54
gəlirlilik qısamüddətli dövlət istiqrazları üzrə 0,24 faiz, uzunmüddətli dövlət
istiqrazları üzrə isə 0,05 faiz bəndi azalmışdır.
Cədvəl 2.4. Dövlət qiymətli kağızları üzrə orta gəlirlilik
2014-cü il
2013-ci il
Qısamüddətli dövlət istiqrazları
1,63%
1,87%
Uzunmüddətli dövlət istiqrazları
4,50%
4,55%
Mərkəzi Bankın notları
1,01%
1,21%
Mənbə: Azərbaycan Respublikası Qiymətli Kağızlar uzrə Dovlət Komitəsinin hesabatları.
2014-cü il ərzində Mərkəzi Bankın qiymət stabilliyinin təmin olunması
funksiyası çərçivəsində həyata keçirdiyi sterilizasiya əməliyyatları notlar və onlarla
aparılan repo əməliyyatlarının dinamikasında özünü qabarıq şəkildə büruzə
vermişdir. Belə ki, hesabat dövrü ərzində Mərkəzi Bankın notlarının
yerləşdirilməsinin ötən il ilə müqayisədə 47 faiz azalaraq 158,1 milyon manat
təşkil etməsinə baxmayaraq, bu növ alətlərin təkrar bazar ticarəti 8,0 dəfə artaraq
349,8 milyon manat təşkil etmiş, bütövlükdə not bazarı 48 faiz artaraq 507,9
milyon manata çatmışdır.Hesabat dövrü ərzində Mərkəzi Bankın notları üzrə orta
gəlirlilik 1,01 faiz təşkil etmişdir ki, bu da ötən il ilə müqayisədə 0,20 faiz bəndi
aşağıdır.
Cədvəl 2.5. Törəmə qiymətli kağizlar bazarı
Q YMƏTL KAĞIZLARIN
NÖVLƏR
2014-cü il
2013-cü il
Məbləğ
üzrə fərq
(%)
Əqdlərin
sayı
Məbləğ
(AZN)
Əqdlərin
sayı
Məbləğ
(AZN)
TÖRƏMƏ Q YMƏTL
KAĞIZLARI
29 779
4
299420507
-
-
-
Əmtəə əsaslı törəmə qiymətli
kağızlar
2 992
204686236
-
-
-
Valyuta əsaslı törəmə qiymətli
kağızlar
26 787
4 094 734
271
-
-
-
Mənbə: Azərbaycan Respublikası Qiymətli Kağızlar uzrə Dovlət Komitəsinin hesabatları.
55
2014-cü il ərzində 3,5 milyard manat həcmində repo/əks-repo
əməliyyatlarıbaş tutmuşdur ki, bu da ötən il ilə müqayisədə 46 faiz azdır. Hesabat
ilinin birinci rübündən etibarən qiymətli kağızlar bazarında ilk dəfə olaraq
korporativ istiqrazlarla repo/əks-repo əməliyyatları həyata keçirilməsinə start
verilmişdir.
2014-cü il ərzində ilk dəfə olaraq qiymətli kağızlar bazarının mütəşəkkil
ticarət təşkilatçısı olan Bakı Fond Birjasında fərdi və institusional investorlar üçün
likvidliyi müvafiq marketmeykerlər tərəfindən təmin olunmaq şərtiilə valyuta və
əmtəə əsaslı törəmə maliyyə alətlərinin ticarəti məqsədilə yeni ticarət platforması
istifadəyə verilmişdir. Hesabat dövrü ərzində sözügedən platforma üzərindən
ümumi məbləği 204,7 milyon manat olan əmtəə əsaslı və ümumidəyəri 4,1 milyard
manat olan valyuta əsaslı törəmə qiymətli kağızlarla ticarət əməliyyatları həyata
keçirilmişdir ki, nəticədə törəmə qiymətli kağızlar bazarının həcmi 4,3 milyard
manat təşkil etmişdir.
Cədvəl 2.6. Bazarinfrastrukturu üzrə göstəricilər
Fəaliyyət növü üzrə qüvvədə olan lisenziyalar
2014-cü il
2013-cü il
Broker fəaliyyəti
14
15
Diler fəaliyyəti
14
14
Aktivlərin idarə olunması fəaliyyəti
3
1
Klirinq fəaliyyəti
2
2
Depozitar fəaliyyəti
3
3
Reyestrsaxlayıcı fəaliyyəti
2
2
Fond birjası fəaliyyəti
1
1
Cəmi
39
38
Mənbə: Azərbaycan Respublikası Qiymətli Kağızlar uzrə Dovlət Komitəsinin hesabatları.
2014-cü il ərzində qeyri-investisiya alətləri olan ipoteka kağızları və
veksellərin buraxılışı və qiymətli kağızlarla girovun qeydiyyatı fəaliyyəti davam
etmişdir. Belə ki, Azərbaycan poteka Fondunun vəsaitləri hesabına ipoteka
56
kreditlərinin verilməsi ilə əlaqədar hesabat dövrü ərzində 2709 ədəd ipoteka kağızı
dövlət qeydiyyatına alınmış, 2833 ədəd ipoteka kağızının əlavə qeydiyyatı baş
tutmuşdur.Eyni zamanda hesabat dövründə 39 milyon manat məbləğində 72 veksel
buraxılışı dövlət qeydiyyatına alınmışdır ki, bu da ötən ilin müvafiq göstəricisindən
məbləğ üzrə 60 faiz çoxdur.
Yaxın gələcəkdə Azərbaycanda qiymətli kağızlar bazarının əsas inkişaf
prespektivləri aşağıdakılar olacaqdır:
• Kapitalın təmərküzləşməsi və mərkəzləşməsi;
• Bazarın beynəlmiləlləşməsi və qloballaşması;
• Ticarət arxitekturası infrastrukturunun təkmilləşdirilməsinə;
• Qiymətli kağızlar bazarında qiymətli kağızlara olan tələbin artırılması,
eləcə də təklifin stimullaşdırılması;
• Beynəlxalq, eləcə də bütün tələblərə cavab verən milli maliyyə
hesabatlılığı standartlarının birgə istifadə edilməsini özündə əks etdirən korporativ
idarə etmə standartlarının inkişaf etdirilməsi;
• Maliyyə vasitəçilərinin institutsional baxımından təkmilləşdirilməsi və
potensialının artırılması;
• Qabaqcadan xəbərdarlıq sistemi infrastrukturunu yaratmaq məqsədilə
tənzimləyici orqanın potensialının təkmilləşdirilməsi və inkişaf etdirilməsi;
• Treyninqlər və məlumatlandırma fəaliyyətinin genişləndirilməsi;
• Digər kapital bazarları ilə qarşılıqlı əlaqə.
2.3.
Azə rbaycanda qiymə tli kağ ızlar bazarının dövlə t tə nzimlə nmə si
xüsusiyyə tlə ri
qtisadi-siyasi şəraitdən asılı olmaqla fəaliyyətdə olan bütün qiymətli kağızlar
bazarı dövlət qurumları tərəfindən dinamik sürətdə tənzimlənməlidir. Həmin
prosesinin həyata keçirilməsini aşağıdakılar təşkil edir:
Dostları ilə paylaş: |