olduqda 1
halı üçün müəyyən edilir. Qeyd olunan məhdudiyyət şərtlərinin pozulması zamanı 72
Laffer nöqtəsi buraxıla bilən qiymətlər oblastının hüdudlarından kənara çıxır və faktiki olaraq bu da o deməkdir ki, Laffer nöqtələri mövcud deyildir. d t k ∂ ∂ / ifadəsinin hesablanması üçün köməkçi düstur (11) asılılıqdan alınır və aşağıdakı şəkildədir:
(
[ ] ( ) ( ) ( ) ( ) m m d m d m s m s m d t t t t t t t t t t k k t k ⋅ − − + − + − − − ⋅ − + − = ∂ ∂ ϕ ξ ψ µ ξ ε 1 1
(3.34)
Qeyd etmək lazımdır ki, Laffer effektlərinin əks etdirilməsi nöqteyi nəzərindən qurulmuş (10) modelinin nə qədər məzmunlu, dolğun olduğu üzərində geniş dayanaq. Belə ki, (3.7) düsturu modifikasiya olunmuş ikinci növ avtonom Laffer nöqtələrinin hesablanmasına imkan verir. Bu zaman nəzərə almaq lazımdır ki, (3.7) modelində birinci növ Laffer nöqtələrinə, ümumiyyətlə, toxunulmur və bu fiskal effekt analitik sxemin əhatə dairəsindən kənarda qalır. Modifikasiya olunmuş Laffer nöqtələri təhlilə inflyasiya təşkiledicilərinin daxil edilməsini tələb edir. Ona görə də inflyasiya amili nəzərə alınmadan ənənəvi Laffer nöqtələri yaranmır. Bu mənada (3.32) modeli ənənəvi optimallaşdırma təhlil sxemlərinin cüzi sadələşdirilmiş variantı kimi çıxış edir. Sinxron Laffer nöqtələrinə münasibətdə isə (3.31) modeli klassik nəticənin əldə olunmasına imkan verir. Məsələn, əlavə dəyər vergisinin və mənfəət vergisinin dərəcələrinin dəyişməsi situasiyası yaranarsa, (3.33) ifadəsindən avtomatik olaraq bir cüt Laffer nöqtələri ( ∗ ∗
t ; ∗ ∗ d t ) alınır ki, bu nöqtələr də (3.31) və (3.32) bərabərsizliklərinin ciddi bərabərliyə çevrilməsi nəticəsində yaranır. Bu zaman alınan nöqtələrin Laffer nöqtələri olduğunu əvvəlcədən bilmək olur, belə ki, həmin nöqtələrdən kənara çıxdıqda m t V ∂ ∂ / və d t V ∂ ∂ / törəmələrinin işarələri müsbətdən mənfiyə doğru dəyişilir. Bu zaman sinxron Laffer nöqtələrinin mövcudluğu qeyd-şərtsiz olur, yəni qiymət dəyişikliyinin xüsusi araşdırılmasını tələb etmir. Başqa sözlə desək, (3.34) və (3.10) düsturları ilə müəyyən edilən Laffer nöqtələri qiymət qeyri-sabitliyi tələb etdiyi üçün dinamik hesab edilə bilər, bu zaman ( ∗ ∗ m t ; ∗ ∗ d t ) sinxron nöqtələri isə hətta sabit qiymətlər şəraitində də yarandığına görə statik hesab oluna bilər. Yüklə 0,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|