53
uyğun gəlməsi, bərabərhüquqlu iqtisadi, siyasi, mədəni və digər münasibətlərin
müəyyən edilməsi prisnipi əsas götürülür.
Dövlətin yerinə yetirmiş olduğu əsas funksiyalardan biri ölkənin
tə
hlükə
sizliyi və
müdafiə
sini tə
min etmə
k funksiyasıdır
.
Ölkənin müdafiəsi funksiyası qtisadi, sosial və hüquq qaydasının mühafizəsi
və s. funksiyaları ilə əlaqəlidir.
Dövlətin təhlükəsizliyi və müdafiəsi onun daxili funksiyaları ilə sıx bağıldır.
Belə ki, o həm ölkənin müdafiə qabiliyyətinin möhkəmləndirilməsi və həm də
ölkədə dinc quruculuq işləri ilə məşğul olmağa şərait yaradır.
54
Fəsil 3. Azərbaycanda dövlət idarəçiliyinin təkmilləşdirməsi
3.1. Azə
rbaycanda dövlə
t idarə
çilik mexanizmi
Dövlət idarəetməsi anlayışı çoxnövlü və mürəkkəb olduğundan inzibati
hüquqda onun vahid tərifi yoxdur. darəetməyə geniş mənada təşkilati fəaliyyət və
idarə olunan obyektə məqsədyönlü təsir kimi baxılır. Dövlət idarəetməsi əsas və
birinci əlaməti inzibati hüquq predmeti kimi onun ümumi xarakterli olmasıdır. Bu
ə
lamətə görə ümumi idarəetmə özündə başqa idarəetmə sahələrindən fərqləndirən
təşkilati, funksional və hüquqi aspektləri birləşdirir.
Azərbaycan Respublikasında aparılan hüquqi və iqtisadi islahatlar dövlət
idarəetmə sisteminin köklü dəyişikliyinə səbəb olmuşdur. Respublikanın yeni
Konstitusiyasında hakimiyyətlərin bölgüsü prinsipinin təsbit olunması ilə (7-ci
maddə) dövlət aparatının aparıcı bölməsi olan dövlət idarəetmə orqanları icra
hakimiyyəti subyektlərinə dəyişdirilmiş, əmək bölgüsü hakimiyyət bölgüsü ilə əvəz
edilmişdir.
Dövlət idarəetmə sistemi hər bir orqanın funksiya və məqsədlərinin
dəqiqləşdirilməsi, əlaqələndirmə qroseslərini, orqanlarının təşkilati strukturunun
strateji
məqsədlərə
uyğunluğunun
təmin
olunmasını,
səlahiyyətlərin
həvaləolunmasının səmərəli sisteminin işlənib hazırlanması və tətbiq olunması,
qərar qəbulu qrosesinin formal qrosedura və mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi,
qərarların məqsədlərə yönümlülüyünün və qəbul olunmuş qərarların keyfiyyətinin
qiymətləndirilməsi üçün kriteriyaların müəyyənləşdirilməsi, qərar qəbulunun
kollegial formalarından geniş istifadə olunması, qərar qəbulu qrosesində şəffaflığın
təmin olunması, əməkdaşların qərar qəbulu qrosesinə cəlb olunmasının
genişləndirilməsi, nəzarət mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi, səmərəli əks əlaqə
sisteminin yaradılması, işə qəbulun və qulluqda irəliçəkilmənin qeşəkarlığa
ə
saslanan sisteminin tətbiq edilməsi, kadrların ixtisasının artırılmasına və yenidən
hazırlanmasına diqqətin artırılması, maddi və mənəvi stimullaşdırma metodlarının
təkmilləşdirilməsi, yeni informasiya texnologiyalarının tətbiqinə diqqətin
55
artırılması, hər bir sahənin xüsusiyyətlərini nəzərə almaqla səmərəlilik göstəriciləri,
strandartları və normativləri sisteminin işlənib hazırlanması və s. özündə birləşdirir.
Ölkədə dövlət idarəetmə mexanizminə diqqət edək. Azərbaycan
Respublikasında dövlət idarəçiliyi hakimiyyətlərin bölünməsi prinsipi əsasında
təşkil edilir
38
. Ənənəvi hakimiyyətlər bölgüsü konsepsiyasına uyğun olaraq
Konstitusiya müəyyən edir ki, icra hakimiyyəti Azərbaycan Respublikasının
Prezidentinə mənsubdur, qanunvericilik hakimiyyətini Azərbaycan Respublikasının
parlamenti - Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi, məhkəmə hakimiyyətini isə
müstəqil məhkəmələr həyata keçirirlər.
Azərbaycan Respublikasında qanunvericilik hakimiyyətini Azərbaycan
Respublikasının Milli Məclisi həyata keçirir.
Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi 125 deputatdan ibarətdir.
Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatları majoritar seçki sistemi,
ümumi, bərabər və birbaşa seçki hüququ əsasında sərbəst, şəxsi və gizli səsvermə
yolu ilə seçilirlər.
Yaşı otuz beşdən aşağı olmayan, Azərbaycan Respublikasının ərazisində 10
ildən artıq daimi yaşayan, seçkilərdə iştirak etmək hüququna malik olan, o
cümlədən ağır cinayətə görə məhkum olunmayan, başqa dövlətlər qarşısında
öhdəliyi olmayan, ali təhsilli, ikili vətəndaşlığı olmayan Azərbaycan
Respublikasının vətəndaşı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilə bilər.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Azərbaycan Respublikası Silahlı
Qüvvələrinin Ali baş komandanıdır. cra Aparatına ümumi rəhbərliyi Prezident
həyata keçirir.Prezidentin və cra Aparatının fəaliyyətinin maddi-texniki və maliyyə
təminatı ilə Prezidentin şlər darəsi məşğul olur.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti icra səlahiyyətlərinin həyata
keçirilməsinin təşkili məqsədi ilə Nazirlər Kabinetini yaradır. Nazirlər Kabineti
Prezidentin yuxarı icra orqanıdır, Prezidentə tabedir və onun qarşısında
cavabdehdir.
38
http://www.azerbaijan.az/portal/StatePower/General/generalInfo_a.html