Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 13
Kumulyativ və transsərhəd təsirlər və
təsadüfi hadisələr
Noyabr 2013-cü il
13/13
Yekun variant
Bu göstərir ki, Ümid, Əzimkənd və Massiv 3-ün demək olar bütün sakinlərinin ŞD2 Layihəsi və
ŞD1 Məşəl layihəsi ilə bağlı elementləri görməsi proqnozlaşdırılır. Nəticə etibarilə, ŞD1 Məşəl
layihəsinin bu reseptorlara kumulyativ təsiri cüzidir.
ŞD2 Layihəsi və ŞD1 Layihəsi ilə əlaqədar yüksəyə qaldırılmış elementlərdən kumulyativ
vizual təsirlərin qiymətləndirilməsinin məhdud olması gözlənilir və heç bir əlavə təsirazaltma
tədbirləri tələb olunmur.
13.6.2.2 Bakı-Salyan şose yolunda nəqliyyatın artması – artıq yüklənmə
Bakı-Salyan şose yolundan Bölmə 13.2.2-də təsvir olunan digər layihələr ilə bağlı nəqliyyatın
istifadə etməsi gözlənilir. Digər layihələrin Bakı-Salyan şose yolunda artan nəqliyyat
hərəkətinin artıq yüklənmə nəticəsində digər yol istifadəçilərinə narahatlıq yaratması ehtimalı
var, xüsusilə də, sahədən kənar avtomobillərin hərəkətinin ən çox olduğu ŞD2 Layihəsinin
tikinti mərhələsi zamanı.
Bölmə 13.2.2-də təsvir olunan digər layihələr arasında, nəqliyyatın hərəkət axınına ən yüksək
təsir ilə nəticələnmə potensialının 2015-ci ildən Səngəçal Terminalının 25 km cənubunda
yerləşən yük daşınması işləri zamanı Yeni Bakı Limanı və ARDNŞ-nin Neft-Kimya
Kompleksində tikinti işləri ilə bağlı nəqliyyatın hərəkəti olması (bu layihə üzrə faktiki vaxt
cədvəli məlum deyil) gözlənilir.
Qızıldaş Sement Zavodu layihəsinin də şose yolunda əlavə nəqliyyat axını ilə nəticələnəcəyi
gözlənilir, lakin tikinti işlərinin 2014-cü ildə tamamlanması nəzərdə tutulur
5
. Ona görə də,
tikintinin ŞD2 Layihə işləri ilə üst-üstə düşməsi məhdud vaxt müddətini əhatə edir. 2014/2015-
ci il ərzində ŞD1 Məşəl layihəsinin tikinti mərhələsi ilə bağlı tikinti nəqliyyat vasitələrinin
hərəkətinin gündə sahədən kənar 26 nəqliyyat vasitəsinə çatması gözlənilir.
Digər layihələrin miqyasını nəzərə alaraq, ŞD2 Layihəsi proqramının həyata keçirilməsi
zamanı Bakı-Salyan şose yolundan istifadə edəcək nəqliyyatın həcminin tədricən artması
gözlənilir. Lakin nəqliyyatın axınına ümumi kumulyativ təsirin, xüsusilə əməliyyat mərhələsi
zamanı kiçik olması gözlənilir, xüsusən Bakı-Salyan şose yolunun genişlənməsi ŞD2
Layihəsinin tikinti mərhələsi zamanı aparılarsa.
13.6.2.3 Məşğulluq
ŞD2 layihəsi və Bölmə 13.2.2-də təsvir olunan digər layihələr ilə bağlı iş imkanlarının artması
yerli, regional səviyyədə işə cəlb olunan ayrı-ayrı fərdlərə və ailə təsərrüfatlarına fayda
verəcək. Nəzərdə tutulur ki, digər layihələrin tikinti mərhələləri üçün tələb olunan işçi qüvvəsi
Səngəçal terminalında və ŞD2 layihəsi tərəfindən istifadə olunan qurudakı tikinti sahələrinə
lazım olanlar ilə eyni olacaq. Tikinti işləri vaxt baxımından digər layihələr ilə üst-üstə
düşdükdə, maaşların inflyasiyasına gətirib çıxaran yüksək ixtisaslı və təcrübəli tikinti işçilərinin
xidmətlərini təmin etmək üçün layihəçilər arasında rəqabət arta bilər. Azərbaycanın başqa
yerlərində olan iş axtaranların regional sahəyə daxili miqrasiyasının səviyyəsi, böyük sayda
tikinti işçiləri tələb olunduqda, bir-biri ilə üst-üstə düşmədən də arta bilər.
13.6.2.4 İqtisadi axınlar
ŞD2 layihəsinin Bölmə 13.2.2-də təsvir olunan digər layihələrə təsiri yerli, regional və milli
səviyyələrdə iqtisadi axınların artmasına səbəb olacaq. İqtisadi axınlardakı bu artımın
miqdarını müəyyən etmək mümkün deyil, çünki digər layihələrdən gözlənilən iqtisadi
mənfəətlər qeyd edilməmişdir. Bununla belə, digər layihələrin iqtisadi miqyasını, xüsusilə də
başlıca neft və qaz işlənmələrini təmsil edən ARDNŞ-nin Neft-Kimya Kompleksini nəzərə
alaraq, yaranan iqtisadi axınlar ŞD2 layihəsinə aid olanlardan daha artıq ola bilər. Bu
Qaradağ rayonu daxilində sənayeləşmənin və sosial-iqtisadi inkişafın ümumi səviyyəsini
artıra, əlavə olaraq “növbəti” layihələri cəlb edə və regionu gücləndirməyə davam edəcək
müasir nəqliyyat və rabitə infrastrukturunun yaranması ilə nəticələnə bilər.
5
Qızıldaş Sement Zavodu üzrə ƏMSSTQ, 2009
Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 13
Kumulyativ və transsərhəd təsirlər və
təsadüfi hadisələr
Noyabr 2013-cü il
13/14
Yekun variant
13.6.2.5 İcmanın İnkişaf təşəbbüsləri
Bölmə 13.2.2-də təsvir olunan digər layihələr tərəfindən həyata keçirilən və layihələşdirilən
icma təşəbbüsləri ilə bağlı məlumat azdır. BP şirkətinin icmalara sərmayə qoyuluşu proqramı
Fəsil 7, Bölmə 7.12-də təsvir edilmişdir. Hazırda BP təhsil proqramları ilə məşğul olur ki,
həmin proqram təhsil prosesində çox gənc yaşda olan şəxslərə dəstək verir və bu, ali məktəb
səviyyəsindən elmi-tədqiqat mərhələsinə kimi davam edir. BP həmçinin təlim və maliyyə
proqramları, bacarıqların inkişaf etdirilməsi vasitəsilə, şirkətin daxili standartlarını və iş
təcrübələrini lazımi dərəcədə bölüşdürməklə yerli təchizatçıların da inkişafını dəstəkləyir.
Belə fəaliyyətlər daha çox sayda yerli müəssisənin şirkətin təchizat zəncirində iştirakını
mümkün edir.
BP şirkətinin icmalara sərmayə qoyuluşu proqramlarının digər layihələrdən eyni təşəbbüslər
ilə həyata keçirilməsinin kumulyativ təsirlərinin müsbət olması gözlənilir və bunun yerli
icmalara müsbət təsiri var.
13.6.2.6 Nəticə
Yuxarıda Bölmə 11.3.4-də
təqdim edilmiş sosial-iqtisadi kumulyativ təsirlərin
qiymətləndirilməsi göstərir ki, ŞD2 layihəsi və Səngəçal terminalının yaxınlığındakı digər
layihələrlə əlaqədar mənfi kumulyativ təsirlərin məhdud olacağı gözlənilir. Müsbət kumulyativ
təsirlərin məşğulluqdan, iqtisadi axınların artmasından və icma inkişaf təşəbbüslərinin həyata
keçirilməsindən yaranması gözlənilir. Bu müsbət təsirlər nəqliyyat, rabitə, kommunal
birləşmələr və sosial infrastrukturda təkmilləşmələrə səbəb ola biləcək Qaradağ regionu
boyunca sənayeləşmənin artmasına paralel şəkildə baş verəcək.
13.7
Atmosferə atılan qeyri-istixana qazı emissiyaları: Kumulyativ
təsirlər
Atmosferə atılan emissiyalar aşağıdakılarla əlaqədar hər bir ŞD2 layihə fazasında yaranacaq:
Tikinti
və əməliyyatlar ilə bağlı qurğunun iş prosesi;
Səyyar qazma qurğularının və gəmilərin iş prosesi;
Qazların məşəldə yandırılması (qazma və istismar işləri zamanı); və
Qeyri-mütəşəkkil emissiyalar.
Şəkil 13.4-də hər bir ŞD2 layihə fazası üçün qeyri-istixana qazı (qeyri-İXQ) emissiyalarındakı
azot oksidlərinin, kükürd oksidlərinin, karbon monoksidin və qeyri-metan karbohidrogenlərinin
həcmləri təqdim olunur.