Azərbaycan: Müstəqil İslam və Dövlət
Böhran Qrupunun Avropa üzrə Hesabatı N°191, 25 mart 2008
səhifə 14
idi.
126
Seçkidən sonra etiraz aksiyası təşkil etməkdə
şübhəli bilinərək 2003-cü ilin dekabrın 1-də
İbrahimoğlu həbs olunmuşdur. 2004-cü ilin aprelin 2-
də ona beş illik şərti cəza kəsilmiş və bir neçə
səfirliyin və QHT-nin işə qarışmasından sonra o,
ertəsi gün azadlığa buraxılmışdır.
127
İcma 1992-ci ildə rəsmi dini təhsili olmayan mömin
Hacı Azər Ramizoğlu və İranda təhsil almış və imam-
camaat seçilmiş İbrahimoğlu tərəfindən təsis
edilmişdir. İcma qısa müddətdə geniş sayda tərəfdar
toplaya bilmişdir. Ramizoğlu bunun səbəbini belə
izah edir: “bizim məqsədimiz İslamın fərqli olmasını,
yəni yalnız yas üçün və rüşvətxor imamların pul
dilənməsindən ibarət olmamasını göstərmək idi.
Düşünürəm ki, məsciddə nəzir qutusunun olmaması
uğurumuzun əsəs şərtlərindən biri idi”.
128
İcma iki
QHT yaratmışdır: Azərbaycandakı dindarların
hüquqlarını qorumaq üçün DEVAMM
129
təşkilatını
(Dini Etiqad və Vicdan Azadlıqlarının Müdafiə
Mərkəzi) və dinlərarası dialoq və tolerantlıq üzrə
İslam-İttihad Cəmiyyətini. Bu Cəmiyyət rəsmi sənədlər
üçün hicabda (baş örtüyündə) şəkil çəkdirmək hüququn
qorunması naminə lobbiçilik həyata keçirirdi.
130
2004-cü ildə DQİDK-nin sabiq sədri Rafiq Əliyev
demişdir: “son zamanlar o, [İbrahimoğlu] dini xadimdən
çox özünü siyasətçi və insan haqları müdafiəçisi kimi
aparır… lakin o, eyni zamanda, siyasətçi və din xadimi
olmamalıdır”.
131
İbrahimoğlunun tərəfdarı deyir ki,
“[QMİ] [bizdən] çox narazı idi. Onların
dini hakimiyyətini
126
“Mən İsa Qəmbəri şəxsən dəstəkləmirdim. Mən
monarxiya və hakimiyyətin ailə üzvləri arasında
otürülməsinə qarşı çıxmışdım”, Hacı İlqar İbrahimoğlu,
Cümə Məscidi İcmasının rəhbəri, Bakı, sentyabr 2007.
127
“Yarı-müstəqil İmam Şərti Cəza ilə Məhkum Olunub”,
Forum 18, 5 aprel 2004.
128
Böhran Qrupunun müsahibəsi, Hacı Azər Ramizoğlu,
DEVAMM-ın sabiq sədri, Tbilisi, avqust 2007. Bütün rəsmi
məscidlərin girişində nəzir qutusu yerləşdirilib (pul toplamaq
üçün qutu). Pulların hansı məqsədlər xərclənməsi geniş
şəyalər doğurur.
129
Həmin yerdə.
130
İcma həmçinin, qan vermə, narkotik və alkoqolə qarşı
kampaniya, yetim uşaqlara kömək və İslam tədrisi kimi
fəaliyyətlə məşğul olur. Onların “Dar-ül-Hikmət” adlı
araşdırma mərkəzi də var. www.juma-az.org internet
səhifəsinə bax. Hacı İlqar İbrahimoğlunun dediyinə görə,
şəxsiyyət vasiqəsi olmayan minlərlə qadın 2003-ci
seçkilərində iştirak edə bilməmişdir. Hicabsız (baş örtüyü
olmadan) şəkil çəkdirməkdən imtina edən qadınlar yeni
şəxsiyyət vəsiqəsi ala bilməmişdilər. “Azərbaycan: Müstəqil
Müsəlman icmasının rəhbəri sağdır, lakin təzyiqlər davam
etməkdədir”, Forum 18, 22 oktyabr 2003.
131
“Azərbaycan: Köhnə Şəhərdə Üsyankar Məscid”, Hərb
və Sülh Hesabatları üzrə İnstitut (Institute for War and Peace
Reporting (IWPR), 7 iyun 2004.
tanımadığımıza görə, onlar bizi siyasi təşkilat sayırdı.
Buna da səbəb bizim korrupsiyanı tənqid
etməyimizdir”.
132
İcma 1992-ci ildə Ədliyyə Nazirliyində
qeydiyyatdan keçmişdir, lakin 1996-da yeni qanunun
tələbi ilə yenidən qeydiyyatdan keçməyə cəhd etmədi.
Ramizoğlu deyir: “1998-ci ilə gədər, yəni insan
haqqları ilə deyil, yalnız dini fəaliyyətlə məşğul
olduğumuz dövrdə, bizim heç bir problemimiz yox idi.
Lakin, insan haqqları ilə məşğul olmağa və Bakıda
yerləşən Qərb təşkilatlarından dəstək almağa başladığımız
andan problemlər yarandı. Xüsusilə mətbuat bizi
kəskin tənqid etməyə başladı”.
133
O, Azərbaycanı
2003-cü ildə tərk etmiş və bü günə kimi Gürcüstanda
mühacir kimi yaşayır.
134
Hacı İlqar İbrahimoğlu hələ də Bakıda yaşayır və
onun dediyini görə 500-dən artıq şəxs icmada qalır və
onun həftəlik olaraq keçirtdiyi dini tədbirlərdə iştirak
edir. O Cümə Məscidinə qayıtmağa nail olmayıb və
bütün tərəfdarlarını siğışdırmaq üçün kiçik olan bir
ofisdə
fəaliyyətini davam etdirir. İcmasının
məqsədləri haqqında sualımıza belə cavab verdi: “Biz
vətəndaş cəmiyyətinin inkişafında maraqlı olan dindar
insanlarıq”.
135
Din azadlığı bu gün Azərbaycanda ən çox pozulan
haqqlar sırasındadır. Hökümət tərəfindən təyin
edilən rəhbəri tanımayan dini icmanı onlar
qeydiyyata almırlar. Müstəqil icmaların başçılarına
hökümət hədə qorxu gəlir, şəxsi mənzillərə basqın
edir, dindarları döyür və həbs edir, və dini
etiqadımızı açıq şəkildə ifadə etməyimizə əngəllər
törədir. Əziyyət çəkən çoxdur: müsəlmanlar,
xristianlar və digərləri. Lakin, hökümət uzaq-görən
yanaşmaya malik deyil.
136
132
Böhran Qrupunun müsahibəsi, Fuad (əsl adı deyil), Cümə
Məscid İcmasının dissident bölməsinin üzvü, Bakı, sentyabr
2007.
133
Böhran Qrupunun müsahibəsi, Hacı Azər Ramizoğlu,
DEVAMM-ın sabiq sədri, Tbilisi, avqust 2007.
134
Ramizoğlunun ekstradisiyasına çalışan Azərbaycan
tərəfinin xahişi ilə Gürcüstanda 2006-ci ilin martın 31-də
həbs olunmuşdur. 2006-ci ilin aprelin 14-dən etibarən
zaminə buraxılmışdır. Azərbaycanda o, işgəncə və pis
rəftarla üzləşə bilər. Gürcüstan İşğəncələrə qarşı
Konvensiyanı ratifikasiya edib, odur ki, vətənində işgəncəyə
məruz qalmaq ehtimalı olan şəxsi zorla ölkədən xaric edə
bilməz. Bax “Gürcüstan: Zorla qaytarma/isgəncə və ya pis
rəftar qorxusu: Azər Ramizoğlu Səmədov”, Amnesty
İnternational, 20 aprel 2006.
135
Böhran Qrupunun müsahibəsi, Hacı İlqar İbrahimoğlu,
Cümə Məscidi İcmasının imam-cammatı, Bakı, sentyabr 2007.
136
İlgar İbrahimoğlunun çıxışı, BMT-nin İnsan Haqqları
üzrə 61-ci Komissiyası, Cenevrə, 5 aprel 2005. bax:
http://www.becketfund.org /index. php/article/381.html.