Microsoft Word shahmarova aliya doc

32 

 

-

 

 Siyasi  partiyalar,  həmkarlar  ittifaqları,  ictimai  birliklər,  dini  və  xeyriyyə 

təşkilatları və həmçinin fondlar;

 

-

 

 Fond  birjalarının  təsisçiləri  yalnız  qiymətli  kağızlar  bazarının  peşəkar 

iştirakçıları ola bilərlər.

 

Satışin  təşkil  olunması  üçün  birja  satış  qaydalarını  hazırlamağı  və  satış 

qaydalarına,  normalarına,  hərrac  iştirakçılarının  zalda  davranış  qaydalarına  ciddi 

riayət  etməsinə  əməl  etməlidir.  Birja  əməliyyatları  bir  sıra  xüsusiyyətlərə  malikdir 

ki, bununda birja satışinə təsiri vardır. Bunlar aşağıdakılardır: 

-

 

 xüsusi yerlərdə keçirilmə; 

-

 

 birja əmtəələri üzrə standart miqdarla (partiyalar, lotlar, dəstlər) keçirilmə; 

-

 

 əmtəənin özü birjada olmadıqda onun təsviri üzrə keçirilmə; 

-

 

 daimi keçirilmə; 

-

 

 aşkar keçirilmə; 

-

 

 qiymətqoymanın sərbəst olması; 

-

 

 dövlət tərəfindən birbaşa tənzimlənməməsi; 

-

 

 vasitəçilər tərəfindən keçirilməsi; 

-

 

 qanunlarda  və  birjanın  nizamnaməsində  göstərilmiş  vahid  qaydalarla 

keçirilməsi; 

-

 

 əmtəənin keyfiyyəti nəzərə alınmaqla keçirilməsi; 

-

 

 ixtisaslaşmaya məruz qalması. 

Ə

mtəə birjası - müstəqil ixtisaslaşmış institut olub hüquqi şəxs sayılır. Əmtəə 

birjası  kommersiya  vasitəçilərinin  könüllü  birliyinin  məcmusunu  ifadə  edir.  Əmtəə 

birjası  həm  də  müvafıq  qaydalara  əməl  edilməklə  xüsusi  yerlərdə  satış 

ə

məliyyatlarının  həyata  keçirilməsi  üçün  xidmət  strukturlarının  maraqlarını  özündə 

birləşdirir. 

Bütün  ölkələrin  əmtəə  birjası  hüquqi  formalarda  yaradılan  rəsmi  olaraq 

qeydiyyatdan keçirilmiş birliklər hesab edilir. Burada məhdud məsuliyyətli yoldaşlıq 

formasından,  səhmdar  cəmiyyətlərindən,  digər  məhdud  məsuliyyəli  cəmiyyətlər 

formasından istifadə edilir. 

Birjanın mülkiyyəti (hüquqi şəxs kimi) aşağıdakdardan ibarətdir: 

-

 

əmlak  və  əmanətlər.  Nizamnamə  kapitalı  miqdarında  birja  üzvləri  tərəfindən 

---

33 

 

verilir; 

-

 

birjaların fəaliyy.ət miiddətində birja üzvləri tərəfindən yaradılan məhsul 

və  xidmətlər; 

-

 

birja  üzvlərinin  üzvlük  haqqları,  əməliyyatdan  toplanan  gəlirlər,  xidmətlərin 

göstərilməsinə görə haqqlar, qaydaların pozulmasına görə cərimələr; 

-

 

öz hesabına əldə olunan sair əmlak. 

Birjanm idarəedilməsində səlahiyyət baxımından 3 əsas səviyyə nəzərə çarpır: 

-

 

Uzvlərin ümumi yığıncağı; 

-

 

Direktorlar şurası; 

-

 

craedici komitələr. 

Birjanın  rəhbər  orqanları.  Birjanın  əksəriyyəti  öz  üzvləri  vasitəsi  ilə  idarə 

olunan korporasiyadan ibarətdir. Birja rəhbərliyi inzibati idarəetmə sistemini həyata 

keçirir. 

Yuxarı  ali  orqan  - birja üzvlərini ümumi  yığıncağı qanunverici orqan hesab 

edilir. 

Direktorlar  şurası  daha  çox  icra  funksiyasını  yerinə  yetirirlər.  Birjanın 

direktorlar  şurası  xidmət  göstərənlərin  fəaliyyətinə  nəzarət  etmək  hüququna 

malikdir.  Şura  birjanın  fəaliyyətinin  əsas  istiqamətlərini  hazırlayır,  birja  satışi 

qaydalarının  korrektirovka  edilməsini  həyata  keçirir.  Direktorlar  şurası  füçers 

birjasının  üzvlərindən  seçilir.  Direktorlar  şurası  əksər  hallarda  xarici  direktorlardan 

və  xüsusi  ekspertlərdən  ibarətdir.  Direktorlar  şurasının  üzvləri  dörd  kateqoriyanı 

özündə əks etdirir: 

-

 

 Real əmtəənin satışçiləri;

 

-

 

 Birjanın ixtisaslaşmış seksiyasında brokerlər;

 

-

 

 Komissiyon evləri;

 

-

 

 Mətbuatla əlaqə.

 

Birjanın  direktorlar  şurasının  sədri  müstəqil  olaraq  seçilir.  Birja  siyasətini 

direktorlar  şurası  tərəfindən  yaradılan  birja  komitəsi  həyata  keçirir.  Birja  komitəsi 

tövsiyələr  verir,  direktorlar  şurasına  kömək  edir,  həmçinin  birjanın  forınalaşınası 

üçün konkret vəzifələr yerinə yetirirlər. 

Birjalarda  cari  idarə  etmə  orqanlarının  vəzifələrini  icraiyyə  komitəsi  həyata 

---