Microsoft Word shahmarova aliya doc
Yüklə 0,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
85
dəyişməsi bazar kütləsinin dayanıqlı psixologiyasını əks etdirirlər – oxşar hallara iştirakçılar oxşar şəkildə münasibət göstərirlər. Lakin hərəkətin də xarakteri də təkrar olunur. Məlumdur ki, qiymət bir çox hallarda nisbətən rəvan artır, aşağı düşmə isə sıçrayışlı baş verir (bu, «uzun mövqelərin»
tədricən toplanması, sonradan isə onların kütləvi bağlanması nəticəsində baş verir). Baxmayaraq ki, bir çox texniki analitiklər belə hesab edirlər ki, texnika onlara sövdələşmələrin digər iştirakçıları ilə müqayisədə daha çox üstünlüklər verir, lakin tədqiqatçıların heç də hamısı bu nöqteyi-nəzəri bölüşdürmürlər. Təəssüflər olsun ki, tənqidin çox hissəsi, «keçmiş» və «gələcək» haqqında danışıqlara əsaslanırlar, bu da texniki təhlildə yoxdur, texniki təhlil, «mümkün ola bilən», oxşar hallarda keçmiş məlumatlara əsaslanaraq bu və ya digər istiqamətdə hərəkətin ehtimal olunma dərəcəsinə söykənir. Texniki təhlilin tənqidçiləri arasında fundamental təhlilə əsaslanan çoxlu uğur qazanan investorlar vardır. Məsələn, Uorren Baffet belə deyir: «Mən başa düşdüm ki, texniki təhlil işləmir, çünki qiymətlərin qrafikini „baş-ayaq“ çevirəndə eyni nəticə aldım». Piter Linç daha kəskin qiymət vermişdir: «Qiymət qrafikləri çox gözəldirlər, ancaq keçmişi qabaqcadan görmək üçün». Bir çox sövdələşmə iştirakçılarının məqsədi – bazarın hərəkət etdiyi istiqaməti tanınmasından ibarətdir. George Lane (
), texniki analitik, özünün qafiyəli ifadəsi ilə məşhurdur: ingiliscə «The trend is your friend!» (« Trend – Sizin dostunuzdur!»). Trendin tanınması üçün məhz texniki təhlil alətləri lazımdır. Həm də trenddə baş verən dəyişikliklər dərk etmək üçün nəyə isə istinad etmək də faydalıdır. Texniki təhlil bunu həll eləməyə kömək edir, lakin dəqiq proqnozu da vermir. Texniki thlilin ünvanına deyilən tənqid, məhz qiymətin hərəkətini proqnozlaşdırmaq cəhdlərinə istinad edir, baxmayaraq ki, texniki təhlilin əsas vəzifəsi – bazardakı cari məqamda baş verən vəziyyəti adekvat qiymətləndirməkdən ibarətdir və buna görə də texniki təhlilin işləməməsi haqqında fikirlər o qədər də əsaslandırılmış deyildir. Bütün tənqidlərə baxmayaraq, texniki təhlil adətən, ticarət sövdələşmələrinin açılış/bağlanış nöqtəsinin seçilməsi üçün alət kimi tətbiq olunur.
86
Bir çox mütəxəssislərin fikrincə, qiymətlərin əvvəlki tarixə əsaslanaraq qabaqcaqan bildirilməsi imkanı əhəmiyyətli qaydada «effektiv bazar»
fərziyyəsinin ə dalətliliyindən asılıdır. Bu fərziyyəyə əsasən qiymətlər daxil olan informasiyanı dərhal nəzərə alırlar. ndiyədək bu fərziyyənin əsaslandırılmış olması barədə, həm də keşmiş dövrlərin qiymətlərinin təsir imkanları (hətta onların effektivlik şəraitinə yaxın olmalarına baxmayaraq) bərədə mübahisələr davam etməkdədir. Məsələn, ehtimal nəzəriyyəsi və maliyyə riyaziyyatı üzrə məşhur mütəxəssis A.Şiryayevin fikrincə: «…maliyyə bazarının daxili (həddindən artıq mürəkkəb) strukturu, görünür ki, qiymətlərin özlərinin hərəkətini qabaqcadan görməyə bir az ümid verməklə yanaşı, heç olmazsa, onların gələcək hərəkətlərinin etibarlı sərhədlərinin mümkün quruluşuna təsir göstərir» [12] .
nternet-treydinqin ( on-layn
ticarətin) yaranmasınadək texniki təhlillə ancaq mütəxəssislərin çox dar bir dairəsi maraqlanırdı. Hazırda texniki təhlil üzrə dərsliklər və texniki təhlilin öyrənilməsi hər kəs üçün mümkündür.
Nəticədə sövdələşmələrin bir çox iştirakçısı qiymətlər qrafikinə əməl edirlər, bununla da əlavə tələb/təklif formalaşdırırlar ki, bunlar da texniki təhlilə uyğundurlar və indikatorlar tərəfindən «qabaqcadan xəbər verilən» tendensiyasının inkişafına şərait yaradırlar.
Texniki təhlil üçün ilkin informasiya kimi sövdələşmələrin aşağıdakı statistik göstəricilərindən istifadə olunur: • Sövdələşmələrin aparıldığı qiymət . • Sövdələşmələrin həcmləri və alətlərin likvidliliyi . • Tələb və təklif göstəriciləri. Bunların əsasında ya texniki indikatərları hesablayırlar, ya da ki, patternləri
(nümunələri, oxşarlıqları) axtarırlar. nformasiyanın qiymətləndirilməsi nformasiyanın qiymətləndirilməsi üçün müxtəlif metodlardan istifadə olunur: 87
1. Tendensiyanın müəyyən olunması, trend xətlərinin və müxtəlif kanalların qurulması. 2. Dönmə və yaxud davam etdirmə modelinin (fiqurunun) müəyyən olunması. 3. Bir sıra aşkar olmayan informasiyanı əyani olaraq göstərən müxtəlif cür indikatorlardan (ossilyatorlar - latınca «titrəyiş, tərpənmə») istifadə olunması. Ən sadə indikator kimi
sayılır ki, bunun xətti, qiymətin keçmiş ölçülərinin seçilmiş sayı arasındakı orta ölçü kimi qurulur.
və digər bu kimi indikatorlar geniş yayılmışlar. ndikatorlar minimum bir dəyişən ölçüyə malik olurlar ki, buların ölçülərindən asılı olaraq nəticənin xarici görünüşü dəyişə bilər. ndikatorlar həm ayrıca, həm də kompleks şəklində istifadə poluna bilirlər. Ticarət qərarları həm hesablanan, həm də ilkin informasiyanın əsasında qəbul oluna bilərlər. Adətən bu, bu və ya digər ticarət sisteminin qaydaları dəstində formalaşdırılır . Beynəlxalq səviyyədə texniki analitiklərin maraqları Beynəlxalq Texniki Təhlil Federasiyası (The International Federation of Technical Analysts, IFTA) tərəfindən təqdil olunmuşdur. Bu qeyri-kommersiya təşkilatı informasiya mübadiləsinin təşkil olunması məsələləri ilə, konfrans və görüşlərin keçirilməsi ilə məşğul olur, texniki analitiklərin yerli (lokal) cəmiyyətlərinin yaradılmasına dəstək verir, həmçinin texniki analitiklərin sertifikatlaşdırılmasını həyata keçirir.
Yüklə 0,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|