Microsoft Word k I t a b verstka doc
Yüklə 4,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
Yeqzar Cəfərli 188 etsələr də öz əski qanunlarını unutmamaq üçün şənbə gü- nünə toxunub onu yek şənbə etməmişlər. Necə ki, bu gü- nə qədər əcəmilərdən, xüsusən Cəmşiddən qalan Novruz bayramını müdafiə edib və ona cürbəcür yalan donlar geydirərək (Həzrət Əlinin taxta çıxması günüdür-deyərək) saxlamışlar. Mən bilən bu qədər. Tələsik yazdığım üçün səhvlərim olarsa əfv edin. Xudahafiz. Cavab yazmağınızı arzulayiram. İmza Əli Fəhmi. Əlavə Salamları Nacı Məhəmmədə və Mirzə Sərdara çatdıra- ram inşallah. Yuxarıda qeyd etdiyim “Azadeqan” şəxslə- rin əlləri boş olduğunu sübut etmək üçün Sədinin başqa bir beyti də yada düşdü: Qərar der kəfe azadqan nə gərdəd mal, Nə səbr hər dele aşeq, nə ab dər dərbal. ( Tərcüməsi: aşiqlərin ürəyində səbr, ələkdə isə su qal- madığı kimi, azadeqanların da əlində mal qərar tutmaz. Mirzə Lətifə məndən xususi salam söyləməyinizi rica edirəm. Əli Fəhmi 27. 02. 72. ƏLİ FƏHMİ DÜNYASI 189 Qayibanə hörmət bəslədiyim əzizül vücud Mirzə Rəfi müəllim! Əvvəla səmimi-qəlbdən salam və ehtiram. Səlam əley- kom ke dər xateri. Gər əz dide duri, be del hazeri (Tərc- üməsi salam-əleykum ki, xatirimdəsən gözümdən uzaqda olsan da ürəyimdəsən) Bəd əz salam, sizin bir dünya səmimiyyət ilə dolu məktubunuzu taci-sərim Hacı dayının vasitəsi ilə mənə vüsul oldu. Məzmundan müəttil olunca hədsiz dərəcədə sevindim. Hələ bu vəqtə qədər şəxsən üzünü görmədiyim alicənab bir şəxsin, daha doğrusu, keçmiş ədəb aləmindən yadigar qalmış bir müəllimin mənə qarşı bu qədər iltifat göstərmələrini və bəndənin bəzi məsələlərin həllində ve- rəcəyi izahatı nəzəri-qəbulə alacaqlarını özüm üçün gğzlə- nilməz nemət hesab edirəm. Farslar demişkən: “Ke mən ze tale xod hərgez in goman nə bardəm” (tərcüməsi: Mən ta- leyimdən belə bir güman gözləməzdim). Əziz və səmimi dostumuz Rəfi müəllim, Firdovsinin Sultan Mahmudun həcvində yazdığı həmin beyti iki cür şərh etmək olar. “Kəfe Şahe Məhmud vala təbar Noh əndər noh aməd, se əndər çahar”. 1)9+9+3+4=25 25 rəqəmli əbcəd hesabilə “5” (kaf) və “əla” (ha) hər- flərinin mütaqibidir. “kaf” ilə “Ha” hərfinin birləşmə- sim”Koh” sözüdür ki, 25 rəqəminə müvafiqdir. “Koh” və yaxud “goh” farsca (üzr istəyirəm biədəb olsa “nəcis” de- məkdir). Deməli, şair həmin beytində bildirmək istəyir ki, uca rütbəli Mahmudun əlinin içi nəcisdir, murdardır. Öylə ondan səxavət gözləmək olmaz. Yeqzar Cəfərli 190 Bu beytin ikinci şərhi də var ki, onu yazmaqla izah et- mək olmur. Gərək əllərinin barmaqları ilə göstərəm. Bunu ancaq görüşəndə sizə şərh edərəm, inşallah Seyid Əzimin Qumru Dərbəndiyə yazdığı həcvindəki “Bu pislikləri sizlərdən niyə yüz rütbə əlayam. Səğe kaşi gərək kim əhli Qumdan nirkar olsun”. Beyti isə fars zərbul-məsələsi əsasında yazılmışdır. Bu məzmun farslarda belə zərbul məsələrə rast gəlmək olur. 1)Səğe kaşi beh əz hətad Qommi (tərcüməsi: Bir kaşan iti yüz nəfər Qumludan yaxşıdır. S. D). 2)Nə Qum xub əst nə Kaşan, lənət be hər dota şan (tərcüməsi: Nə Qum yaxşıdır, nə Kaşan, hər ikisinə lənət olsun S. D). Tarixdən məlum olduğuna görə, farsların içərisində Kaşan əhli kefcil, əksəri şərbi, vaxtlarını xoş keçirən, Qum əhli ziyarətgahlara, Kərbəla və Kazimiyyəyə yaxın olduğu üçün həmişə zəvvarlarla oturub-duran xüşk, müqəddəs, Zahidpərəst, kortəbii mömin şəxslər olmuşlar. Əhli-zövq kimsələr kaşanlıları, zahid pəsəndlər isə qumluları bəyə- nirlər. Burada çıxış edən Seyid Əzim Dərbəndliləri qumlu- lara, şirvanlıları isə kaşanlılara bənzədir. “Səğe Kaşi (Ka- şan iti) deməklə “Şirvanın iti” demək istəyir. Yəni “Kaşa- nın iti belə qumludan yaxşı olduğu kimi Şirvanın iti də dərbəndlidən yaxşıdır” fikrini ifadə etmiş olur. Başqa yer- də Seyid Əzim Şirvani səfa və zövq mərkəzi hesab edib deyir ki: “Bu yerin abu xakinin əsəri, Qabili-tərbiyət qılır həcəri”. Başqa bir qəsidəsində Seyid Əzim göstərir ki, Şamaxı o qədər zövq və səfalıdır ki, onun itləri də qafiyə ilə hürürlər (Beyti tapmadım). ƏLİ FƏHMİ DÜNYASI 191 Ləki Dərbəndi tənqid edərkən yazır: “inçun kim, kəl- ləsiz, Dərbəndlisiz, sizlərdə ar olmaz”. Mən bilən bu qədərdir. Qurani-şərifdə Allah təbarək və təala buyurmuşdur. “Vofiq kullə zi əlimin əlim, yəni hər bir alimdən daha alimi vardır ola bilər ki, başqaları bir qədər məndən yaxşı və həqiqətə daha yaxın şəkildə şərh etsinlər”. Əziz müəllim! Bir də məlumunuzdur ki, şifahi şərh təhriri şərhdən asan olur. İnşallah, görüşəndə bir qədər geniş danışarıq. Mənim Masallıda bir nəfər yaxşı və sadiq dostum var. Mən həmişə onlara düşürəm. O, maliyyə şö- bəsinin mühasibi Lətif Bəşirovdur. Hətta iki il bundan qa- baq mən onlarda qonaq idim. Sizi çox axtardı ki, mənimlə tanış eləsin. Nəsib olmadı. Güman edirəm ki, bu səfər qo- nuşarıq inşallah. Və bir də Kiçik Kolatan kəndində mənim qudalrım vardır. Böyük qızım Yavər kişinin gəlinidir. De- mək biz qohum kimiyik. “Hamımız bir Günəşin zərrəsiy- ik”. Bakıda Hacı dayı mənim vasibülitaə bildiyim, ağsaq- qal böyüklərimdəndir. Onun xidmətində olmağı özümə vəzifə bilirəm. Madam ki, siz onun dostusunuz, demək siz də mənim böyüyümsünüz. Allah bu tifaqımızıa nifaq sal- masın. Bizdən sizə və ailənizə qayibanə qardaşlıq və məs- ləkdaşlıq salamlarılətif dostuma bizdən ərzi-salam söylə- mənizi rica edirəm. Nə qulluğun olsa ifasına səmən və taə- fən hazırıq. Ehtiramate-fayegül təqdimi ilə mülisiniz. Əli Fəhmi Ələkbərov Bakuyi (Sabunçu). 20. 05. 69 Yeqzar Cəfərli 192 Bu məktublar eyni ilə Azərbaycan Yazıçılar birliyinin, Jurnalistlər birliyinin, Teatr xadimləri İttifaqının üzvü, Sal- man Mümtaz adına Azərbaycan Respublikası Dövlət Ədə- biyyat və İncəsənət Arxivinin direktoru, tanınmış alim, ya- zıçı və publisist Maarif Teymurun və Azərbaycan Yazıçı- lar birliyinin, Jurnalistlər birliyinin, Teatr xadimləri İttifa- qının üzvü tanınmış yazıçı, publisist və rejissor Ağalar İd- risoğlu ilə birlikdə qələmə aldığı, Azərbaycanın Cənub bö- lgəsinin tanınmış ziyalılardan olan Mirzə Rəfinin həyat və fəaliyyətindən bəhs edən “Qaranlığı Yaran İşıq” kitabına daxil edilmişdir. Kitabdan oxuyuruq:” Məktublarda Əli Fəhmi poeziya- sının bəzən oynaq, bəzən şaqraq, bəzən kədərli, bəzən də inqilabi ruhlu misralarını xatırladan ədəb ərkanlı təəsürat- larla dolu estetik bədii ricətlər əruzun sərkərdəsinin əruz qədər şirin olan söhbətləri ilə tanış oluruq”. ƏLİ FƏHMİ DÜNYASI 193 KİTABIN İÇİNDƏKİLƏR Ön söz........................................................................... 3 Həkim, Müəllim, Alim.............................................. 17 XATİRƏLƏRDƏ YAŞAYAN ƏLİ FƏHMİ............. 20 Əli Fəhmi və M. Müşfiq............................................. 20 Əli Fəhmi və BDU (keçmiş ADU) ............................ 28 İki püstə ağacı............................................................. 51 Əli Fəhminin ictimai fəaliyyəti .................................. 53 Əli Fəhmi və C. Məmmədquluzadənin” Ölülər” əsərinin tamaşası ........................................................ 58 Qurani-Kərimin tərcüməsi ......................................... 64 Əli Fəhmi və Nəsimi filminin çəkilişi........................ 69 Əli Fəhmi Bakı məclislərində .................................... 73 Əli Fəhminin ailəsi ..................................................... 77 Kitabxana ................................................................... 82 BÖYÜK ŞƏRQŞÜNAS ALİM.................................. 83 Klassiklərimiz və musiqi............................................ 87 Nəsimi Əli Fəhmi yaradıcılığında.............................. 92 Nəsiminin lirikası ....................................................... 96 Yeqzar Cəfərli 194 Füzuli Əli Fəhmi yaradıcılığında ............................... 97 Füzuli qəzəllərində məcazlar...................................... 97 Füzuli qəzəllərində bəzi Metod məsələləri .............. 109 Əli Fəhmi və Əruz vəzni .......................................... 114 S.Ə. Şirvani Əli Fəhmi yaradıcılığında.................... 120 S.Ə.Şirvaninin estetik görüşləri ............................... 121 S.Ə.Şirvani musiqi haqqında.................................... 122 S.Ə.Şirvani ədəbi irsinin öyrənilməsi tarixindən..... 129 S.Ə.Şirvani irsinin nəşri tarixindən.......................... 136 S.Ə.Şirvani ədəbiyyat haqqında............................... 139 S.Ə. Şirvaninin lirikası............................................. 144 Əli Fəhminin vəfatı .................................................. 149 Xatirəsinin əbədiləşdirilməsi.................................... 154 Əli Fəhminin məzarı üstündə düşüncələrim ............ 156 Əli Fəhminin şeirləri ................................................ 160 Nə bəxtəvərsən ......................................................... 160 Təsadüf ..................................................................... 166 Əli Fəhmi haqqında yazılmış şeirlər ........................ 167 ƏLİ FƏHMİ DÜNYASI 195 Qəzəl......................................................................... 167 Böyük alim və təbib dostum Əli Fəhminin vəfatı münasibətilə ............................................................. 168 Ustad alİm Əli Fəhminin xatirəsinə ......................... 170 Sənsiz........................................................................ 172 Qəzəl......................................................................... 173 Əli Fəhminin tərcümələri ......................................... 174 Gənc oğlu ölmüş atanın qəmli təəssüatı................... 176 Əli Fəhminin məktubları .......................................... 183 Yeqzar Cəfərli 196 YEQZAR CƏFƏRLİ ƏLİ FƏHMİ DÜNYASI Íÿøðèééàò ðåäàêòîðó: Èëãàð ØÀÙÌÀÐÎÜËÓ Äèçàéíåð: Ðÿôàåë ÃÀÑÛÌΠ×àïà èìçàëàíìûøäûð: 15.01.2011 Êàüûç ôîðìàòû: 60õ84 1/16 Ùÿúìè: ÷.â.12,25; Ñèôàðèø:12 ; Ñàéû : 200 «ÀÄÈËÎÜËÓ» íÿøðèééàòûíäà íÿøðÿ ùàçûðëàíìûø âÿ îôñåò öñóëó èëÿ ÷àï åäèëìèøäèð. Öíâàí: Áàêû øÿù., Øÿðèôçàäÿ êö÷ÿñè, 202 Òåë.: 418-68-25; Wåá: www.àäèëîýëó.àç; Å-ìàèë: àäèëîýëó2000@ýìàèë.úîì Схалтуба 30/ ВЫЫЫ-1953 Əli F əhmi ilk xəst ənin müayin əsini k eçir ərk ən 23 aprel 1939 cu il Əli F əhmi dostlar ın ın z iyaf ət m əclisind ə Əli F əhm i həmk ar v ə t ələ bəl əri aras ında. Tibb m əkt əbi (Birinci cərg əd ə, sa ğdan ik inci ) Əli F əhmi tibb bac ıla rı il ə bir likdə ( İki nci cərg əd ə soldan dördüncü ) Əli F əhmi yax ın dostu Şamil T əhm əzo vun qız ın ın ni şan m əclisind ə (Soldan üçüncü ). Əli F əhminin o ğlu İlham Ələ kbərov. Əli F əhm i təl əb ələ rinin ziyaf ət m əclisind ə Əli F əhm i həyat yol daşı Aliyə xan ımla Soçidə dinc ələ rkən Aliyə xan ım Əli F əhm i ailəsi v ə qohumlar ı il ə. T əbi ətin qoynunda Əli F əhmi tribunada 21/ II- 1975- ci il Республика хястяханасында Аббас Сящщят эеъяси Яли Фящми Гаграда динъяляркян . 20 август 1963 Bu gün Bakın ın Türk an kəndind ə mövcud olan yegan ə püst ə a ğaclar ı. Tibb bacılar ın ın k ursunun burax ılı şı ( İki nci cərg əd ə sa ğdan üçüncü Əli F əhmidir). Əli F əhm i həyat yol daşı Aliyə xan ımla Kislovodskda dincəl ərk ən 19 avqust 1951. Həkim Q əni Əli F əhminin davamç ısı kiçi k Cav id lə Ə li F əhmi yax ın dostu Musan ın q ız ı Ru qiyy ənin toy m əclisind ə 10 iyul 1971. Sağda di ş h əki mi İ brahim , A ğacavad mü əllim, Əli F əhmi, H əkim Q əni Əli F əhmini n əvə si Cavid Bülbülə k ənd q əbirstanl ığı nda Ə li Fəhminin m əza rı. M əzar ın sin ə da şın ın üzərind ə Füz ulinin ad ı yaz ılm ış k itab h əkk olunmu şdur. Яли Фящми ( ортада ) вя Нясими филминин ссенари мцяллифи И . Щцсейнов ( сол да ) 20. ВЫ -1973 Yüklə 4,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|