Yeqzar Cəfərli
52
lər. Alimin oğlu İlham Ələkbərov danışır ki, anamın atası
Hacı Abbasəli kişi sərt xasiyyətli bir insan idi. O, Əli Fəh-
minin Aliyə xanımdan iki yaş kiçik olduğunu əsas gətirib,
iki gəncin münasibətlərini qadağan edir. “Hacı Gəncəli,
qızım oğlundan 20 yaş kiçik olsaydı, etiraz etməzdim, am-
ma qızım oğlundan 2 yaş böyükdür. Eşidən bilən bizə nə
deyər” – deyə etiraz edir. Lakin son nəfəslərinə qədər bir-
birlərini sevəcəklərinə və gələcəkdə ailə quracaqları barə-
də əhd peyman edən bu iki gəncin iradəsini heç yolla qır-
maq olmur. Belə olduqda Hacı Abbasəli kişi iki bağın mər-
zində Keşlədən gətirdiyi biri oğlanın, o biri də qızın adına
olmaqla iki püstə ağacı əkir. “Bu ağaclar cücərərsə ailə
qurmağınıza icazə verərəm”-deyir. O, əlbəttə çox yaxşı bi-
lirdi ki, Türkanda püstə ağacı bitmir. Abbasəli kişi qəti
olaraq tapşırır ki, ağaclar heç kim tərəfindən suvarılmasın.
Lakin oğlanla qız xəlvəti hər kəs öz ağacını sulayır və
böyük əziyyətlə də olsa bu ağacları cücərdirlər. Hacı Ab-
basəli kişinin əlacı kəsildiyindən, iki gəncin ailə qurması-
na xeyir dua verir.
Abşeron təbiətinə az çox bələd olan hər kəs bilir ki,
nə Zirə, nə də Türkanda püstə ağacı bitmir. Bugünün özü-
ndə üz-üzə duran bu iki püstə ağacı Türkanda yeganə
püstə ağaclarıdır. Qonşu kəndlərdə belə məşhur olan bu
iki püstə ağacı iki gəncin məhəbbət dastanıdır. Qəribə bu-
rasıdır ki, oğlanın adına əkilən ağac yam-yaşıl olsa da, bar
vermir, amma qızın adına əkilən ağacın bol barı olur. Ar-
zu edərdim ki, müxtəlif səbəblərdən bir-birinə qovuşa bil-
məyən gənclər bu iki ağacı ziyarət edəydilər. Mən o gənc-
lərin xoşbəxt olacaqlarına heç də şübhə etmirəm.
ƏLİ FƏHMİ DÜNYASI
53
Əli Fəhminin ictimai fəaliyyəti
Əli Fəhmi 1959-cu ildən Respublikanın ictimai həya-
tında fəal iştirak edir. O, Zaqafqaziya müsəlmanları kon-
qresinin üzvü kimi bu təşkilatın xətti ilə tez- tez keçmiş
SSRİ respublikalarında, dünya ölkələrinin sülh konqreslə-
rində fəal iştirak edirdi. O, özünün də üzvü olduğu bu təş-
kilatın “Sülh uğrunda, imperialist müharibəsinə qarşı
mübarizədə müsəlmanların birliyi uğrunda mübarizə”yə
həsr olunmuş 1970-ci il Daşkənd, “Ərəb xalqlarının əda-
lətli mübarizəsini müdafiə” edən, müsəlmanların 1973-cü
il Daşkənd,” İmam əl-Buxarinin anadan olmasının 1200 il-
liyi”nə həsr olunmuş 1974-cü il Səmərqənd konfransları-
nın tribunasından dünya xalqlarını birliyə çağırmaq baxı-
mından istifadə edirdi. Bu çıxışların mətnləri bizim qarşı-
mızdadır. Dünya müsəlmanlarını vahid cəbhədə birləş-
məyə çağıran bu çıxışların hər birində insanları birliyə
çağıran Quran ayələrindən misallar gətirirdi. Bu çıxışların-
da O, həmçinin, Sovet Konstitusiyasını Qurani Kərimləü-
qayisə edər, ümumiyyətlə bütün dünya Konstitusiyaları-
nın Qurandan götürüldüyünü sübut edirdi. Buna isə hamı
təəccüb qalırdı. Qurana, hədislərə və ictimai inkişaf qa-
nunlarına əsasən zülmkarlara, irqçilərə, ictimai tərəqqi
uğrunda mübarizədə müsəlmanların birliyi ilə bağlı Əli
Fəhmi konkret iş planına malik idi.
1. Quran və hədislərin zülmkarlar haqqındakı
müddəalarından istifadə etmək.
2. Quran və hədislərin sülh haqqında müddəaların-
dan istifadə etmək.
Yeqzar Cəfərli
54
3. İşğalçılara qarşı mübarizə bütün müsəlmanların
müqəddəs borcudur. Ərəb müsəlman qardaşların İsrailə,
Vyetnam xalqının Amerika təcavüzünə qarşı mübarizə.
4. İrqi ayrı-seçkilik müsəlman dininə və onun
müqəddəs kitabı olan Qurani-Kərim tərəfindən rədd edi-
lir.
5. Bəşəriyyətin tərəqqisi haqqında Quran və hədis kə-
lamları.
Tarixdən məlumdur ki, 1947-ci ildə Fələstin ərazisini
tərk etməyə məcbur olan ingilislər onun ərazisində Fələ-
stin və İsrail dövlətlərini yaratmaq haqqında qərar qəbul
etdilər. Bununla da bugünkü günümüzə qədər davam
edən İsrail Fələstin münaqişəsinə start verdilər. Az sonra
müstəqil İsrail dövlətinin yaradılmasına kəsgin etiraz
edən Misir, İraq, Suriya, İordaniya, Livan, Səudiyə Ərəbi-
stanı, Yəmən İsrailə müharibə elan etdilər. ( 1948 ). Lakin
aparıcı Ərəb dövlətlərinin az sonra bu savaşda məğlub ol-
ması, bir yandan ABŞ-ın, Qərb dövlətlərinin İsraili müda-
fiə etməsi ilə bağlı idisə, digər tərəfdən də Müsəlman döv-
lətləri arasında birliyin olmaması idi. Qərbin bu dəstəyin-
dən istifadə edən İsrail az sonra BMT-nin Fələstin üçün
ayırdığı torpaqları da özünə qataraq, 1 milyondan çox ərə-
bi öz doğma yurd yuvalarından qaçqın saldı. Fələstin
müsəlmanlarının dözülməz şəraiti bütün dünya müsəl-
manları kimi, Əli Fəhmini də nəhayətsiz dərəcədə narahat
edirdi. Çıxışlarının birində qeyd edirdi. “Allah həzrətləri
mürsəl peyğəmbərlərə göndərdiyi bütün müqəddəs kitab-
larda Tövrat, İncil, Quran insanları hər yerdə sülhə, mə-
həbbətə, mehribanlığa, yer üzərində fitnə fəsad törətmə-
ƏLİ FƏHMİ DÜNYASI
55
məyə çağırmışdır”. Qurani kərimin “Ali İmran” surəsinin
103-cü ayəsində deyilir: “Allahın möhkəm olan ipinə bərk
bərk yapışın, parça-parça olmayın”. Yarandığı gündən
ABŞ-ın göstərişlərini yerinə yetirən BMT İsrailin Fələstin
xalqının əleyhinə törətdiyi vəhşiliklərə biganə qalır, onun
qəbul etdiyi qətnamələrə İsrail heç də məhəl qoymur. Bu-
radan belə bir sual meydana çıxır. Əgər BMT qətnamələri-
nə hər hansı bir müsəlman dövləti məhəl qoymasaydı nə
olardı? Heç şübhəsiz ki, onu yer üzündən silməyə cəhd
göstərəcəkdilər. Biz artıq İraqın timsalında bunun şahidi
olduq.
Əli Fəhmi sülh konqreslərindəki çıxışlarında təkcə
İsrailin Fələstinə qarşı təcavüzünə qarşı deyil, həmçinin
ABŞ-ın Vyetnam xalqına qarşı tıcavüzünə qarşı da barış-
maz mübarizə aparırdı. Əli Fəhminin keçən əsrin 60- 70-ci
illərdə mübarizə apardığı məsələlər dünya müsəlmanları-
nı birliyə çağıran məruzələri bu gün üçün də çox aktual-
dır. Çünki İsrailin Fələstinə təcavüzü bu gün də davam
edir. Bu yaxınlarda İsrailin dinc Fələstinlilər üzərinə hücu-
mu ilə minlərlə qoca, uşaq və qadınların öldürülməsinə
yalnız Türkiyə öz kəskin etirazını bildirdi. Davosdakı çıxı-
şında buna etirazını bildirən “Mənimçün artıq Davos bit-
mişdir”- deyib, oranı tərk edən “Böyük Atatürkün davam-
çısı” Rəcəp Tayyip Ərdoğanın bu mərdanə hərəkəti bir
daha göstərdi ki, Türkiyə bir müsəlmanın və yaxud bir
türkün mənafeyini özünün dövlət maraqlarından üstün
tutur.
BMT, ABŞ və Qərb ölkələri onda da İsraili müdafiə
edirdilər, indi də müdafiə edirlər. Tarix təkrar olunur.
Dostları ilə paylaş: |