Microsoft Word Sosial inkisaf?n t?min edilm?sinin regional aspektl?ri docx
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
39 fəaliyyətinin inkişaf etdirilməsi vəzifəsini qarşıya qoyub. 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Cəmi iqtisadiyyatda 4110,8 4162,2 4215,5 4271,7 4329,1 4375,2 4445,3 4521,2 O cümlədən mülkiyyət 1271,9 1234,6 1244,4 1149,7 1142,7 1143,2 1157,7 1169,4 Qeyri-dövlət 2838,9 2927,6 2971,1 3122 3186,4 3232 3287,6 3351,8 Onlardan kooperativ: - - - - - - - - Fərdi - - - - - - - - Xüsusi 2028,9 2124 2148 2312,8 2174,8 2140,8 2176,8 2226,1 Bələdiyyə 17,8 12,4 11,7 10,6 8 7,9 7,2 7,2 Xarici investisiyalı və birgə 65,2 63,3 66,2 62 61,3 69 87,7 94 Dinə xidmət edən şə xslər 30,5 30,6 30,4 30,1 29,5 28 26,3 25,8 Sərbəst məşğul əhali 696,5 697,3 714,8 706,5 912,8 986,3 989,6 998,7 Ayrılan vəsaitin proqramda investisiya siyasətinin həyata keçirilməsi üçün nəzərdə tutulmuş daxili vəsaitlərdən 2 dəfə çox olmasına baxmayaraq, bu məbləğ qısa müddət ərzində qeyri-neft sektorunun inkişafı üçün kifayət edə bilməz. Bundan başqa, sahibkarlar çox vaxt fəaliyyətə başlayarkən və fəaliyyətdə olduğu dövrlərdə bir çox süni maneələrlə qarşılaşırlar. Məsələn, qeyri- neft sektorunda sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olanların işinə polis və vergi orqanları işçilərinin qeyri-qanuni müdaxiləsi, kreditlərin alınmasında bürokratik maneələr, inhisarçılıq daha geniş xarakter alıb. Bu da Azərbaycanda müstəqil sahibkarlıq fəaliyyətinin, xüsusilə kiçik və orta sahibkarlığın inkişafına ciddi mane olur. Hökumətin korrupsiya ilə mübarizə sahəsində gördüyü işlər qənaətbəxş olmasa da bu sahedə veziyyət əvvəlki illəre nisbəten yaxşılaşmışdır. Bu vəziyyət sahibkarların kredit almaq maraqlarmı da nisbətən artırmış, əmək bazarına və məşğulluq səviyyəsinə Məşğul olan əhalinin mülkiyyət formalan üzrə bölgüsü (min nəfər) Cədvəl 1.2 40 müsbət təsir göstərmişdir. Bunun nəticəsi kimi, keçən dövr ərzində sənayenin qeyri-neft sektorunun (istehsal yönümlü) ÜDM-də payının aşağı olaraq qaldığını göstərmək yerinə düşər. Məlumdur ki, indiki şəraitdə Azərbaycanda neft sektoru ilə yanaşı başqa sahələrin də inkişaf etdirilməsinə geniş imkanlar var və bu istiqamətdə düzgün, məqsədyönlü investisiya və məşğulluq siyasətinin aparılması tələb olunur. Qeyd edək ki, hökumət sahibkarlığın inkişafına təsir edən (birbaşa və dolayısı ilə) bir sıra addımlar atıb. Belə ki, mənfəət vergisi 1 yanvar 2003-cü il tarixdən 27%-dən 25%- ə endirilib, 2004-cü ildən mənfəət vergisi 24% müəyyənləşdirilib. Sadələşdirilmiş verginin tətbiq dairəsi 01.01.2003 tarixdən kifayət qədər genişləndirilib və onun regionlar üzrə dərəcələri müəyyənləşdirilib. Lakin bunlar məşğulluq səviyyəsinin yüksədilməsinə o qedər də təsir gösterməyəcək. Son illərdə bu istiqamətdə görülən tədbirlər (vergi yükünün 27-dən 24-ə salınması) məşğulluğun təmin olunmasında və əhalinin pul gəlirlərinin artırılmasında ə həmiyyətli rol oynaya bilər. Nəzəri təhlildən məlum olduğu kimi, əhalinin pul gəlirləri həyat səviyyəsini xarakterizə edən ən mühüm göstəricidir. Əhalinin pul gəlirləri - işləyən insana ə mək haqqı formasında verilən, sahibkarlıq fəaliyyətindən, pensiya, təqaüd, müavinət, mülkiyyətdən (faiz, dividend, renta şəklində, həmçinin qiymətli kağızların, daşınan və daşınmaz əmlakın satışından əldə olunan gəlir) gələn pul vəsaitidir. Qeyd edək ki, son illərdə əhalinin pul gəlirlərində nəzərə çarpacaq artımlar müşahidə olunmaqdadır. Bele ki, 2008-ci illə müqayisədə 2014-cü ildə əhalinin pul gəlirləri 2,04 dəfə (20,7 mlrd. manatdan 42,3 mlrd. manata) artmışdır.[28] 41 Qida məhsullarının istehlakı (il ərzində, adambaşına) Cədvəl 1.3 Qeyd:Cədvəl DSK-nın məlumatları əsasında müəllif tərəfindən tərtib olunmuşdur. Cədvələ nəzər salsaq görərik ki, son illerde əhalinin qida məhsullarının istehlakında nəzərə çarpacaq dəyişikliklər baş vermişdir. Əgər 2006-ci ildə ət və ə tə çevirməklə ət məhsulları (natura şəklində piy və içalatı daxil etməklə) istehlakı 29,1kq idisə, 2013-cü ildə isə 1,16 dəfə artaraq 33,8 kq olmuş, baliq və balıq məhsulları isə müvafiq dövrdə 6,6kq-dan 7,1 kq-ə yüksəlmişdir. Taxıl məhsulları (un hesabı ilə çörək və makaron məmulatı, un, yarma və paxlalılar) istehlakı isə 157,9 kq-dan 141,6 kq-a qədər azalmışdır. Göründüyü kimi ə rzaq məhsullarının adambaşına istehlakının strukturuna nəzər saldıqda görürük ki, ə rzaq istehlakında süd və süd məhsulları, tərəvəz məhsullarının xüsusi çəkisi yüksəkdir. Bunun əksinə ət və ət məhsullarının, balıq və s. kimi yüksək kalorili 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ə t və ətə çevirməklə ət məhsulları 29,1 29,2 30,2 31,2 31,5 32,4 33,5 33,8 Süd və süd məhsulları 279 280,2 282,6 291,3 301 312,8 294,4 285 Yumurta,ədəd 119,7 122,8 123,8 127,8 131,4 141,4 155 155,4 Qənd və qənnadı məmulatları 30,9 31 31,3 31,4 31,5 32 31,7 31,5 Bitki yağı 8,3 8,4 8,4 8,6 8,8 9,3 9,9 9,9 Balıq və balıq məhsulları 6,6 6,6 6,7 6,8 6,9 6,9 7,1 7,1 Kartof 49,1 50,8 51,5 52,2 54,6 59,3 63,1 64,2 Tərəvəz və bostan məhsulları 78,4 78,6 78,7 83,5 84,1 90,9 98,5 103,8 Meyvə və giləmeyvə 55,3 55,5 57,6 63 65 68,5 74,8 75,2 Taxıl məhsulları 157,9 158,9 156,8 155,7 153,4 147,7 144,3 141,6 Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|