3
Redaksiya heyəti /
Редакционная коллегия / Editorial board
C.M.Təlai (baş redaktor) (главный редактор – chief editor)
Ə.C.Musayev
N.Q.Hümmətov
Q.M.Həsənova
A.M.Abdullayev
M.Y.Rzayev
İ.M.Hacıməmmədov
S.K. Hacıyeva
S.M.Məmmədova
Əkinçilik Elmi-Tədqiqat İnstitutunun Elmi Əsərləri Məcmuəsi. XXVIII cild.
Bakı: “Müəllim” nəşriyyatı, 2017, 462 s.
Məcmuədə Əkinçilik Elmi-Tədqiqat, MEA-nın Botanika, Genetik Ehtiyatlar, Aqrar Elm
vəİnformasiya Məsləhət Mərkəzinin müvafiq İnstitutlarının və Rusiya, Ukrayna, ABŞ tədqiqat-
çılarının son illərdə bitki genetik ehtiyatları, dənli taxıl, paxlalı, yem, tərəvəz və texniki bitki-
lərin genetikası, seleksiya və toxumçuluğu, becərmə texnologiyaları, əkin dövriyyəsinin rolu,
torpaqların ekoloji-aqrofiziki və aqrokimyəvi vəziyyəti, müasir morfogenetik diaqnostikası,
bitkilərin xəstəlik və zərərvericilərdən mühafizəsi, fiziologiya və biokimya, biotexnologiya və
s. tətbiqi və fundamental sahələrdə əldə etdikləri nəticələr öz əksini tapmışdır.
ISBN 978-9952-435-44-3
© ƏETİ, 2017
ƏETİ-nin elmi əsərləri məcmuəsi XXVIII (2017)
4
M Ü N D Ə R İ C A T
I. GENETİKA, SELEKSİYA VƏ TOXUMÇULUQ
C.M.Təlai, F.Ə.Əhmədova, A.İ.Morqunov, A.A.Zamanov. Payızlıq buğdanın
yaxşılaşdırılması üzrə beynəlxalq proqram çərçivəsində Əkinçilik İnstitutunda aparılmış
seleksiya işlərinin yekunları................................................................................................... 9
Ə.A.Cahangirov, İ.M.Hüseynova, A.A.Cahangirov
,
H.N.Həmidov. Vegetasiya ilinin
iqlim şəraitinin payızlıq yumşaq buğdanın məhsuldarlığına təsiri.........................................
19
О.В.Сергиенко. Уровень проявления признаков у гибридов F
1
арбуза в зависимости
от проявления их у родительских форм............................................................................. 23
А.П.Авдеенко. Продуктивность гибридов подсолнечника в зависимости от
элементов технологии возделывания в Ростовской области Российской Федерации
28
Э.Б.Алиев, С.К.Гаджиева, А.М.Абдуллаев, А.Дж.Мусаев, Дж.М.Талаи.
Продолжительность периода всходы-колошения сортов пшеницы в условиях
естественного короткого фотопериода Aзербайджана..................................................... 32
S.K.Hacıyeva. Yumşaq buğdanın birinci nəsil (F
1
) resiprok hibridlərində bəzi kəmiyyət
əlamətlərinin tədqiqi............................................................................................................... 38
S.A.Dünyamalıyev, S.A.Abdulbaqiyeva, S.M.Məmmədova, H.S.Sofiyev, E.R.İbrahimov.
“Qürur” - Yeni nəsil qarğıdalı sortu.......................................................................................
42
A.İ.Əsədova, L.Ə.Əmirov, R.A.Qafarova. Müxtəlif ekoloji-coğrafi qruplara aid at paxlası
(Vicia Faba L.) nümunələrinin Abşeron şəraitində öyrənilməsi............................................ 46
G.S.Dəmirova, C.M.Təlai, H.M.Şıxlinski. Beynəlxalq seleksiya mərkəzindən
introduksiya olunmuş noxud sortnümunələrinin quraq dəmyə şəraitində tədqiqi.................. 50
Г.К.Рафиева, С.М.Мамедова. М.Ш.Шукюров. Урожайность и хлебопекарные
качества шекинской популяции ржи S.Segetale (Zhuk.) Roshev из различных
агроклиматических условий выращивания...................................................................... 53
A.A.Zamanov, H.Y.Qasımov. Yonca bitkisinin seleksiya dəyərliliyinə görə
qiymətləndirilməsi.................................................................................................................. 57
S.A.Abdulbaqiyeva, A.A.Zamanov, C.M.Təlai, S.İ.Hüseynov, E.R.İbrahimov. Yeni
perspektivli yumşaq buğda sortu "Xəzri"............................................................................ 62
K.A. Qurbanova, H.M.İsmayılov. Milli Genbankın sorqo
kolleksiya nümunələrində
biomorfoloji və təsərrüfat əlamətlərinin tədqiqi..................................................................... 67
S.R.Həsənov. Azərbaycanda yayılmış
Allium L. cinsi növlərində idioadaptasiya................
70
N.Ə.Quliyev. Azərbaycanın müxtəlif bölgələrindən toplanmış yemiş genotiplərinin
biomorfoloji əlamətləri və təsərrüfat göstəriciləri.................................................................. 73
S.Ə.Nuriyeva. Yumşaq buğda (Triticum aestivum L.) növmüxtəlifliklərinin duza
davamlılığının (biplot) statistik analiz üsulu ilə qiymətləndirilməsi...................................... 76
N.S.Əhmədov, M.Ş. Şükürov, X.N.Rüstəmov, Q.M.Həsənova, K.K.Aslanova. Şəki-
Zaqatala bölgəsinin nəmliklə təmin olunmuş dəmyə şəraitində yumşaq buğdanın
(T.aestivum L.) seleksiyasına dair..........................................................................................
80
X.N.Rüstəmov, С.M.Təlai, Q.M.Həsənova, E.R.İbrаhimov, G.Q.Əhmədova,
Ə.C. Musayev. Düzən Qarabağ şəraitində intensiv tipli bərk buğda sortlarının yaradılma
perspektivləri.......................................................................................................................... 86
X.N.Rüstəmov, Z.İ.Əkpərov, М.Ə.Abbasov, Ş.F. Məmmədova. Azərbaycanın
yerli bərk
buğda (T.durum Desf.) genofondunun aqrobioloji əlamətlərinin öyrənilməsi...................... 92
F.A.Xudayev. Növdaxili hibridləşmə yolu ilə makaron sənayesinin tələblərinə cavab
verən yüksək keyfiyyətli və məhsuldar bərk buğda sortlarının yaradılması.......................... 96
A.G.Zərbəliyev, C.M.Təlai, A.A.Cahangirov, H.N.Həmidov, B.M.Əhmədov,
Ş.R.Kərimova, X.N.Rüstəmov. Dağlıq Şirvanın dəmyə şəraitində yumşaq buğdanın
seleksiyasına dair....................................................................................................................
100