Microsoft Word shahmarova aliya doc
Yüklə 0,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Referatı
88
Birjalar təkcə ticarotin təşkili ilə deyil, həm də satışin iştirakçılarına informasiya, konsaltinq və digər xidmətlər göstərməklə məşğuldur. Birjaların təsnifatı birja əmtəəsinin növü və nomenklaturası, təşkil prinsipləri, sahə və ərazi ixtisaslaşması, satışların tipi və həcmi, iştirakçıların satışlardakı iştirak formaları, birjalar iyerarxiyasındakı yeri və rolu, fəäliyyətin səciyyəsi, birja əqdlərinin üstünlük təşkil edən növü, hüquqi durum kimi çoxsaylı meyarlara əsaslanır. Müasir dövrdə milli iqtisadiyyatların inkişafında beynəlxalq təşkilatlar özünəməxsus xüsusi rol oynayırlar. Belə ki, zəif inkişaf etmiş ölkələrdə müəssisə vç təşkilatların, birjaların maddi-texniki bazasının inkişafı, onların təzələnməsi üçün külli miqdarda valyuta tələb olunur. Məhz belə problemlərin həllində beynəlxalq təşkilatların maliyyə dəstəyinə çox böyük ehtiyac var. Ə sas problemlərdən biri də dünya bazarınk çıxmaq üçün dünya standartına uyğun əmtəə istehsal olunmasıdır. Bunun üçün isə zəif inkişaf etmiş ölkələrə yüksək texnika, texnologiya gətirməklə, istehsalı tam dəyişdirmək mümkündür. Bu iki istiqamət üzrə olmalıdır: 1.
Kəmiyyət göstəricilərinin yüksəldilməsi (daxili və xarici bazarların tələbatına uyğun); 2. Keyfıyyət göstəricilərinin yüksəldilməsidir ki, bu da beynəlxalq standartlara cavab verməlidir; Bu baxımdan birja satışinin inkişafında yaxın və uzaq xarici ölkələrinin təcrübələrindən istifadə etməklə, birja satışinin dövriyyəsinin xüsusi çəkisini artırmaq lazımdır. Çünki dünya təcrübəsi göstərir ki, dünyanın inkişaf etmiş əmtəə birjaları dünya iqtisadiyyatının inkişafında aparıcı yerləri özlərindo saxlayırlar. Buna əyani misal olaraq demək olar ki, 2007 - cü ildə dünyanın aparıcı birjaları olan London, Nyu - York, Tokio birjaları xarici investisiyanın 60% - ni özündə saxlamışdır. Beləliklə, bütün bu faktlar göstərir ki, birjalar ölkə iqtisadiyyatının inkişafında nə dərəcə mühüm, aparıcı, əhəmiyyətli rola malikdirlər. Gələcəkdə də əmtəə birjasının rolunu yüksəltmək və mal dövriyyəsini
89
sürətləndirmək üçün, bizim fıkrimizcə, bir sıra tədbirləri həyata keçirmək lazımdır: 1. Strateji əhəmiyyətli məhsulların satışına nəzarət etmək üçün aşağıdakı məhsulları birja məhsulları hesab etmək zəruridir. 2.
Müəssisə və təşkilatlarm anbarlarında yığılıb qalan hazır ınəhsulların, eləcə də istehsalda istifadə olunmayan ehtiyat hissələrin və dəstləşdirici məmulatların birjada satışını təşkil etmək. 3.
Müflisləşmiş müəssisə və təşkilatların əmlakının birjada satışını təşkil etmək.
4. Gömrük komitəsi və hüquq-mühafızə orqanları tərəfindən müsadirə olunmuş məhsulların birjada satışını təşkil etmək. Bu gün Azərbaycanda birjanın bütün formaları fəaliyyət göstərmirlər. Onlardan bir neçəsi inkişafın ilkin mərhələsindədir, digərləri isə ümumiyyətlə, fəaliyyət göstərmirlər. Buna görə də onların formalaşması və inkişafı hazırda baş verən köklü dəyişikliklərə yaxmlaşmağa imkan verəcəkdir. Beləliklə, müasir dövrdə birjalarsız bazar infrastrukturunu təsəvvür etmək mümkün deyildir. Bazar iqtisadiyyatına keçidlə əlaqədar, bazar münasibətlərinin formalaşması və yeni mexanizmlərin yaradılması əsas tələblərdən biridir. Deməli, bazar infrastrukturu, bazarın müxtəlif formalarının fəaliyyəti üçün zəruri iqtisadi mühitin yaranmasına xidmət edir, son nəticə isə bütövlükdə bazar iqtisadi sisteminin normal fəaliyyət göstərməsini təmin etməkdən ibarətdir. nvestisiya portfelinə və yaxud konkret qiymətli kağızalara risk dərəcəsini göstərən, mövcud səhmlərin kursunun yerdə qalan fond bazarı ilə müqayisədə dayanıqlıq dərəcəsini əks etdirən, mövcud səhmin qiymətinin qalxıb-enməsi ilə bütövlükdə bazardakı qiymət dinamikası arasında münasibəti müəyyən edən göstricidən, yəni beta-əmsaldan (ingiliscə beta coefficient) istifadə olunması fondun idarəedilməsində öz yaxşı nəticələrini verir və onun effektivlik dərəcəsini artırır. Beta, həmçinin səhmlərin bazar dəyişmələrinə nisbətən göslənilən dəyişmələrinin qiymətləndirilməsi üçün də istifadə oluna bilər. Kompüter texnologiyalarının inkişaf etməsi təhlilin alət və metodlarının təkmilləşdirilməsinə, həmçinin hesablama texnikasının imkanlarından istifadə edən yeni metodların meydana çıxmasına əhəmiyyətli şərait yaratmışdır.
90
1.
Axundov Ş.Ə., Axundov M. Ə. “Bazar qtisadiyyatının əsasları”. Bakı-2001 2.
Kərimov A.E., Babayev A.A. “Qiymətli kağızlar bazarı”. Bakı - 2003 3.
. Ə. Feyzullabəyli “Beynəlxalq satış işi”. Bakı - 2001 4.
T.S.Vəliyevin, Ə.P.Babayevin və M.X.Meybullayevin ümumi elmi redaktəsi ilə “ qtisadi nəzəriyyə” (dərslik). Bakı – 2001 5. T.S.Vəliyev “ nfrastrukturlar: mahiyyəti, təsnifatı və əhəmiyyəti”. Bakı - Elm - 2000 6.
Cəbiyev R.M. “Azərbaycanda bazar infrastrukturunun formalaşması vo inkişafı”. Bakı - 2000 7. A.Əmiraslanov. “Azərbaycan iqtisadiyyatı və bazar münasibətləri”. Zaman nəşriyyatı - 2002 8.
“Биржевая деятельность”. Учебник под ред. Грязновой A.П., Корнеевой P.B. Галанова B.A. M: Финансы и статистика - 1995 9. Алехин Б.И. Рынок ценных бумаг “Введение в фондовые операции”. Москва - 1991
10. Миркин Я.M. “Ценные бумаги и фондовый рынок”. Москва
- 1995 11.
Столяров А. Товарная биржа- важнейший элемент саморегулирования рынка
. “Рынок“, № 2, 1991 12.
Ширяев А.Н. Основы стохастической финансовой математики. Том 1-2 13. www. kitab.ws 14. www. Google.az 15. www. referatfırststep.az 16. http://www.nasdaq.com/symbol/ndaq#ixzz3WRg865Ym
17.
http://www.nasdaq.com/quotes/company-financials.aspx#ixzz3WRX3XM1d
18. http://www.ecsocman.edu.ru/images/pubs/2006/12/25/0000298558/30-32.pdf
19. http://www.nasdaq.com/quotes/revenue-eps.aspx#ixzz3WRYvs025
20.
WFE Market highlights for first half-year 2011. http://www.world-exchanges.org/files/file/ stats%20and%20charts/1st%20half%20%202011%20WFE%20market%20highlights.pdf
21.
WFE Annual Statistics Report 2010, Derivatives. http://www.world-exchanges . org/statistics/annual/2010/derivatives-markets/derivatives 91
Резюме Сущность
биржи заключается в том, что она – особый вид рынка, где производится торговля заменимыми ценностями, причем эти ценности и плата за них
не предъявляются.
Биржевая деятельность обязательно соблюдает
законодательно -правового, налогового , валютного режимов, распространенных в странах их размещение. Международные товарные биржи обеспечивают обслуживание конкретного мирового
товарного рынка, привлечение к биржевым операциям контрагентов из разных
стран мира, свободный перераспределение прибылей, которые получают контрагенты из биржевых операций, проведение арбитражных операций, то есть спекулятивных соглашений для получения прибыли от различия котировочных цен
на биржах разных стран. Товарная
биржа образованные специально для предоставления услуг субъектам хозяйствования в осуществлении ими торговых операций, является особым субъектом хозяйствования, который предоставляет услуги в составлении биржевых
соглашений, выявлении спроса и предложений на товары, товарных цен
, изучает, упорядочивает товарооборот и содействует связанным с ним торговым
операциям. Трансформационные превращения в экономике Азербайджана содействовали возрождению биржевой торговли и росту количества зарегистрированных бирж. Однако
их количество в последнее время или сократилось или же некоторые их них
бездействуют. Несмотря
на выполненную работу по формированию нормативно-правовой базы, значительная часть действующих законодательных и нормативно-правовых актов не только не удовлетворяет, а и во многих вопросах сдерживает развитие биржевой деятельности. Это, в частности, касается налогового законодательства, а также нормативных документов относительно регламентирования деятельности товарных бирж.
92
The essence of the exchange is that it – a special type of the market where trade in replaceable values is made, and these values and a payment for them aren't shown.
Exchange activity surely observes the legislative and legal, tax, currency modes widespread in the countries their placement. The international commodity exchanges provide service of the concrete world commodity market, attraction to operations on the stock exchange of contractors from the different countries of the world, free redistribution of profits which are got by contractors from operations on the stock exchange, carrying out arbitration operations, that is speculative agreements for receiving profit on distinction of the quoted prices at the exchanges of the different countries.
The commodity exchange formed especially for rendering of services to subjects of managing in implementation of trade operations by them, is the special subject of managing who provides services in drawing up exchange agreements, detection of demand and offers on goods, the commodity prices, studies, orders commodity turnover and promotes the related trade operations.
Transformational transformations assisted in economy of Azerbaijan to revival of exchange trade and growth of number of the registered exchanges. However their quantity or was reduced recently or some them them stay idle.
Despite the performed work on formation of standard and legal base, the considerable part acting legislative and normative legal acts not only doesn't satisfy, and and in many questions constrains development of exchange activity. It, in particular, concerns the tax law, and also normative documents concerning a regulation of activity of commodity exchanges. 93
AD U-nun Magistratura Mərkəzinin «Kommersiya» ixtisası (ixtisaslaşma: «Birja fəaliyyəti) üzrə Aliyə Şahmarova Əjdər qızı «Bazar münasibətlərinin formalaşmasinda birjalarin rolu»» mövzusunda yerinə yetirdiyi magistr dissertasiya işinin
Birja fəaliyyəti – müəyyən bir ərazidə təşkil olunmuş və müəyyən qaydalar əsasında mütəmadi olaraq həyata keçirən topdansatış bazar olmaqla tələb və təklif əsasında malların alışı-satışı (həm indiki zamanda və həm də gələcək dövrə) prosesini reallaşdırır və dünya ticarət sistemində mühüm rol oynayır. Bazar münasibətlərinin daim inkişafı, ictimai istehsalın sürətli artımı, əmtəə dövriyyəsinin və ticarət-iqtisadi əlaqələrin strukturunun mürəkkəbləşməsi birja fəaliyyətinin və birja növlərinin diversifikasiyasını (şaxələnməsini) şərtləndirmişdir. Birja fəaliyyəti yerləşdikləri ərazilərdə qanunvericilik-hüquqi, vergi, valyuta rejimlərinə ciddi əməl olunmasını təmin edir və konkret əmtəə bazarına xidmət göstərilməsini, ayrı-ayrı ölkələrdən tərəf-müqabillərin birja fəaliyyətinə cəlb olunmasını, arbitraj əməliyyatlarının həyata keçirilməsini, yəni müxtəlif ölkələrin birjalarında qiymətlərin kotirovkasında olan fərqlərdən mənfəət əldə olunması üçün sazişlər bağlanılmasını və s. bu kimi əməliyyatları özündə cəmləşdirir. Ölkə iqtisadiyyatında elə dəyişilmə prosesləri baş verməlidir ki, bu dəyişilmələr birja fəaliyyətinin canlanmasına və birjaların sayının artmasına gətirib çıxarmalıdır. Ə mtəə birjası təsərrüfat subyektlərinə xüsusi xidmətlərin göstərilməsi üçün yaradıldığından özü də xüsusi təsərrüfatçılıq subyekti olmaqla mallara olan tələb və təklifin araşdırılmasını, qiymətlərin formalaşmasını öyrənir, mal dövriyyəsini müəyyən bir qaydalar çərçivəsinə salır və onunla bağlı olan ticarət əməliyyatlarının keçirilməsinə yardımçı olur. Buna görə də birja fəaliyyətinin işləmə mexanizminin araşdırılması və onun ölkə iqtisadiyyatı üçün əhəmiyyətliliyinin öyrənilməsi aktual bir problemdir. Buraxılış işində birja satışinin yaranması, onların inkişaf tarixi, əmtəə birjaların özünəməxsus xüsusiyyətləri, onların növləri, funksiyaları və dünya birja satışinin fəaliyyəti haqqında məsələlər göstərilmişdir.
94
iqtisadiyyatı şəraitində birja fəaliyyətinin təşkilati, maliyyə, əməliyyat mexanizmlərinin dərindən araşdırılmasından, hazırda dünyada bu sahədə baş verən dəyişikliklərin öyrənilməsindən, birja fəaliyyətinin idarəedilməsinin xarakterik xüsusiyyətlərinin, idarəetmə metodlarının araşdırılmasından, əldə edilən nəticələr əsasında respublikada birja fəaliyyətinin canlandırılması, ölkənin kommersiya müəssisələrinin dünyanın birjaları ilə gələcək strateji əlaqələrin inkişaf istiqamətlərinin göstərilməsindən ibarətdir. Tədqiqatın vəzifələr dairəsi dissertasiya işinin strukturundan irəli gələrək araşdırılmışdır. Tədqiqatın predmet və obyekti. Tədqiqatın obyekti kimi problemli vəziyyəti yaradan və öyrənilmə üçün seçilmiş proses və yaxud hal, hadisə, predmeti kimi isə bu obyektin hüdudlarında olanlar nəzərdə tutulur. Bu baxımdan dissertasiya işinin predmeti bütövlükdə birja işinin mahiyyəti ilə səciyyələnilir. Tədqiqat işinin obyekti kimi bütövlükdə birja fəaliyyətinin işləmə mexanizminin təkmilləşdirilməsi məsələsi nəzərdən keçirilir. Tədqiqatın informasiya bazası və işlənməsi metodları. Tədqiqatın informasiya bazasını araşdırılan mövzu üzrə yerli və xarici müəlliflərin elmi işləri, rəsmi və biblioqrafik mənbələr təşkil edirlər. Tədqiqatın alətlər bazası kimi daha çox nəticə verə bilən elmi dərketmə, araşdırmalar və təhlil metodlarından istifadə olunmuşdur. Elmi dərketmə metodları kimi empirik tədqiqatlar metodundan (müqayisəetmə və s.), həm empirik, həm də nəzəri tədqiqat səviyyəsində istifadə olunan metodlardan (təhlil, sintez və s.), həmçinin nəzəri tədqiqat metodundan istifadə olunmuşdur. Buraxılış işində beta- ə msalın qiymətli kağızalar bazarının təhlilində istifadə olunması istiqamətləri göstərilmişdir. Tədqiqatın elmi yeniliyi. Tədqiqat işində aparılan araşdırmalar əvvəlki ümumi yanaşmalardan özünün kompleksliliyi ilə fərqlənir, kommersiya fəaliyyəti sahəsində birja ticarətinin yerinin müəyyən olunması və bu məsələdən irəli gələn xüsusiyyətlərin dərindən araşdırılması əsasında tədqiqat metodları tətbiq edilməklə maraqlı nəticələr ə ldə edilmişdir. Tədqiqiatın praktiki əhəmiyyəti. Elmi tədqiqatın nəticələri kimi əldə olunan təkliflər praktiki əhəmiyyətliliyə malikdirlər və təcrübədə istifadə oluna bilər. Yüklə 0,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|