Azərbaycan: Müstəqil İslam və Dövlət
Böhran Qrupunun Avropa üzrə Hesabatı N°191, 25 mart 2008
səhifə 4
qrupun altı üzvü qeyri-qanuni silah alınması, silahlı
qarət, sərhədi qeyri-qanuni keçmə, sənədlərin
saxtalaşdırılması və həbsə müqavimət ittihamları ilə
on ildən on beş ilədək azadlıqdan məhrum edilmişdir.
Nazirliyin verdiyi məlumata əsasən, bu şəxslər ABŞ,
İsrail və Rusiya səfirliklərini, Dövlət Neft Şirkətininin
(ARDNŞ) və Azərbaycan Milli Bankının binasını
partlatmağı planlaşdırıdılar.
27
Əlavə olaraq, keçən ay
sıralarında azərbaycanlı, türk, rusiyalı və yəmən
vətəndaşı olan on altı nəfər, bağlı keçən məhkəmənin
hökmü ilə odlu silahların qeyri-qanuni alınması və
daşınması, və 2005-ci ilin iyulunda daxili işlər
nazirliyinin zabitini qətlə yetirdiklərinə görə ömürlük
azadlıqdan məhrum olunmuşdular. Deyilənə görə bu
şəxslər əl-Qaidə üzvü olmuş və Çeçenistanda
döyüşmək üçün Gürcüstanın Pankisi dərəsində təlim
keçmişlər.
28
Məhkəmə dinləmələri zamanı müdafiə
tərəfinin vəkilləri və qohumlar ittiham olunanların
bəzilərinin bir-birini tanımadığını iddia edirdi.
29
Rəsmi
mənbələrə istinad edərək əl-Qaidə ilə bağlılığı iddia
edən çoxsaylı mıtbuat məlumatlarına baxmayaraq,
rəsmi ittihamnamədə əl-Qaidə ilə əlaqə qeyd edilmirdi.
30
Bu yaxınlarda, 2007-ci ilin oktyabrın 29-da milli
təhlükəsizlik nazirliyi “radikal vəhhabi qrupu”
tərəfindən “Bakıda bir sıra dövlət əhəmiyyətli
binalara və beynəlxalq anti-terror koalisiyasının üzvü
olan ölkələrin səfirlik və missiyalarına qarşı” “böyük
və dəhşətli aksiyanın” qarşısının alındığını bəyan
etdi.
31
29-31 oktyabr tarixlərində ABŞ Səfirliyi
konsulluq xidmətini dayandırdı.
32
Norvecin Statoyl
neft şirkətinin, Britiş Petroleumun, Böyük Britaniya
və ABŞ səfirliklərinin xidməti personalının yerləşdiyi
Landmark biznes mərkəzi iki günlük bağlandı.
33
27
Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin bəyanatını tapmaq üçün
bax www.mns.gov.az/news/17.04.2006.15.33_en.html.
28
“Azərbaycan Şübhəli sayılan əl-Qaidə yaraqlılarını həbs
etdi”, RFE/RL, 19 aprel 2006.
29
Böhran Qrupunun müsahibəsi, Elman Osmanov, ittiham
olunan
tərəfin vəkili, fevral 2008; və “Azərbaycanda İslam
radikallarına hökm oxundu”, BBC Azeri.com, 19 aprel 2006.
30
Böhran Qrupunun müsahibəsi, Elman Osmanov, ittiham
olunan tərəfin vəkili, fevral 2008.
31
“Azərbaycan terror aksiyasının qarşısını aldığını deyir”,
International Herald Tribune, 29 oktyabr 2007; və
“Azərbaycan: Bakıda terror aksiyası pozulmuşdur,”
EurasiaNet, 29 oktyabr 2007.
32
“ABŞ Səfirliyi fəaliyyətini təmamilə bərpa edib”, Day.az,
31 oktyabr 2007.
33
F. İsmayılzadə, “Azərbaycan rəhbərliyi radikal İslamın,
xüsusilə orduda yayılmasından ehtiyyatlanır”, Ceymstoun
Fondu, 7 noyabr 2007; və “Statoyl şirkəti Azərbaycandakı
fəaliyyətini müvəqqəti dayandırıb”, Day.az, 29 oktyabr 2007.
Hadisədən sonrakı bir neçə həftə ərzində terror aktları
planlaşdırmaqda ittiham olunan onlarla “vəhhabi”,
34
o
cümlədən hissədən qaçmış ordu zabiti
35
və əl-Qaidə
və əl-Cihadla əlaqədə olması güman olunan ərəb əsilli
Əbu Cəfər adlı şəxs və onların bir neçə tərəfdaşı həbs
olunmuşdur. Təşkilatçı kimi təqdim olunan cavan
“vəhhabi” həbsə müqavimət göstərərkən öldürülmüş,
36
və 100-ə yaxın sələfi müvəqqəti saxlanılmışdır.
37
Lakin bəzi rəsmilər təhlükənin həqiqətdə daha az
miqyasda olmasını qeyd etdilər.
Müdafiə nazirliyi
orduda “vəhhabilərin” olmadığını bəyan etdi.
38
Daxili
İşlər Naziri bəyan etdi ki, “Azərbaycanda dini ekstremizm
təhlükəsi yoxdur” və söz verdi ki, hüquq-mühafizə
orqanları heç kimə “terror fəaliyyətini dinlə ört-basdır
etməyə” imkan verməyəcək.
39
34
Sələfilərdən fərqli olaraq, Vəhhabilər əsas kimi Hənbəli
məktəbinin qanunlarından istifadə edir, bax Böhran
Qrupunun Yaxın Şərq üzrə Hesabatı N°37, İslamı Dərk
Edərək, 2 mart 2005. “Vəhhabi” sözü keçmiş Sovet
İttifaqında dissident İslam hərəkatlarını təsvir etmək üçün
istifadə olunurdu, və eyni zamanda, səhvən, bütün sələfilərə
şamil olunur. Bakı sələfi icmasının üzvləri İslama daha
puritan yanaşmaya malikdirlər, lakin özlərini vəhhabi
saymırlar. Bax: Əbu Bəkr icmasının rəhbəri Qamət
Süleymanov haqqında, “Mən vəhhabi deyiləm”, Today.az,
30 avqust 2006.
35
“Azərbaycan Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi radikal vəhhabi
qrupunun üzvləri olan baş leytenant Kamran Əsədov və
Fərid Cabbarovu həbs edib”, APA xəbərlər agentliyi, 10
noyabr 2007; və “ABŞ-ın Azərbaycandakı səfirliyinə qarşı
terrorçuluq aksiyası keçirmək istəyən qrupun son üzvü Milli
Təhlükəsizlik Nazirliyi tərəfindən həbs edildi”, APA
xəbərlər agentliyi, 21 noyabr 2007.
36
Böhran Qrupunun müsahibəsi, yerli sakinlər, Məştağa,
noyabr 2007; Rövşən İsmayılov, “Azərbaycan terror
aksiyasının qarşısını aldığını deyir,” EurasiaNet, 29 oktyabr
2007; və Teymur Hüseynov, “Bakıda polislə vəhhabilər
arasında atışma olub – bir nəfər ölüb”, Day.az, 27 oktyabr
2007.
37
“Vəhhabi müharibəsi başladı”, Azadlıq, 30 oktyabr 2007.
Əksəriyyəti polisə müqavimət ittihamı ilə cəzalandırılıb,
Böhran Qrupunun müsahibəsi, Abu Bəkr icmasının üzvü,
Bakı, yanvar 2008.
38
DQİDK-nın sədri zabiti vəhhabi adlandırdı, “Hidayət
Orucov: Xanlar rayonundakı hərbi hissənin zabiti leytenant
Kamran Əsədov dini etiqad baxımından vəhhabi olub”, APA
xəbərlər agentliyi, 29 oktyabr 2007. Müdafiə Nazirliyi bunu
təkzib edir “Azərbaycan Müdafiə Naziri: ordu sıralarında …
vəhhabi yoxdur”, Day.az, 29 oktyabr 2007.
39
“Daxili İşlər Nazirliyi: dini radiklizmin təşviqi Azərbaycan
üçün çox təhlükəlidir”,
Day.az, 29 oktyabr 2007; və
“Tarixşçə: Azərbaycanda İslam”, BBC Monitoring, 30
oktyabr 2007, bax: http://acturca.wordpress.com/2007/11/04/
backgrounder-islam-in-Azerbaijn/. Xarici işlər nazirliyi
terrorçuluq təhlükəsinin olmamasını deyir, həmin yerdə.