Microsoft Word qarachayev teyyub doc
Yüklə 0,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
57
1. deoloji və qanunverici qaydalara əsasən bazarın inkişaf konsepsiyasının hazırlanması, onun gerçəkləşmə proqramının təşkili və idarə edilməsi bazar fəaliyyətinin inkişafı üçün zəruri aktların tərtibi və reallaşdırılması. 2. Maliyyə bazarında hökm sürən vəziyyətə dair gündəlik məlumatların ilkin mənbələrdə toplanması (dövlət və şəxsi kanallardan istifadə etməklə qiymətli kağızların satışına dair) və təhlilinin aparılması. 3. “Oyun qaydalarını” təyin etmək əməliyyat və qeydiyyat standartlarının iştirakçıların tələblərinə uyğunlaşdırmaqla, onlardan istifadəni genişləndirmək. 4. Qiymətli kağızlar bazarında maliyyə sahibkarlığına və təhlükəsizliyinə nəzarət yeni bazarlara girişin nəzarətdə saxlanması, qiymətli kağızların uçotu, sərmayə qoyuluşuna maliyyə təşkilatları tərəfindən nəzarət, onların sağlam rəqabət fəaliyyəti aparmaları üçün tədbirlərin görülməsi, etik və hüquqi normalara riayət edilməməsi hallarında sanksiyaların tətbiq edilməsi. 5. Qiymətli kağızlar bazarının vəziyyəti haqqında məlumat bazasının yaradılması, sərmayə sahibləri üçün məlumatların açıqlanmasının təmin edilməsi. 6. Sərmayədarların baş verə biləcək itkilərdən qorunma sisteminin formalaşdırılması o, cümlədən sərmayələrin dövlət və qarışıq sığortalanma formalarından istifadə. 7. Fond bazarında digər qeyri-dövlət pul formala-rının və maliyyə vasitələrinin daxil olmasının qarşısının alınması yeni sikkələrin, qızıl külçələrinin, müxtəlif valyutaların müdaxiləsinin qarşısının alınması. 8. Dövlət tərəfindən qiymətli kağızlarının həddin-dən artıq buraxılmasının qarşısının alınması, dövlət vəsaitlərinin qeyri istehsal sahələrinə sərf olunan xərclərin qarşısının alınması və s. Azərbaycan Respublikasının son illərə qədər qiy-mətli kağızlar bazarının fəaliyyətini tənzimləyən əsas aktları aşağıdakı kimi təsnifatlaşdırılır və onların əsasında bazar iştrakçıları ilə münasibətlər qurulur və reallaşdırılır: • Azərbaycan Respublikasının mülki kodeksi; • “Bank fəaliyyəti” haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunu; • “Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı” haqqında qanun;
58
• “Dövlət və bələdiyyə müəssisələrinin özəlləşdirilməsi” haqqında qanun; • “Əmtəə birjaları və birja
alqı-satqısı” haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunu; • “Azərbaycan Respublikasının dövlət borcu” haqqında qanun; • “Səhmdar cəmiyyətləri” haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunu; • “Qiymətli kağızlar bazarı” haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunu; • Prezidentin qiymətli kağızlar bazarının inkişafı haqqında sərəncamları; • Azərbaycan Respublikası hökumətinin cari qərarları və həyata keçirilməsinə dair göstərişlər. Hal-hazırda maliyyə bazarı iştirakçıların fəaliyyətinin müxtəlif istiqamətlərini tənzimləyən çoxsaylı qərarlar və qanunverici sənədlər hökumətin strateji, iqtisadi siyasətinin istiqamətinə uyğun tərtib edilir. Lakin mövcud olan sənədlər çox zaman bir-birini tamamlamaq əvəzinə bir çox hallarda əlavədən çox, əksinə bir-birinə zidd maddələrlə zəngin olurlar. Qiymətli kağızlar bazarının fəaliyyətində azad rəqabət mexanizminə ciddi əməl olunması və ölkə prezidentinin sərəncamına əsasən dövlət tərəfindən bir-birinə zidd olmayan qərar və qanunların qəbulunda başlıca məqsəd bazar iştirakçıları arasında alqı-satqı prosesində razılaşma mexanizminin tələblərinə dönmədən əməl olunması maliyyə əməliyyatlarında şəffaflığın təmin edilməsidir. Hazırda qiymətli kağızlar bazarının dövlət tənzimləmə mexanizmi onu icra edən mərkəzi və yerli təşkilatların qarşılıqlı əməkdaşlığı şəraitində aparılır. Dövlət səviyyəsində qiymətli kağızlar bazarının tənzimlənməsində aşağıda göstərilən qurumlar da iştirak edirlər. 1. Dövlət hakimiyyətini təmsil edən yuxarı maliy-yə-kredit təşkilatlarının, o cümlədən: a) Milli Məclis əsasən qiyməti kağızlar bazarını tənzimləyən qanunlar qəbul edir ;
b) Prezident (sərəncamlar və tapşırıqlar verir); 59
c) Hökuməti təmsil edən qurumlar (adətən prezidentin sərəncamların yerinə yetirilməsi mexanizmini müəyyən edir) öz səlahiyyətləri dairəsində bazara təsir edir;
2. Qiymətli kağızlar bazarının bütün fəaliyyət sahələrini tənzimləyən yüksək idarə etmə səlahiyyətli dövlət idarəetmə təşkilatları: a) qiymətli kağızlar bazarının fəaliyyətinə nəzarətedici komissiya. Onlar sahibkarlıq fəaliyyətinin aparılması üçün xüsusi icazə verir və reyestr xidmətinin göstərilməsi ilə məşğul olurlar. qtisadi mühitdən asılı olaraq həmin qurumlar lazım gəldikdə qiymətli kağızlar bazarında tənzimləyici və nəzarətedici səlahiyyət və vəzifələrin icrasını öz üzərinə götürə bilər; b) Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyi qiymətli kağızların buraxılışını həyata keçirən təsərrüfat subyektlərini qeydə alır, yerli özünüidarəetmə təşkilatlarını fond birjalarını, sərmayə qoyuluşu şirkətlərini və fondların fəaliyyətə başlaması üçün xüsusi icazə verir, dövlət tərəfindən qiymətli kağızların buraxılışını və dinamikada dövriyyəsini tənzimləyir; c) Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı kredit təşkilatları tərəfindən qiymətli kağızlar buraxılışına nəzarət edir. Kredit əməliyyatlarını aparmaqla qiymətli kağızların satışı və antiinhisar qaydalarını təyin edir və qiymətli kağızlar bazarının iştirakçıları arasında etibarlı və geniş miqyaslı iqtisadi əlaqələr yaradır; d) antiinhisar siyasət üzrə dövlət qurumları (anti-inhisar qaydalarını müəyyənləşdirməklə onların icrasına nəzarəti həyata keçirir) bazar fəaliyyətini tənzimləyir; e) dövlət sığorta nəzarəti qiymətli kağızlar baza-rında sığorta şirkətlərinin fəaliyyəti ilə risk səviyyəsini müəyyən etmək, onun icrasını daima nəzarətdə saxlamaq işlərinə xidmət edir. Dövlət tənzimləyici təşkilatlarının əsas vəzifəsi birbaşa qiymətli kağızlar bazarının idarə edilməsi qaydalarının və normalarının təyin edilməsindən və onların icrasını həyata keçirməkdən ibarətdir. Bundan əlavə dövlət qiymətli kağızlar bazarının tənzimlənməsi vergi dərəcələrinin tətbiqi yolu ilə maliyyə sanksiyalarından istifadə etmək qaydalarına və digər iqtisadi mexanizmlərinin təsir qüvvəsinə əsaslanırlar.
Yüklə 0,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|