Microsoft Word qarachayev teyyub doc
Yüklə 0,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
63
Göstərilən bütün məqamlar qiymətli kağızlar üzrə fond bazarının yeni təşkil olunan dövründə onların fəaliyyəti tənzimlənməklə idarə olunmasını tələb edir. Bu səbəbdən yaranan əsas problemlər idarəetmə faktorunun özündə yox, onun həyata keçirmə üsullarından və formalarından asılıdır. Bundan başqa dövlət özü böyük səhmdarlıq imkanlarına malik olduğu üçün ölkədə qiymətli kağızların buraxılışı mexanizminin və onun idarəetmə qaydalarının müəyyən edilməlidir. Respublikada qiymətli kağızlar bazarının idarə etmə qurumlarının yenidən qurulmasına 1994-cü ildə başlamış və sonrakı illərdə həmin proseslər daha da təkmilləşmişdir. qtisadi həyatda yenidənqurma nəticəsində qiymətli kağızların reallaşdırılmasına dair standartların satış bazarlarında mövcud olan qaydalarını, bəzi hallarda xüsusi icazələrin verilməsi və nəzarətin aparılmasılə əlaqədar əsas vəzifələrin əhatə olunmasını qtisadi nkişaf Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilir. Qiymətli kağızlar bazarının fəaliyyət dairəsi və onun iqtisadi-hüquqi cəhətdən nəzarət funksiyaları özünü idarəetmə qaydasında qiymətli kağızlar bazarının peşəkar iştirakçılarının səlahiyyətinə aid edilir. qtisadi münasibətlərin qurulma xüsusiyyətlərindən asılı olraq qiymətli kağızlar bazarında fəaliyyət bölgə üzrə komissiyalar və bəzi hallarda isə həmin əmliyyatlarda marağı olan nazirliklər də iştirak edirlər. Məlum iqtisadi-ictimai şəraitlə əlaqədar olaraq 1995-1996-ci illərdə Respublika ərazisində müxtəlif hüquqi və fiziki şəxslər tərəfindən buraxılmış qiymətli kağızların dövriyyədən çıxarılması üçün lazım olan tədbirlər həyata keçirməklə, onların fəaliyyəti dayandırıldı. Bunlarla təqdimat səhmləri, depozitə qoyulmuş səhmlərin şəhadətnamələri, xəzinədarlıq öhdəlilikləri aiddir. qtisadi inkişafın təmin olunmasında hər bir ölkənin daxili maliyyə ehtiyyatlarının artırılma istiqamətlərinin düzgün müəyyən edilməsindən asılı olduğu kimi, dövlətlərarası əlaqələrdə maliyyə-kredit, valyuta münasibətlərinin mövcud səviyyəsidə çox böyük rol oynayır. Dünya ölkələri arasında maliyyə vəsaitlərinin bölgüsü və yenidən bölgüsü təkcə iqtisadi əlaqələrinin gərginləşməsi ilə deyil, eyni zamanda siyasi-ictimai münasibətlərinin müəyyən mənada bir çox dövlətlərin maliyyə-kredit valyuta durumunun zəifləməsi ilə müşayət olunur.
64
Müasir dünya inkişafında mühüm rol oynayan maliyyə-valyuta ehtiyatlarının hegemon super dövlətlərin əlində toplanması, digər ölkələrin inkişafına ciddi maneələr yaratmaqla, onları ümumi inkişafdan saxlamaqla, daimi maliyyə çatışmamazlığı ilə üzləşməyə sövq edir. Uzun müddət ərzində maliyyə çatışmamazlığından əzab çəkən ölkələr, ümumi inkişafdan kənarlaşmaqla, daha böyük dövlətlərdən siyasi-iqtisadi asılılıq səviyyəsinə düşürlər. Xalq təsərrüfatı sahələrinin proporsional inkişafı və ölkənin dünya dövlətləri içərisində yüksək reytinqə malik olması üçün ən mühüm amil kifayət qədər sabit iqtisadi-maliyyə durumunun yaradılması tələb olunur. Maliyyə vəsaitlərinin iqtisadi-sosial artıma istiqamətlənməsi məsələləri bilavasitə yuxarı idarə etmə təşkilatlarının bir başa vəzifəsi olmaqla, onların bölgüsü və yenidən səfərbər olunaraq təkrar bölgünün aparılması xüsusiyyəti həmişə nəzarətdə saxlanılmalıdır. Maliyyə vəsaitlərinin toplanması və xərcləri üzərində daimi nəzarət dövlətin idarə etmə fəaliyyətinin ən aktiv hissəsi olmaqla, digər sahələr üzrə dinamikanı həyata keçirir. Maliyyə məsələlərinin dövlət qurumları tərəfindən məqsədyönlü idarə olunması, mərkəzləşdirilmiş şəkildə qüvvədə olan iqtisadi qanunlara istinad etməklə, onları yeni iqtisadi münasibətlərdən irəli gələn və müasir dövr üçün şəciyyəvi sayılan qanuna uyğunluqlarla tənzimləmək tələb olunur. Bu səbəbdən son illərdə ölkə miqyasında maliyyə-kredit və valyuta dövriyyəsinə dair Milli Məclis tərəfindən qəbul olunmuş Mülki Məcəllənin tələblərinə uyğun olaraq maliyyə (qiymətli kağızlar) bazarının gündəlik fəaliyyət sahələrinin tənzimlənməsi zərurəti getdikcə artmaqdadır.
65
III FƏS L. AZƏRBAYCAN RESPUBL KASINDA Q YMƏTL KAĞIZLAR BAZARININ NK ŞAF ST QAMƏTLƏR 3.1. Azərbaycanda qiymətli kağızlar bazarının inkişafı sahəsində mövcud problemlər və həyata keçirilən islahatlar Qiymətli kağızlar bazarının mövcud problemləri sırasında aşağıdakıları qeyd etmək olar:
nvestisiya qiymətli kağızları kütləvi üsulla bazarda yerləşdirilmiş olan səhmdar cəmiyyətlərin və digər təşkilati-hüquqi formada olan emitentlərin qanunvericiliyin tələblərinə uyğun olaraq idarə olunması vacib məsələdir. Qeyd olunan emitentlərin korporativ idarəetmə standartlarını yetərli səviyyədə tətbiq etməmələri, qanunvericiliyin tələblərinə uyğun maliyyə uçot sisteminin formalaşdırılmaması, investorları qane edəcək səviyyədə və ardıcıllıqda məlumatların açıqlanmaması və s. məsələləri kapital bazarının tələblərinə uyğun emitentlərin formalaşmasının başlıca problemləri kimi qeyd etmək olar. Şəffaflıq problemi: Kapital bazarlarında investisiyaların pul bazarına görə daha uzun müddətli olması, yatırımçının investisiyasını şırkətin gələcək performansını və strategiyasını nəzərə alaraq həyata keçirməsi emitentlər haqqında daha dəqiq informasiya əldə etmələrini şərtləndirir. Maarifləndirmə problemi: Bu bazarların işləyə bilməsi üçün tələbin təklifi dəstəkləməsi, kifayət qədər maliyyə alətinin və investorun olması şərtdir. Hazırda ölkə maliyyə bazarlarında kifayət qədər az investorun və yatırımçının olması, bazarın imkanlarından iqtisadi subyektlərin az istifadə etməsi bazar haqqında məlumatların yetərsiz olduğunun göstəricisidir. Yüklə 0,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|