Microsoft Word tagizade orxan doc
Yüklə 0,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
43
başladı, tələbi öyrənmək, onun dəyişmə meyllərini və modanın şıltaqlılığını, dəyişkənliyini nəzərə almaq məcburiyyətində qaldı. stehsalçı ancaq o məhsulu buraxmaq məcburiyyətində qaldı ki, həmin mal satıla bilərdi; istehsalçının müəyyənedici rolu uğurlu kommersiya üçün norma və qanuna çevrildi. Marketinq, idarəetmənin digər vacib funksiyaları olan planlaşdırma və operativ idarəetmə funksiyaları ilə yanaşı öz qərarlarını çoxvariantlı iqtisadi hesablaşmalar və dəqiq tədqiqatlar əsasında formalaşdırır. Bazarın tələbləri istehsalçını daimi olaraq idarəetmə strukturunu təkmilləşdirməyə, planlaşdırmanın, nəzarətin və istehsalın təşkilinin çevik formalarını, müasir texnologiyaları tətbiq etməyə məcbur edir. Satıcı bazarda vəziyyəti, rəqibin mallarını və mal strategiyasını, satış kanallarını, reklam fəaliyyətinin xüsusiyyətlərini, modanın meyllərini və fərdi və ictimai tələbatlar haqqında digər çox şeyləri bilməyə borcludur. Burada marketinqin sahibkarlıq fəlsəfəsi olması kimi prinsipial xüsusiyyətini bir daha qeyd etmək lazımdır ki, buna ə sasən müəssisənin idarə edilməsi istehsalın texnoloji imkanlarına deyil, bazara doğru istiqamətlənmişdir. Məhsulun satışının artırılması üsullarının axtarışı adətən üç əsas variantlara gətirilir: - ə sas diqqəti istehsalın təkmilləşdirilməsinə, tədavül xərclərinin azaldılmasına və əmək məhsuldarlığının artırılmasına yönəltmək olar. Bu halda son nəticədə maya dəyərin azaldılmasını və malın qiymətinin enməsini gözləmək olar; - malın əsas xarakteristikasının daimi olaraq təkmilləşdirilməsi, onun əsas göstəricilərinin prinsipial artımı, keyfiyyətini və istehlak xüsusiyytələrinin yaxşılaşdırılması yolu (çünki ən tanınmış mal əgər alıcının tələbatını ödəmirsə, heç bir dəyərə də malik ola bilməz); - satışın həvəsləndirilməsi, dizaynın təkmilləşdirilməsi, qablaşdırma və reklam kampaniyaları üzrə kommersiya səyləri konsepsiyası. Aydındır ki, istehsalat və kommersiya fəaliyyətinin bütün bu istiqamətləri ciddi diqqət tələb edirlər və vaxtında geri qalan iş sahələrini müəyyən etmək və onları dartıb irəli çəkmək lazımdır. 44
Malın mənimsənilməsi və onun bazara doğru hərəkətindən əvvəl marketinq proqramının işlənilməsi gəlir ki, bu da istehsalın planlaşdırılmasının və bu mala olan tələbə uzunmüddətli proqnoz verilməsinin əsasını təşkil edir. Marketinq proqramının yaradılması – lazımlı, lakın mürəkkəb və çox zəhmət tələb edən prosesdir. Marketinq tədqiqatlarından əsas məqsəd – cəmiyyətin tələbatlarının inkişaf meyllərinin qabaqcadan görmək, bu tələbatların formalaşmasına təsir etmək və öz itehsalını elə təşkil etmək lazımdır ki, bazar tələbini imkan daxilində tam ödəmək mümkün olsun. stehsal olununan və yaxud istehsalı nəzərdə tutulmuş hər bir məhsul üzrə proqramın məqsədi malın optimal texniki-iqtisadi göstəricilərinin və onun satışının səmərəliliyinin müəyyən edilməsindən ibarətdir. Marketinqin əsas funksiyaları aşağıdakılardan ibarətdir: - ə
və son nəticədə isə istehlakçıların ehtiyaclarının öyrənilməsi; - cəmiyyətin yeni mallara və xidmətlərə olan tələbatlarının müəyyən olunması ki, bu da müəssisənin çeşid siyasətini formalaşdırmağa imkan verəcəkdir; - müəssisənin qiymət və rəqabət siyasəti sahəsində çevik hərəkətin təşkil olunması və onun təmin edilməsi; - məhsulun satış kanallarının təşkil olunması; - reklam, cəmiyyət və kütləvi informasiya vasitələri ilə əlaqələrin təmin olunması. Rəqabət – bazarda çıxış eləyən müəssisələr arasında qarşılıqlı fəaliyyət, qarşılıqlı əlaqə və mübarizənin iqtisadı prosesi kimi öz məhsulunun satışı üçün ə lverişli imkanların yaradılması, istehlakçıların tələbatının təmin olunmsası və daha çox gəlirin əldə olunması məqsədinı daşıyır. Müasir rəqabət, dünya bazarının ayrılmaz tərkibi kimi, həmin bazarda gedən proseslərin təzahür forması kimi indiki şəraitdə görünməmiş miqyasla, dinamika və kəskinliklə xarakterizə olunur. Rəqabətin geniş miqyaslılığı müxtəlif sahələrdə beynəlxalq əmək bölgüsünün, beynəlxalq ixtisaslaşma və kooperasiyanın təsiri altında beynəlxalq mübadiləyə cəlb olunan xarici ticarət əməliyyatları üzrə iştirakçıların sayının daimi olaraq artması ilə bağlıdır. Təsərrüfat həyatının
45
sənayeləşdirilməsi rəqabətin kütləvi bazasını genişləndirir. ri inhisarçılarla birgə bazar mübarizəsinə orta, xırda və hətta çox xırda firmalar qoşulurlar. Ənənəvi ixracat ölkələri ilə raqabətə yeniləri (əsasən “yeni sənayeləşmiş ölkələr” içərisindən) qoşulurlar ki, onlar da dünya bazarındakı vəziyyəti öz xeyirlərinə dəyişmək cəhdlərini göstərirlər. Təsərrüfatçılığın bazar
sisteminin təşəkkül tapması zəruri
bazar tənzimləyicilərinin formalaşması üzrə məsələlərin həllini tələb edir. Bunlardan ən vacibinə rəqabət aiddir. Rəqabət
işgüzar fəaliyyətin fəalliğının, elmi-texniki tərəqqinin nailiyyətlərindən istifadə olunmanın, malların və xidmətlərin keyfiyyətinin artırılmasının, istehlakçıların daim dəyişən tələblərinin ödənilməsinin ən səmərəli və təsirli vasitələrindən biridir. Rəqabətdə olan firmaların fəaliyyətlərinin tədqiq olunması üç mərhələli sistemli tədqiqatdan ibarətdir: - fəaliyyətdə olan və potensial rəqiblərin müəyyən olunması; - rəqiblərin fəaliyyətlərinin, məqsəd və strategiya göstəricilərinin təhlili; - rəqiblərin fəaliyyətlərinin güclü və zəif tərəflərinin müəyyən olunması.
müəyyən olunması ikili yanaşma əsasında həyata keçirilir: birinci yanaşma bazarda fəaliyyət göstərən əsas rəqib firmalar tərəfindən ödənilən tələbatların qiymətləndirilməsi ilə əlaqədardır; ikinci yanaşma isə rəqiblər tərəfindən tətbiq olunan bazar strategiyası tiplərinə əsasən rəqiblərin təsnifləşdirilməsindən ibarətdir. Rəqiblərin aşağıdakı əsas qruplarını qeyd eləmək olar: - eyni bazarda oxşar malları təqdim edən firmalar; - oxşar malların digər bazarlarına xidmət edən firmalar; - hazırki malları bazardan vurub çıxartmağa qadir olan əvəzedici malları (substitute products) istehsal edən firmalar.
rəqib
firmanın iqtisadi potensialını xarakterizə edən göstəricilərə əsaslanır; du göstəricilərə: Yüklə 0,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|