88
- şgüzar təşkilatlarda psixoloji münaqişələrin aradan qaldırılmasıüçün hər kəsin
qabiliyyətinin və gördüyü işin ədalətli şəkildə qiymətləndirilməsi.
Bazar iqtisadiyyatına keçidləəlaqədar olaraq müəssisələrin əksəriyyəti xüsusi
mülkiyyətə keçir, bunun da nəticəsində işçilər və rəhbərlər arasındakıistehsal
münasibətlərinin transformasiyası baş verir. Heyətin səmərəli idarə edilməsi üçün
firmadaxili münasibətlərin optimal sisteminin yaradılması, həmçinin əməyin qeyri –
maddi stimullaşdırılması birinci dərəcəli əhəmiyyət kəsb edir.
Beləliklə yuxarıda qeyd olunan tədbirlərin həyata keçirilməsi daxili bazarda
sağlam rəqabət mühitinin formalaşmasına, ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyinin təmin
edilməsinə əhəmiyyətli köməklik göstərəcəkdir.
89
ST FADƏ OLUNAN Ə DƏ B YYAT
1. Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsi. Bakı, 1999
2. «AZERBAIJAN COCA–COLA BOTTLERS» Ltd –nin heyətin idarə edilməsinə
dair məlumatları
3. Abbasov A.Biznesin təşkili və idarə edilməsi. Bakı, 2011
4. Axundov M.Müəssisə iqtisadıyyatı. Bakı, 2002
5. Ələkbərov Ə.H., brahimov F.V. Menecment. Bakı, 2004
6. Əliyev M., Həmidov N. nsan resurslarının idarə edilməsi. Bakı, 2002
7. Məmmədov T.C., Paşayev K.P.. Ticarətin idarə edilməsi. Bakı: Maarif, 1986
8. Paşayev K.P.
və başq.
Ticarətin idarə edilməsi (menecmenti). Bakı, 2009
9. Paşayev K.P. və başq. «Kommersiya menecmenti». I-II hissə, Bakı, « qtisad
Universiteti» nəşriyyatı, 2012
10. sgəndərov R. Heyətin idarə edilməsi. Bakı 2009
11. Quliyev T. (Tofiq Əvəz). Əməyin iqtisadiyyatı. Bakı 2003
12. Quliyev T.(Tofiq Fərid) Menecmentin (idarəetmənin) əsasları. Bakı 2006
13. M. Porter. Marketinqin əsasları. Bakı, 200
14. Muradov Ş.M. nsan potensialı: əsas meyllər, reallıqlar, problemlər. Bakı 2004
15. Şahbazov K.A., Məmmədov M.H., Həsənov H.S. Menecment. Bakı 2005
16. Tağıyev A.Müəssisənin idarə edilməsi.Bakı 2003.
17. Tağıyev T.T., Süleymanlı Y.H., smayılov .H. Menecmentin əsasları
(mühazirələr kursu). Bakı 2008.
18. Tağıyev ., Fərzəliyev A. Biznesin təşkili, idarə edilməsi. Bakı, 2007
19. Vəliyev D. Yüksəliş yolları: özünəinam, karyera, liderlik. Bakı, 2011
20. Yahudov X.M. Menecment. Bakı, 2007
21. http:// anl.az – Elektron kitabxana
22. http:// elibrary.az – Elektron kitabxa
23. http://kayzen.az/blog/menecment/347/vakant-namizədlərə-qoyulan- tələblər.html
90
РЕЗЮМЕ
Пять
функции управления - планирование, организация, координация,
мотивация
и контроль - имеют две общих характеристики: все они требуют
принятия
решений, и для всех необходима коммуникация, обмен информацией,
чтобы
получить информацию для принятия правильного решения и сделать это
решение
понятным для других членов организации. Эти две характеристики
связывают
все
пять
управленческих
функций
,
обеспечивая
их
взаимозависимость
.
Все
функции управления должны использоваться в комплексе.
Все
же важнейшим требованием к менеджеру любого уровня является умение
управлять
людьми. Чтобы быть хорошим менеджером вам надо быть
психологом
. Быть психологом – значит знать, понимать людей и отвечать им
взаимностью
.
Принятие
решений - это выбор того, как и что планировать,
организовывать
, мотивировать и контролировать. В самых общих чертах
именно
это составляет основное содержание деятельности руководителя.
Основным
требованием для принятия эффективного объективного
решения
или даже для понимания истинных масштабов проблемы является
наличие
адекватной точной информации. Единственным способом получения
такой
информации является коммуникация.
Основная
функция
управления
–
планирование
,
форма
целенаправленного
воздействия, предусматривающую выработку и постановку
целей
и задач управления производства, а также определения путей и средств
реализации
плана для достижения поставленной цели.
Для
достижения запланированных целей необходима организация, то есть
упорядочение
технической, организационной и экономической подсистем на
всех
иерархических уровнях управления.Функции, целью которых явялется
активизация
сотрудников организации – это мотивация, побуждающая к
деятельности
сотрудников организации, и предусматривающая повышение
эффективности
деятельности производственной системы. Это происходит через
моральное
и экономическое стимулирование.
Оценка
и учет результатов деятельности – это контроль, служит
средством
осуществления обратной связи. Для обеспечения взаимосвязей
необходимо
установить более рациональные связи в производстве, этим то
занимается
координации.
91
RESUME
Five functions of management - planning, the organization, coordination,
motivation and control - have two general characteristics: all of them demand
decision-making, and communication, exchange of information is necessary for all to
receive information for adoption of the correct decision and to make this decision
clear for other members of the organization. These two characteristics connect all five
administrative functions, providing their interdependence.
All functions of management have to be used in a complex. Nevertheless the
major requirement to the manager of any level is ability to operate people. To be the
good manager you should be a psychologist. To be the psychologist – the nobility
means, to understand people and to reciprocate to them.
Decision-making is a choice of that as well as what to plan, organize, motivate
and control. In the most general terms it makes the main content of activity of the
head.
The main requirement for adoption of the effective objective decision or even
for understanding of true scales of a problem is existence of adequate exact
information. The only way of obtaining such information is communication.
The main function of management – planning, a form of purposeful influence,
the providing development and statement of the purposes and problems of
management of production, and also definition of ways and implementers of the plan
for achievement of a goal.
The organization, that is streamlining of technical, organizational and economic
subsystems at all hierarchical levels of management is necessary for achievement of
the planned purposes. Functions which purpose yavyaltsya activization of staff of the
organization is the motivation inducing to activity of staff of the organization, and
providing increase of efficiency of activity of a production system. It occurs through
moral and economic incentives.
The assessment and the accounting of results of activity is a control, serves as
means of implementation of feedback. For ensuring interrelations it is necessary to
establish more rational connection in production, that is engaged in it coordination.
92
AD U-nun Magistratura Mərkəzinin «Kommersiya»
ixtisası (ixtisaslaşma: «Kommersiya fəaliyyəti) üzrə
Tağızadə Orxan Oqtay oğlunun
«Bazar münasibətləri şəraitində iqtisadi və sosial idarəetmənin
metodoloji əsaslari» mövzusunda yerinə yetirdiyi
magistr dissertasiya işinin
Referatı
Mövzunun aktuallığı.
darəetmə - hər hansı bir təşkilatın işgüzarlıq
nailiyyətlərinin əsas amillərindən biridir. Ticarət müəssisəsinin strateji məqsədlərinin
ə
ldə olunması, yəni onun işgüzarlıq nailiyyəti rəhbər işçilərin sahibkarlıq və şəxsi
keyfiyyətlərindən çox asılıdır.
Sözün geniş mənasında idarəetmə - bioloji, sosial, texniki, təşkilati sistemlərin
bir funksiyası kimi həmin sistemlərin bütövlülüyünü, onların strukturunu və müəyyən
iş rejimini təmin edir.
Korporativ idarəetmə ümumi halda iki yarımsistemi özündə cəmləşdirir:
birincisi, korporativ idarə üsulunu, yəni müəssisənin sahibkarları və onları idarə
edənlər arasında qarşılıqlı münasibətlər sistemini; ikincisi, korporativ menecmenti.
darəetmənin mahiyyəti hər hansı məqsədyönlü fəaliyyət prosesi zamanı
idarəetmə subyekti tərəfindən bu və ya digər idarəetmə obyektinə müəyyən təsirlərin
işlənilməsini və həyata keçirilməsini nəzərdə tutur.
Demək olar ki, üç idaretmə sistemi sinfi mövcuddur: birincisi, texniki
sistemlərin idarə edilməsi sinfi; bioloji sistemlərin idarə edilməsi sinfi; sosial-iqtisadi
sistemlər sinfi, yəni insanların birgə fəaliyyət zamanı idarə olunması. darəetmə
sistemi iki əsas aparıcı prinsiplər əsasında qurulur: ilk əvvəl, bu, iyerarxiklik
prinsipidir, ikincisi, əks əlaqə prinsipi. yerarxiklik prinsipi coxmərtəbəli idarəetmə
sisteminin təşkil olunması ilə səciyyələnir.
darəetmənin özünün effektivliyi ümumi, sosial və iqtisadi effektivliklə bir-
birindən fərqləndirilir.
93
Menecmentin ümumi effektivliyi -
idarəetmə fəaliyyətinin, maddi, maliyyə və
ə
mək resurslarından istifadə olunması dərəcəsini nəticə etibarilə səmərəliliyni
xarakterizə edən sosial-iqtisadi kateqoriyadır.
Menecmentin sosial effektivliyi - ə
mək kollektivinin və onun hər bir işçisinin
potensial imkanlarından, onların yaradıcılıq qabiliyyətindənistifadə olunması
dərəcəsini, kollektivin sosial inkişaf məsələlərinin müvəffəqiyyətli olmasını,
həmçinin əhalinin (isteghlakçıların və sifarişçilərin) istehsal olunan mallara və
xidmətlərə olan tələbinin ödənilmə dərəcəsini xarakterizə edən sosial nəticədir.
Menecmentin iqtisadi effektivliyi
qəbul olunmuş və həyata keçirilmiş idarəetmə
qərarlarının iqtisadi mahiyyətini xarakterizə edir və onları resursların və əldə
olunmuş nəticələrin qarşılıqlı münasibəti və qarşılıqlı təsiri sistemi kimi qəbul edir.
qtisadiyyatın informatizasiyalaşdırılması elmtutmlu istehsalların inkişafını və
iqtisadi fəaliyyətin bütün sahələrinə informasiya texnologiyalarının tətbiq olunmasını
sürətləndirir.
Kütləvi kommunikasiya sistemlərinin qlobal inkişafı, əhəmiyyətli tarixi
irəliləyişlərə daha çox təsir etməyə başlayır. Şübhəsiz ki, kütləvi kommunikasiya
vasitələrinin qlobal inkişafı ticarətin inkişafına və səmərəliliyinə də xüsusi təsir edir.
nformasiyanın və informasiya texnologiyaların rolunun qlobal miqyasda
görünməmiş
səviyyədə
artması,
texnikada
və
xüsusilə,
informasiya
texnologiyalarında baş verən inqilabi dəyişiliklərin olması mövzunun aktuallığını
müəyyən edir.
Tə dqiqatın ə sas mə qsə di və və zifə lə ri.
Tədqiqatın əsas məqsədi respublikada
iqtisadi və sosial idarəetmənin müasir vəziyyətini hərtərəfli tədqiq etmək,
onun yeni şəraitdə formalaşma və fəaliyyət mexanizmini müəyyən etmək,
ə
halinin istehlak tələbini lazımi səviyyədə ödəmək üçün kompleks marketinq
proqramını
işləyib
hazırlamaq,
bazarın
sağlamlaşdırılması
və
səmərələşdirilməsi üçün konkret təkliflər və tövsiyələr irəli sürməkdən
ibarətdir. Bununla əlaqədar olaraq işdə aşağıdakı vəzifələr müəyyən
edilmişdir:
94
4. Bazar iqtisadiyyatı şəraitində iqtisadi və sosial idarəetmənin nəzəri-
metodoloji səmərələrinin yeni iqtisadi şəraitin tələblər baxımından
araşdırılması və onun formalaşmasının və inkişafının konseptual
ə
saslarının müəyyən edilməsinə dair təkliflərin hazırlanması.
5.
qtisadi və sosial sferada əhali tələbinin xüsusiyyətlərini və mal
təklifinin həcmini və strukturunu nəzərə almaqla bazarın makroiqtisadi
modelini hazırlamaq.
6.
Bazarın iqtisadi metodlarla tənzimlənməsi və bu proseslərə dövlət
müdaxiləsinin
və
nəzarətinin
istiqamətlərinə
dair
təkliflərin
hazırlanması.
Tədqiqatın predmet və obyekti. Tədqiqatın obyekti kimi problemli vəziyyəti
yaradan və öyrənilmə üçün seçilmiş proses və yaxud hal, hadisə, predmeti kimi isə bu
obyektin hüdudlarında olanlar nəzərdə tutulur. Bu baxımdan dissertasiya işinin
predmeti bütövlükdə idarəetmə işinin mahiyyəti, bunun qanunauyğunluqları, forma
və metodlarının öyrənilməsi ilə səciyyələnilir. Tədqiqat işinin obyekti kimi
bütövlükdə idarəetmə mexanizminin təkmilləşdirilməsi məsələsi nəzərdən keçirilir.
Tədqiqatın informasiya bazası və işlənməsi metodları.
Tədqiqatın informasiya
bazasını araşdırılan mövzu üzrə yerli və xarici müəlliflərin elmi işləri, rəsmi və
biblioqrafik mənbələr təşkil edirlər. Tədqiqatın alətlər bazası kimi daha çox nəticə
verə bilən elmi dərketmə, araşdırmalar və təhlil metodlarından istifadə olunmuşdur.
Elmi dərketmə metodları kimi empirik tədqiqatlar metodundan (müqayisəetmə və s.),
həm empirik, həm də nəzəri tədqiqat səviyyəsində istifadə olunan metodlardan (təhlil,
sintez və s.), həmçinin nəzəri tədqiqat metodundan istifadə olunmuşdur.
Tə dqiqatın elmi yeniliyi.
Tədqiqat işində aparılan araşdırmalar əvvəlki ümumi
yanaşmalardan özünün kompleksliliyi ilə fərqlənir, ticarət sahəsində reklam
biznesinin inkişaf meyllərinin və bu meyllərdən irəli gələn xüsusiyyətlərinin dərindən
araşdırılması əsasında tədqiqat metodları tətbiq edilməklə maraqlı nəticələr əldə
edilmişdir.
Tə dqiqiatın praktiki ə hə miyyə ti.
Elmi tədqiqatın nəticələri kimi əldə olunan
təkliflər praktiki əhəmiyyətliliyə malikdirlər və təcrübədə istifadə oluna bilər.
Dostları ilə paylaş: |