Microsoft Word Tahrif tamam-latin doc
Yüklə 355,84 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ON ÜÇÜNCÜ MƏQAM TƏHRİF MÜDDƏASI QƏBUL OLUNDUĞU TƏQDİRDƏ, QURANIN İLKİN ZAHİRİ (İBTİDAİ) MƏNASI ETİBARDAN DÜŞÜRMÜ
- ON DÖRDÜNCÜ MƏQAM “SƏQƏLEYN” HƏDİSİ, QURANIN TƏHRİF OLUNMADIĞINA ƏN TUTARLI DƏLİLDİR
- اﻮُﮑﱠﺴَﻤَﺘَﻓ ،رﻮﱡﻨﻟا َو ﯼﺪُﻬْﻟا ِﻪﻴﻓ َو ﯽﺗَﺮْﺘِﻋ َو ِﷲا َبﺎﺘِﮐ ،ْﻦْﻴَﻠَﻘﱠﺜﻟا ُﻢُﮑﻴﻓ ٌﮎِرﺎﺗ ﯽّﻧإ ﯽﺘْﻴَﺑ ِﻞْهأ ﯽﻓ ﷲا ُﻢُﮐُﺮُﮐْذأ ،ﯽﺘْﻴَﺑ َﻞْهأ َو ِﻪِﺑ اوُﺬُﺧ َو ِﷲا ِبﺎﺘِﮑِﺑ
45
deyil. Yəni Quran tam müstəqil, analoqu olmayan, onunla müqayisə olunacaq hər hansı bir kitabdan üstündür. Yuxarıda qeyd olunan ehtimallara belə cavab vermək olar: Birincisi, bu təfsir və açıqlamaların bəzisi təhriflə üst‐üstə düşür. Buna misal olaraq, Qütadə və Suddinin fikirlərini göstərmək olar. İkincisi, heç bir təfsirçi alim məlum ayənin təhriflə bağlı olduğunu bildirməsə belə, lazımi yerlərdə sübuta yetirilmişdir ki, təfsir metodlarından biri ilkin zahiri (ibtidai) mənaya əsaslanmaqdır. Məlum ayənin ilkin zahiri (ibtidai) mənası təhrifə aiddir. Təfsirçı alimlərin açıqlamalarına gəldikdə isə, bildirməliyik ki, onların bu və ya digər fikirləri öz‐ özlüyündə, məsum sözünə əsaslanmadan heç də etibarlı hesab oluna bilməz. Üçüncüsü, məlum ayədə yer alan “batil” anlayışını izah edən rəvayətlərdə hər hansı bir inhisar, məhdudiyyət nəzərə çarpmır. Bu açıqlamalar sadəcə olaraq bir neçə nümunədir.
46 ON ÜÇÜNCÜ MƏQAM TƏHRİF MÜDDƏASI QƏBUL OLUNDUĞU TƏQDİRDƏ, QURANIN İLKİN ZAHİRİ (İBTİDAİ) MƏNASI ETİBARDAN DÜŞÜRMÜ? Təhrif müddəasının qəbul olunduğu təqdirdə Quranın ilkin zahiri (ibtidai) mənası etibardan düşürmü və ya belə olan halda ona əsaslanmaq düzgündürmü? Bu sual yalnız Quranın təhrif olunduğunu iddia edən hər hansı bir şəxsin təhrifi “icmali” şəkildə (ümumi bilik şəklində) bildiyi halda düzgündür. Bir çoxlarının fikrincə, hər hansı bir ayənin təhrif olunduğu ehtimal olunarsa, “aqillər metodu”nun ən mühüm prinsipi olan “dəlilsizlik” qanununa güvənərək həmin ayənin ilkin zahiri (ibtidai) mənasına əsaslanmaq olar. Başqa sözlə, təhrif olunmuş kitabın etibarlı sayılması üçün məsumların (ə) təsdiq etməsinə ehtiyac yoxdur. Bu metoddan yalnız “aqillər”in bu qanuna “birgə dəlil” mövcud olduğu güman olunduqda icazə verdikləri zaman yararlanmaq olar. Halbuki, araşdırmalara əsasən, “aqillər” bu qanundan yararlanmağa yalnız “birgə dəlil” olmadıqda, yəni danışanın sözündən ayrı hər hansı bir dəlil olmadıqda icazə verirlər. “Birgə dəlil”in olduğu ehtimal olunduqda isə bu metoddan istifadə etmək olmaz. Təhrif məsələsində də “icmali” şəkildə
47
(ümumi bilik şəklində) bildikdən sonra ehtimal olunan, “birgə dəlil”in mövcudluğudur; hansı ki, təhrif nəticəsində aradan getmişdir.
48
“SƏQƏLEYN” HƏDİSİ, QURANIN TƏHRİF OLUNMADIĞINA ƏN TUTARLI DƏLİLDİR Quranın təhrif olunmadığına dəlil olan ən mühüm rəvayət “Səqəleyn” hədisidir. Hansı ki, Peyğəmbərin (s) Əli (ə), Əbuzər, İbn Abbas, Abdullah ibn Ömər, Hüzeyfə və Əbu Əyyub Ənsari kimi 33 min nəfərə yaxın böyük səhabələri nəql etmiş və 200‐ə yaxın böyük “əhli‐sünnə” alimi öz kitabında qeyd etmişdir. Sözügedən hədis, sənədlərindən birinə əsasən belədir: Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur:
ﯽﺘْﻴَﺑ ِﻞْهأ ﯽﻓ ﷲا ُﻢُﮐُﺮُﮐْذأ ،ﯽﺘْﻴَﺑ َﻞْهأ َو ِﻪِﺑ اوُﺬُﺧ َو ِﷲا ِبﺎﺘِﮑِﺑ ) تاّﺮَﻣ َثﻼَﺛ ( 1
Təhrifin inkarı üçün bu hədisə iki yolla əsaslanmaq mümkündür: Birinci yol: Bu, altı məqama diqqət yetirdikdə aydınlaşır. 1. Hədisdə göstərilir ki, Qiyamət gününə qədər Qurana tapınmaq mümkündür.
Quranın
təhrif olunması ona tapınmağın mümkünlüyünü şübhə altına alır. 3. Qurana tapınmaq, onun bütün buyuruq larına
əməl etmək deməkdir. Burada məqsəd yalnız əhkamla bağlı məhdud ayələrə əməl etmək deyil.
1 Sünəni‐Darəmi, c. 2, səh. 431. 49
Başqa sözlə desək, Quranda məqsəd, yalnız əhkam və əməli (praktiki) göstərişlərin izahı deyil, əksinə, daha geniş məna, insanlıarın hidayət olunması, zülmətdən nura doğru nicatıdır. 4. Təhrifdə məqsəd, Quranın bəzi həqiqətlərini gizlətmək və nurunu qismən də olsa söndürməkdir. Təbii ki, təhrif olunmuş kitab bütün sahələrdə bir hidayət çırağı kimi bəşəriyyətin yoluna işıq saça bilməz. Bir halda ki, Quran öz məqsədinin insanları zülmətdən nura çıxarmaq, onları ən yüksək maddı və mənəvi məqamlara ucaltmaq olduğunu bildirir və bu, yalnız ona əməl etməklə mümkündür.
Qurana tapınmaq, itrətə tapınmaqdan fərqli olaraq, yalnız Quranın özünü əldə etdikdən sonra mümkündür. Bu, “Əhli‐beyt”in yanında qorunub saxlanan
və əlçatmaz Quran deyil, insanların ixtiyarında olan Quran olmalıdır.
Hədisdən aydın olur ki, Qurana tapınmaq nəinki mümkün
, əksinə, vacibdir. Çünki burada xəbər cümləsi əmr cümləsi şəklində işlədilmişdir və bu “təklifi hökm”dür. “Üsul” elmindən aydın olduğu kimi, şəriət göstərişlərində əmr olunan hökm ona əməl edəcək
insanların bacarığı xaricində olmamalıdır. Təbii ki, Quran təhrif olunsaydı, ona tapınmaq mümkün olmayacaqdı. İkinci yol: Hədisdən məlum olur ki, iki ağır yükün hər biri ayrı‐ayrılıqda, müstəqil və tam dəlildir. Birinin etibarlı hesab olunması, digərinin təsdiq etməsinə bağlı deyil. Əlbəttə, bu heç də onların hər
50 birinin ayrı‐ayrılıqda bəşəriyyəti son kamillik həddinə ucaltmaq və azğınlıqlardan, büdrəmələrdən qorumaq üçün kifayət olduqları demək deyil. Bütün bunlar bu iki ağır yükün üzərinə düşən müştərək vəzifələrdir. Deməli, Quran təhrif olunduğu təqdirdə ilkin zahiri (ibtidai) mənası etibardan düşür və nəticə etibarı ilə təhrif olunmuş kitaba əsaslanmaq üçün məsumların (ə) onu təsdiq etməsi zərurəti meydana çıxır və hədisin ilkin zahiri (ibtidai) mənası ilə ziddiyyət təşkil edir. Çünki hədisin ilkin zahiri (ibtidai) mənasından bu iki dəlilin müstəqil olduğu məlum olur. Ümumiyyətlə, böyük əmanətin etibarı kiçik əmanətə necə bağlı ola bilər? Bu iki əsaslanmadan belə bir nəticə alırıq: Birincisi, Qurana tapınmaq, ona əməl etmək nəinki mümkün, əksinə, vacibdir. İkincisi, Quran müstəqil dəlildır. Məlum olduğu kimi, təhrif nəzəriyyəsi hədisdən alınan bu iki nəticə ilə ziddiyyət təşkil edir.
Yüklə 355,84 Kb. Dostları ilə paylaş:
|