25
qanuni yolla pul qazanmaq mümkündür. Həmin pulları elektron pula
çevirməklə elə internetdə bir çox müxtəlif maliyyə əməliyyatları həyata
keçirilə bilər. Bu pulların mənbəyini gizlətmək üçün heç də bank
ə
məliyyatlarından istifadəyə ehtiyac yoxdur. Xidmətlərin və ya müxtəlif
proqram təminatlarının alqı-satqısı pulların mənbəyinin gizlədilməsi üçün
kifayət edə bilər. Əsl pulları elektron pula çevirməklə, daha sonra bu
pullarla internetdə fiktiv maliyyə əməliyyatları həyata keçirməklə və
nəhayət, həmin elektron pulunu yenidən əsl pula dəyişdirməklə (və ya
dəyişdirmədən istifadə etməklə) pulu yumaq istəyən şəxslər istədikləri
məqsədə nail ola bilərlər.
•
PY-nin digər bir üsulu həvalədir.
49
Qeyd edilməlidir ki, həmin üsuldan
daha çox bir ölkədə qeyri-leqal yaşayan milli azlıq istifadə edir. Bu cür
insanların ölkədə qazandığı bütün gəlirlər qeyri-leqaldır, hətta cinayət
nəticəsində də əldə edilə bilər. Bu təqdirdə, misal üçün, ngiltərədə
yaşayan və vizasının vaxtı çoxdan keçmiş bir hindli müəyyən bir məbləği
öz ailəsinə göndərmək istədikdə, təbii ki, banka getməz. O öz funt
sterlinqlərini yaxında yerləşən bir hind dükanına verəcək, çünki həmin
dükanın yiyəsi eyni zamanda bu cür əməliyyatları həyata keçirən şəxsdir,
həvalədardır. Həvalədar Hindistandakı məsləkdaşı ilə əlaqə saxlayıb xahiş
edəcək ki, həmin məbləğ göstərilən ünvana dərhal çatdırılsın. ki
məsləkdaş arasında yaranmış borc malların göndərilməsi ilə və ya
Hindistanda marağı olan digər həvalədara satılması ilə daha sonra bağlana
bilər. Funt sterlinqlərin rupiyə konvertasiyası rəsmi məzənnədən daha
sərfəli “qara bazar” məzənnəsi ilə çevriləcəkdir ki, Hindistandakı
həvalədar yaranmış fərqi xidməthaqqı kimi özünə götürsün. Nəticədə həm
pulu göndərən, həm də pulu alanlar üçün bütün bu xidmətlər təmənnasız
kimi görünəcəkdir. Beləliklə, növbəti gün hindlinin ailəsinə hind rupisində
nağd pullar çatdırılacaqdır. Məsələ məsrəfsiz, sadə və tez həllolunandır.
Hindistandakı həvalədarda həmin məbləğ olmasa, məsələ bir az
qəlizləşdiriləcəkdir. Misal üçün, “A” ölkəsində yaşayan həvalədara
müəyyən pul məbləğini “B” ölkəsinə köçürmək tapşırılmışdır. Bu
Electronic Money Laundering: An Invironmental Scan
, 04.10.2002, www.ww2.ps-
sp.gc.capublicationscrim_jusmoney_laundering_e.asp;
www.projects.ex.ac.uk/
RDavies/arian/emoney.html, 31.08.08.
49
Bu cür üsuldan, eyni zamanda, TM-də də geniş istifadə edilir. Dünyanın müxtəlif
yerlərində bu cür maliyyə xidmətləri “chop chop”, “chiti”, “hundi” və “stash house”
kimi də tanınır.
26
tapşırıqla, eyni zamanda, həmin pulun “B” ölkəsinin valyutasına
konvertasiya edilməsi də nəzərdə tutulur. “B” ölkəsində yaşayan
həvalədarda həmin məbləğ olsa, onun müvafiq ünvana çatdırılması çətin
olmaz. Lakin belə məbləğ olmaya da bilər.
Təqribən həmin vaxt ərzində “B” ölkəsinin həvalədarına bir sahibkar
müraciət edir. O, “C” ölkəsindən aldığı mallar müqabilində pulu müvafiq
valyutaya konvertasiya etməklə satıcının “C” ölkəsindəki bank hesabına
köçürülməsini xahiş edir.
Bu halda həvalədarın ikisi də kömək üçün Dubayda fəaliyyət göstərən
vasitəçiyə
50
müraciət edir. Həmin vasitəçi məbləğlərin təqribən eyni
olduğunu müəyyən etdikdən sonra bu əməliyyatları həyata keçirməyin
yolunu göstərir.
Belə ki, “A” ölkəsindəki həvalədar öz ölkəsinin valyuta birjasında “C”
ölkəsinin valyutasını alaraq vasitəçinin “D” ölkəsindəki bank hesabına
köçürür. “B” ölkəsinin həvalədarı da sahibkardan “B” ölkəsinin
valyutasında pulunu aldıqdan sonra onları “A” ölkəsinin həvalədarının
göstərişi ilə müvafiq ünvana çatdırır (beləliklə, “A” ölkəsindəki həvalədar
tapşırığı yerinə yetirmiş olur). Və nəhayət, vasitəçi “A” ölkəsinin
həvalədarının göndərdiyi pulları “C” ölkəsinin hesabına köçürür (beləliklə,
“B” ölkəsindəki həvalədar da tapşırığı həyata keçirmiş olacaqdır).
Yuxarıda bu cür həvaləni qəliz adlandırmışıqsa da, etiraf edilməlidir ki,
faktiki olaraq daha mürəkkəb həvalə əməliyyatları həyata keçirilir.
51
•
Pulların nağd olaraq ölkədən çıxarılması (və ehtiyac varsa, daha sonra
onların yenidən ölkəyə gətirilməsi və ya bank vasitəsilə köçürülməsi),
yəni, gömrük sərhədindən keçirilməsi yolu ilə də PY mümkündür. Misal
üçün, malın öz faktiki dəyərindən daha az dəyərdə olduğunu bəyan
etməklə idxal edilməsi nəticəsində artıq ödənilmiş pullar yuyulmuş
olacaqdır.
52
Bu sxem sadə olsa da, daha mürəkkəb variantları da
mövcuddur.
50
Ümumiyyətlə qeyd olunmalıdır ki, peşəkar xidmət kimi həvalənin mərkəzi
Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Dubay şəhəri hesab olunur.
51
Bax: qor Ponomaryov, Финразведчики всех стран объединяются в борьбе
против
древнейшей системы денежных переводов
, Национальный
Банковский
Журнал, №10(33), oktyabr, 2006.
52
Elə hallar da olub ki, bahalı növə aid mallar ucuz növ kimi göstərilmişdir (birinci
növ un ikinci növ kimi göstərilmişdir və s.). Misal üçün bax: Уголовное дело о
Dostları ilə paylaş: |