Microsoft Word M?mm?dova Lale 709 docx
Yüklə 0,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
21
keyfiyyətdə aralarına taxta lövhələr qoymaqla daha 1-2 sıra toxum vəziləri düzülür və əl ilə yüngülcə preslənir və çənləri möhürləyirlər. Möhürlənməzdən ə vvəl çənlərə sıxlığı 1,14- 1,16 q\sm 3 0
0 C-yə qədər soyudulmuş duzluq əlavə edilir. Duzlanmış toxum vəzilərini mənfi 4 müsbət 6 0 C temperaturlarda saxlayırlar.
Natoteniya balığının toxum vəzilərini gəmilərdə konserv istehsalında istifadə edirlər. Emal üçün dördüncü və beşinci yetişkənlik dövründə olan balıqlardan alınmış və balığın göyərtəyə tökülməsi anından 5 saatdan artıq qalmayan toxum vəziləri yararlıdır. çalatdan ayrıldıqdan sonra toxum vəzilərini dəniz suyu ilə yuyulur və deşikli protvinlərə yığılır, suyu süzüldükdən sonra toxum vəziləri mənfi 18 0 C temperatura qədər dondurulur, su ilə qlazurlaşdırılır, polietilen torbalara qablaşdırılır yaxud perqament kağızlara bükülüb karton yeşiklərə yığılır. Mənfi 18 0 C və müsbət 20 0 C temperatur aralığında saxlanılır.
“Qızardılmış natoteniya balıqlarının toxum vəziləri” kulinar məmulatlarının istehsalının texnologiyası işlənib hazırlanmışdır. Dondurulmuş toxum vəzilərini emal olunmazdan əvvəl hissə-hissə 20 0 C yuxarı olmayan temperaturda açıq havada donunu açırlar. Bu zaman blokun temperaturu mənfi 4 0 -6 0 C aralığında olmalıdır. Bloklar təmizlənir, temperaturu 18 0 C dən yuxarı olmayan axar suda yuyulur və əl ilə yaxud da mexanikləşdirilmiş üsulla kütləsi 250 qramdan artıq olmamaq şərti ilə tikələrə bölünür. Toxum vəzilərini quru duzda toxum vəzisinin ümumi kütləsinin 2-3 %-i hesabı ilə duzlayırlar. Duzlanmış tikələri buğda ununda, suxaridə yaxud da un-suxari qarışığında urvalanır, lezyona salınır və sonra yenidən buğda ununda yaxud da un-suxarı qarışığında urvalanır.Toxum vəzilərini 150-170
0 C temperatura qədər qızdırılmış bitki yağında qızardırlar. Qızardılmanın davamiyyəti 3-10 dəqiqədir. Qızardılmış toxum vəzilərini 0-6 0 C temperaturundan yüksək olmayan temperatur həddinə qədər soyudurlar.[37]
Müxtəlif balıqların toxum vəzilərinin prespektiv istifadə istiqamətlərindən biri kimi onlardan bioloji aktiv maddələrin və endokrin preparatların alınmasıdır. 22
Pulcuqlar. Bəzi balıqların pulcuqlarında üzvi maddə-quanin kristalları vardır ki, bu da balığa xarakter gümüşü rəng verir. Kalininqrad balıq sənayesi müəssisələrində emal olunan balıqlardan siyənək balıqları, xüsusilə salaka balıqlarının pulcuqları quninlə daha zəngindirlər. Onların pulcuqlarında ümumi kütlənin3%-i qədər quanin var. Quanini kimyəvi farmokologiyada və xəz sənayesində lakın istehsalında istifadə edirlər. Quaninin kristalları kimyəvi cəhətdən pulcuqlarla əlaqədə olmadığı üçün onları pulcuqlardan asanlıqla mexaniki yolla ayırmaq olur. Quaninin ayrılmasından və təmizlənməsindən sonra quanin kristallarının lakda və yaxud digər həlledicilərdə suspenziyasını alırlar ki , bunada mirvari patı deyirlər.
Parlaq quanin zərgərlik məmulatlarının, sədəf immitasiyalarının hazırlanmasında tətbiq olunur. Amorf şəkildə quanin dərman preparatlarının- hipoksantin və kofeinin alınmasında tətbiq olunur.
Pulcuqlardan alınan mirvari patının sənaye üsulu ilə istehsalı pulcuqlarda quanini saxlayan epitel pərdənin xörək duzu ilə 18 saat ərzində duzlanması sonra isə quaninin kristallarının kerosinlə ayrılmasına əsaslanır. Quanin kristallarının kerosindəki suspenziyasını quaninin ayrılması üçün sentrifuqalayırlar, daha sonra onu zülali maddələrdən təmizləmək üçün 2-3 saat ərzində xlorid turşusu mühitində pepsin fermentindən istifadə olunur. Su ilə yuyulduqdan sonra quaninin benzinlə yağsızlaşdırılması və qurudulması prosesləri həyata keçirilir.
Göstərilmiş üsulun bir neçə texniki çatışmamazlıqları vardır. Ona görə də son illər pulcuqlardan quaninin alınması texnologiyası təkmilləşdirilmişdir: duzlanma və kerosinlə emal əvəzinə ferment preparatlarının qələvi məhlulu ilə və səthi aktiv maddələrdən istifadə olunur. Bu maddələrin kompleks təsiri ilə pulcuqlardan quaninin birbaşa zülali və yağlı maddələrdən təmizlənmiş vəziyyətdə alırlar. [25,37]
Dondurulmuş və yaxud təzə pulcuğun üzərinə 0,25-0,3%-li 40-45 0 C qədər qızdırılmış qələvili ferment preparatı tökülür. Bu zaman pulcuqla ferment
23
preparatı arasındakı kütlə nisbəti 1:7 kimi olmalıdır. Alınmış qarışığı qəfil mexaniki təsirlərdən qorumaq məqsədilə 20-30 dəqiqə ərzində bərabər şəkildə qarışdırırlar. Bu vaxt quanin kristallarının sərbəstləşməsi və onların suspenziyaya keçməsi baş verir. Quaninin sulu məhlulunu pulcuqlardan təmizləmək üçün filtirləyir və sentrifuqalaşdırırlar. Quaninin ayrılmış kristallarını bir qaba töküb 1:5 nisbətində benzin əlavə edib bərabər sürətlə qarışdırırlar. Zülali və digər qalıqların da çıxarılması üçün benzinli suspenziyanı 4 dəfə su ilə yuyurlar. Yuyulmanın sonunda quanin suspenziyaı sentrifuqalanır, alınmış quanin amilasitan və ya nitrolakla qarışdırılır.Prosesin ümumi davamiyyəti 1,5 sutka çəkir və quaninin çıxımı yuxarıdakı göstərilmiş üsulla müqaisədə 25% artır.
Dəri. Balığın kütləsinin 2-7 %-ni dərisi təşkil edir. Bəzi balıqların dərisi (akula, skat, zubatka ) dəri xammalı kimi istifadə oluna bilər. Treska balıqlarının həmçinin digər bu tip balıqların dərisi xüsusi yapışqanların istehsalında tətbiq olunur.
Yapışqan alınması üçün istifadə olunan balığın dərisinin qiymətləndirilməsi zamanı onda azot kollageninin olması böyük əhəmiyyət kəsb edir. O əhəmiyyətli miqdarda treska, xek, merlura, putassu, həmçinin skumbriya balıqlarının dərisində olur.
balığın ölümündən sonrakı keylik dövründə çıxarmaq daha məqsədəuyğundur. Bu dövrdə çıxarılan dəridə az miqdarda ət hissəcikləri qalır. Dərini əsasən file istehsalı xəttlərində quraşdırılmış xüsusi maşınların köməyi ilə çıxarırlar. Çıxarılmış dərini bloklar şəklində 13 kq-dan çox olmayan kütlədə mənfi 18 0 C-
dən yuxarı olmamaq şərti ilə dondururlar və saxlanmanı da bu şəraitdə həyata keçirməklə dondurulmuş məhsulu 10 aya qədər davam etdirirlər.
Xüsusi yapışqanları elektron sənayesində rəngli televizorlar üçün kinoskopların istehsalında istifadə olunur. O rəng hissiyyatılı məhlul-fotorezistin tərkibinə daxildir. Sintetik yapışqandan fərqli olaraq o suda yaxşı həll olur. Ona Yüklə 0,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|