Microsoft Word Dissertasiya C. Ceferli docx
Yüklə 1,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
19 müvafiq xammal ehtiyatının azalması ilə nəticələnir.Neft resursları bol olan ölkələri ehtiyatların miqdarına görə 4 qrupda toplamaq olar: Birinci qrupa Küveyt, BƏƏ və Səudiyyə Ərəbistanı daxildir ki, bu ölkələr üzrə ümumi neft ehtiyatı 61,7 mlrd. ton. təbii qaz ehtiyatı isə 12,8 trln. m 3 -dur. kinci qrupa raq, Rusiya, Azərbaycan, Türkmənistan, Norveç daxildir ki, bu ölkələr üzrə neft ehtiyatı təxminən 30 mlrd. ton. təbii qaz ehtiyatı isə 60 trln. m 3 dur.
Üçüncü qrupa Meksika, Özbəkistan, Nigeriya, Kanada ABŞ, Böyük Britaniya, (ümumi neft ehtiyatı təxminən 16 mlrd. ton. təbii qaz ehtiyatı isə 16 trln. m 3 ).
Dördüncü qrupa isə ndoneziya, Braziliya, Çin, Perunu daxil etmək olar. (ümumi neft ehtiyatı təxminən 5 mlrd. ton. təbii qaz ehtiyatı isə 4 trln. m 3 ).
Aşağıdakı cədvəldə dünya regionları üzrə neft ehtiyatlarının yerləşməsi verilmişdir: Cədvəl 2.
Cədvəldən göründüyü kimi, Yaxın Şərq regionu yüksək neft ehtiyatına sahibdir və burada da ən çox payı olan ölkə Səudiyyə Ərəbistanıdır (12.9 faiz). Bu ehtiyatların ölkələr təsnifatında sonrakı yerləri müvafıq olaraq Rusiya (12,7 faiz), ABŞ (8,6 faiz),
20 ran (5,4 faiz), Çin Xalq Respublikası (5,1 faiz), BƏƏ (3,7 faiz), Venesuela (3,7 faiz), Meksika (3,6 faiz), Nigeriya (3,5 faiz) tutur. Hazırda dünyanın coğrafi baxımdan 6 regionunun 60-a yaxın ölkəsində neft çıxardır. Regionlar arasında təsdiqlənmiş neft ehtiyatının dəyişimində olduğu kimi, neft hasilatının dəyişməsində də Yaxın Şərq regionu yüksək xüsusi çəkiyə malikdir.Aşağıda makroregionlar üzrə neft istehsalı və istehlakını əks etdirən cədvəl verilmişdir: Cədvəl.3. 2010-2014-cu illərdə makroregionlar üzrə neft istehsalı vəistehlakı (faiz) Makroregionlar 2010
2014
Ş imali Amerika
16,5 26,4 16,6
25,8 Cənubi və Mərkəzi Amerika
8,9 6,6 8,9
7,0 Avropa və Avroasiya 22,3
23,5 21,8
22,9 Yaxın Şərq
30,3 8,7 30,3 8,9
Afrika
12,0 3,7 12,2 3,9
Asiya və Sakit okean hövzəsi
10,0 31,1 10,2 31,5
Mənbə: http://www.bp.comBP-Azərbaycan.
Karbohidrogen ehtiyatların qeyri-bərabər paylanması, istehsal və istehlak miqdarlarının ölkələrə görə kəskin dəyişməsi öz növbəsində ixrac-idxal ə məliyyatlarının əhəmiyyətini artırır. Dünyada neft ixracının təxminən 17 faizini Səudiyyə Ərəbistanı, 10 faizini Rusiya, 7 faizini Norveç, qalan hissəsini isə hər birinə 5-7 faiz olmaqla ran, raq, Venesuela, Nigeriya, BƏƏ və Meksika gerçəkləşdirir. Ən böyük neft yatağı isə "Qafar" Səudiyyə Ərəbistanının ərazisində yerləşir və bu yataqda hasilatın təxminən yüz il davam edəcəyi proqnozlaşdırılır. Neft ehtiyatları hasilatında və ixracında 1960-cı ildə təşkil olunmuş neft ixracatçısı ölkələri təşkilatı OPEK mühüm yer tutur. Belə ki, hər il dünya bazarında təqribən 1,5 mlrd. ton neft satışa çıxarılır ki, onun da 60 faizə yaxını OPEK-in nəzarətindədir. Hazırkı üzvləri Səudiyyə Ərəbistanı (1960), Küveyt (1960), raq
(1960), ran (1960), Venesuela (1962), BƏƏ (1962), Ə (1975). Digər tərəfdən bu qurum neft ixracının m iqtisadiyyatına ciddi təsir göst Ehtiyatlar" dinamik anlayı bağlıdır. Belə ki, bu proses n yeni kəşfiyyat və mənims qalır. Bununla belə, bir çox tədqiq edilmiş sahələr d ehtimal edilir. Elə bu s faydalı qazıntıların 80 faizd Dünyada yanacaq mühüm yer tutur. Bu ondan ir ekoloji dəyərlidir. Onun ehtiyat parametrl Venesuela (1960), Qətər (1960), Liviya Ə lcəzair (1969), Nigeriya (1971), Ekvador n bu qurum neft ixracının məhdudlaşdırmaqla bir çox ölk sir göstərmək imkanına sahibdir. Ehtiyatlar" dinamik anlayışdır və onun parametrlə ki, bu proses nəticəsində əvvəllər texniki çətinlikl nimsəmə işlərinin aparılması nəticəsind , bir çox nkişaf Etməkdə Olan Ölkələ r də mövcuddur ki, burada da miqyaslı bu səbəblərə görə də, 1950-ci illərdən bəri dünyada a 80 faizdən çoxu həmin ölkələrin payına düş Dünyada yanacaq-energetika kompleksinin inkişafında t mühüm yer tutur. Bu ondan irəli gəlir ki, təbii qaz resursları daha texniki imkanlı v rlidir. Onun ehtiyat parametrləri də qlobal miqyaslı v 21 Liviya (1962), ndoneziya Ekvador (1973), Qabondur ş dırmaqla bir çox ölkənin ə ri ETT-nin inkişafı ilə tinliklər olmuş yataqlarda sində dəyişikliklərə məruz ə rdə müəyyən dərəcə az mövcuddur ki, burada da miqyaslı əlavə ehtiyatların olması ri dünyada aşkar edilmiş rin payına düşmüşdür.
afında təbii qazdan istifadə də bii qaz resursları daha texniki imkanlı və qlobal miqyaslı və nəhəngdir. Sübut Yüklə 1,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|