Microsoft Word shahmarova aliya doc

34 

 

keçirir. Birjaların  craiyyə Komitəsinə prezident rəhbərlik edir. Prezident direktorlar 

ş

urası tərəfindən təyin edilir. 

darəetmə  heyətindən  əlavə  hər  bir  birja  öz  işçi  ştatına  malikdir.  Birjanın 

muzdlu heyəti heç bir satış və səsvermə hüququna malik deyildir. Heyətin say tərkibi 

və onun vəzifələri direktorlar şurası tərəfındən müəyyənləşdirilir. 

Birjanın  normal  fəaliyyəti  üçün  komitələrin  fəaliyyəti  mühüm  əhəmiyyətə 

malikdir.  Həmin  komitələrin  say  tərkibi  8-dən  40-a  qədər  dəyişir.  Birja  komitələri 

müxtəlif adlara malik olurlar. Əsas birja komitəsinə aşağıdakılar aid edilir: 

-

 

 Yeni üzvlərin qəbul edilməsi üzrə komitə;

 

-

 

 Arbitraj komitəsi;

 

-

 

  şgüzar etika komitəsi;

 

-

 

 Müşahidəçi komitə;

 

-

 

 Nəzarət komitəsi;

 

-

 

 Yeni məhsullar üzrə fəaliyyət göstərən komitə;

 

-

 

Rinq komitəsi;

 

-

 

 Kontrakt komitəsi;

 

-

 

 Baldnslaşdırma komitəsi.

 

Yeni  üzvlərin  qəbul  edilməsi  üzrə  komitə  birja  üzvlərinin  müraciətini 

nəzərdən  keçirirlər.  Birja  üzvlüyünə  namizədlərlə  görüşürlər  və  onlarm  birjanın 

maliyyə  tələbatına  cavab  verə  biləcəkləri  öyrənilir.  Komitənin  rəyi  direktorlar 

ş

urasına  təqdim  edilir  və  burada  namizədlərin  birja  üzvlüyünə  qəbul  edilməsi  ilə 

bağlı məsələlər həll edilir. 

Arbitraj  komitəsi  iştirakçılar  arasında  mübahisəli  məsələlərin  həll  edilməsi 

üçün  arbitrajlar  təyin  edir.  Həmçinin  birja  üzvü  olmayan  müştərilərlə  birja  üzvləri 

arasında  mübahisələrin  yarandığı  zaman  müraciət  olunduğu  hallarda  fəaliyyət 

göstərirlər.  Məhsulların  keyfıyyəti,  müştərilərin  sifarişlərinin  icra  müddəti, 

məhsulların  göndərilmə  müddəti,  ödənişlər  və  s.-lə  bağlı  münaqişələrə  diqqət 

yetirjlir.  Komitəyə  konfliktdə  olan  tərəflərin  barəsindo  qanunsuz  qərarların 

verilməsinə  hüquq  verilməmişdir.  Tərəfləri  qane  etməyən  qərarlar  verilərsə,  iş 

məhkəmə instansiyalarına göndərilir. 

ş

güzar  etika  komitəsi  birjadaxili  intizam  məsələləri  ilə  bağlı  münsivlər 

---

35 

 

heyəti  funksiyasını  yerinə  yetirir.  Əgər  birja  üzvləri  tərəfindən  daxili  intizam 

qaydaları pozularsa, onda bu məsələyə həmin komitədə baxılmalıdır. Daxili intizam 

qaydalarının  pozulması  ilə  əlaqədar  edilən  müraciətlər  komitə  tərəfindən 

ə

saslandırılır və bu barədə qərarlar qəbul edilir. Əgər komitə hesab edirsə, müraciət 

yerində  edilmir,  əsassızdır,  onda  birjanın  işçi  heyətinin  nümayəndəsinə  göstəriş 

verilir ki, şikayəti birja üzvlərinə təqdim etsinlər. Etika komitəsi qərarı qəbul etmək 

üçün  müşahidə  komitəsi  qarşısında  məsələ  qaldırır.  Əgər  brokerlər  satış  zalında 

müştərilərin  sifarişlərinin  icra  edilməsinə  biganəlik  göstərirlərsə,  bu  zaman  məsələ 

birjanın  xidmətçilərinin  nəzərinə  çatdırılır.  Sonra  bu  məsələ  etika  komitəsində 

müzakirə edilir. 

Müşahidə  komitəsi  mübahisələri  nəzərdən  keçirir  və  bütünlükdə  intizam 

məsələləri ilə bağlı qərarlar qəbul edir. Müşahidə komitəsinin qəbul etdiyi qərarların 

obyekti  olan  məsələlər  işgüzar  etika  komissiyası  tərəfindən  göndərilir.  Müşahidə 

komitəsi birjanın işçi heyətinin göstərişlərini və zərərçəkənin iddiasını dinləyir, əgər 

qayda pozuntusu müşahidə olunarsa, onda cəza tətbiq edilir. 

Nəzarət komitəsi birjanın işgüzar fəaliyyətinə nəzarəti həyata keçirir. Nəzarət 

komitəsi  məhsulun  daşmması  müddətində  kontraktların  icra  edilməsinə,  birja 

kontraktı  üzrə  real  məhsulun  daşınmasının  gedişinə,  birja  kontraktlarının  bir-birilə 

uyğunlaşmasına nəzarəti həyata keçirir. 

Yeni  məhsullar  üzrə  fəaliyyət  göstərən  komitə  birjalarda  yeni  məhsullar 

üzrə  satışin  potensial  imkanlarını  öyrənir.  Birjanın  işçi  heyəti  ilə  birlikdə  yeni 

kontraktların  tətbiqinin  səmərəliyinin  qiymətləndirilməsi  həyata  keçirilir.  Yeni 

məhsullar üzrə komitə həm də yeni məhsullar üzrə satışin həyata keçirilməsini, onun 

ə

saslandırılmasını və iqtisadi tədqiqatların hazırlanmasını müşahidə edir. 

Rinq  və  kontrakt  komitələri  birjanın  ixtisaslaşmış  seksiyasında  brokerlər 

tərəfındən  bağlanan  alqı-satqı  əməliyyatlarını  müşahidə  edirlər.  Komitə  birjanın 

ə

məliyyat zalında və ixtisaslaşmış seksiyasında davranış qaydalarını pozduğuna görə 

birja üzvlərini cəzalandırmaq hüququna malikdir. 

Balanslaşdırma komitəsi birjanın son dərəcədə mühüm əhəmiyyət kəsb edən 

xidmət  strukturlarından  biridir.  Bu  komitənin  vəzifəsi  alqı-satqı  müqaviləsinin 

bağlanması  zamanı  qiymətlərin  müxtəlif  növlərinin  uçotunu  təşkil  etməkdən 

---