Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 13
Kumulyativ və transsərhəd təsirlər və
təsadüfi hadisələr
Noyabr 2013-cü il
13/4
Yekun variant
Məşəl Qurğusu B (gövdənin hündürlüyü 50m); və YT Qəza Məşəl Qurğusu (gövdənin
hündürlüyü 100 m).
Qaradağ rayonu Umbakı (Cəyildağ) həbsxanası – maksimum 1500 nəfər tutumu
olan yeni həbsxana binası. Tikinti işləri 2007-ci ildə başlamış və 2013-cü ilin dekabr
ayına qədər başa çatması gözlənilir.
Yeni Bakı Limanı – yeni liman terminaldan 25km cənubda Ələt qəsəbəsinin
yaxınlığında yerləşir və Nəqliyyat Nazirliyi tərəfindən idarə olunur. Liman 400 hektar
sahəni əhatə edir və bərələrin hərəkəti üçün iki körpünün; konteyner gəmiləri üçün üç
yük körpüsünün; treyler ilə daşınan yükün hərəkəti üçün yol şəbəkələrinin və quru yük
saxlama sahəsinin tikintisi daxildir. Tikinti işləri 2012-ci ilin noyabrında başlayıb və
2015-ci ilə qədər tamamlanması gözlənilir.
Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin (ARDNŞ) Neft-kimya Kompleksi –
terminaldan təxminən 3-4 km şimalda yerləşəcək və qaz emalı zavodundan, neft emalı
və neft-kimya zavodundan ibarət olması nəzərdə tutulur. Bu tikilinin faktiki yeri hazırda
məlum deyil və artıq Qızıldaş Sement Zavodu üçün təyin edilmiş torpaq sahəsi ilə üst-
üstə düşməsi və ya onun yanında yerləşəməsi mümkün olması məlumdur. Tikinti
işlərinin 2013-2014-cü illər ərzində başlanması gözlənilir və obyektin 2020-ci ilə qədər
istismara verilməsi nəzərdə tutulur. Mətbuatdakı məlumatlara görə obyekt tikinti və
istismar mərhələsi ərzində maksimum 15000 nəfəri işə cəlb edəcək.
2
Bakı Gəmi təmiri zavodu - mövcud dərin özüllər zavodunun yanında yerləşən
terminalın 23 km-də yerləşən müasir gəmi təmiri obyekti. Bu layihə ARDNŞ tərəfindən
“Keppel Offshore and Marine” (Sinqapur şirkəti) şirkəti ilə tərəfdaşlıq əsasında həyata
keçirilir. Tikinti işləri 2011-ci ildə başlayıb və obyektin tikintisi 2013-cü ilə qədər
tamamlanmalıdır; və
Hərbi-dəniz donanmasının zabitləri üçün hərbi-dəniz düşərgəsi – Sahil qəsəbəsinə
yaxın yerləşən bu tikili zabit ailələri üçün yaşayış evlərini təmin etməyi nəzərdə tutur və
Müdafiə Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilir. Tikinti işləri hazırda davam etməkdədir və
bəzi yaşayış blokları artıq inşa olunub. Tikilinin 2014-cü ilə qədər tamamlanması
nəzərdə tutulur
Bildiyimiz kimi, son illərdə Bakı-Salyan şose yolu boyunca nəqliyyat axını artmışdır və bu
layihələrin tikintisi nəticəsində gələcəkdə artmaqda davam etməsi gözlənilir.
3
Nəqliyyatın
artan axınını təmin etmək üçün Bakı-Salyan şose yolunu hər iki istiqamətdə dörd zolaqlı
edərək genişləndirmək zərurəti yaranmışdır. Bakı-Salyan şose yolunda aparılacaq
infrastruktur yenidənqurma işləri (məs., işlərin qrafiki və fiziki həcmi) kimi əlavə məlumatlar
yoxdur.
2
http://www.usacc.org/news-publications/investment-news/construction-on-energy-refining-and-petrochemicals-
complex-to-begin-in-2013-socar-president-says.html
.
3
Əlaq. üzrə:Texniki Şöbənin Rəhbəri, Azərbaycan Magistral Yolları üzrə Orqan, 2010
Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 13
Kumulyativ və transsərhəd təsirlər və
təsadüfi hadisələr
Noyabr 2013-cü il
13/5
Yekun variant
Şəkil 13.1 Terminalın yaxınlığında planlaşdırılan və ya tikilməkdə olan layihələrin yeri
13.3 Kumulyativ
qiymətləndirmə metodu
Digər layihələr ilə birgə kumulyativ qiymətləndirmə üzrə əsas ehtimallara aşağıdakılar daxildir:
Qızıldaş Sement Zavodunun 2015-ci ildən istismara verilməsi nəzərdə tutulur və
güman edilmişdir ki, tikinti mərhələsi Səngəçal terminalının yaxınlığında ŞD2
layihəsinin tikinti işləri ilə bir vaxtda olacaq; və
ARDNŞ-nin Neft-kimya kompleksinin 2020-ci ildən istismara verilməsi nəzərdə tutulur
və güman edilmişdir ki, tikinti mərhələsi ŞD2 infrastruktur layihəsinin tikinti mərhələsi ilə
üst-üstə düşəcək.
Qeyri-istixana qazlarının (İXQ) emissiyaları üçün (13.7 Bölməsinə istinad edin) ŞD2 Layihəsi
ilə digər planlaşdırılan və ya tikilməkdə olan tikinti layihələri arasında kumulyativ təsirlərin
qiymətləndirilməsinə qurudakı və dənizdəki istismarda olan ŞD və AÇG qurğuları daxil
edilmişdir ki, bütün terminal əməliyyatlarının birgə təsiri qiymətləndirilə bilsin.
ŞD2 Layihəsinin təsirləri arasında kumulyativ təsirin qiymətləndirilməsi üçün tətbiq olunan
metod, hazırkı layihə qrafikinə (Fəsil 5, Şəkil 5.3-ə istinad edin) və təsirlərin gözlənilən coğrafi
əhatə dairəsini nümayiş etdirən modelləşdirmə üzrə qiymətləndirmələrin nəticələrinə
əsaslanaraq (Fəsil 9, 10 və 11-ə istinad edin), diqqəti ekoloji təsirlər arasındakı müvəqqəti və
coğrafi cəhətdən üst-üstə düşmə potensialının qiymətləndirilməsinə yönəldir.
Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 13
Kumulyativ və transsərhəd təsirlər və
təsadüfi hadisələr
Noyabr 2013-cü il
13/6
Yekun variant
13.4 Quruda
ətraf mühit: kumulyativ təsirlər
13.4.1 Layihənin ayrı-ayrı təsirləri arasında kumulyativ təsirlər
ŞD2 layihəsi ilə bağlı tikinti işləri Səngəçal terminalının yaxınlığında (ŞD2 genişləndirmə
sahəsi daxilində, boru kəmərinin sahilə çıxış sahəsində və quruda ŞD2 ixrac boru kəməri
marşrutunda) və tikinti sahələrində baş verəcək. Hal hazırda seçiləcək olan ŞDB platforma
kompleksinin üst tikililəri, özülləri və körpüsünün tikiləcəyi nəzərdə tutulan tikinti sahələri
Səngəçal terminalından 10 km-dən artıq məsafədə yerləşir. Ona görə də, ətraf mühitə təsirləri
baxımından, (məsələn, səs-küy), bu yerlərdə ayrı-ayrı layihə təsirləri arasında üst-üstə düşmə
potensialı yoxdur.
Səngəçal Terminalı yaxınlığında quruda aparılan tikinti işləri ilə əlaqədar səs-küy və
emissiyaların qiymətləndirilməsi Fəsil 10-da təqdim olunur. Qiymətləndirmələr terminalda
tikinti işləri zamanı bütün tikinti işlərinin reseptorlarına, quruda və sahilyanı boru kəmərinin
quraşdırma işləri, boru kəmərinin istismar öncəsi işləri və terminalın istismara verilməsinə
kumulyativ təsiri nəzərə almışdır. Qiymətləndirmələr bu nəticəyə gəlmişdir ki, mövcud və
əlavə təsirazaltma tədbirlərinin tətbiqinin ardınca (buna İcmanın cəlb olunması və Zərərli
təsirlərin idarə olunması və Monitorinq planının işlənməsi və həyata keçirilməsi daxildir)
təsirlərin Orta Mənfidən artıq olması nəzərdə tutulmur.
13.4.2 Digər layihələrlə birlikdə kumulyativ təsirlər
13.4.2.1 Hidroloji
parametrlərin dəyişməsi
Yerli hidroloji şəraitlərdə istənilən dəyişiklik terminalın yaxınlığında yerləşən həssas
reseptorlar üçün mövcud daşqın riskini dəyişə bilər.
Qızıldaş Sement Zavodu və ARDNŞ-nin Neft-Kimya Kompleksinin tikintisi üçün hazırda
istifadə olunmayan, Səngəçal terminalının şimal və şimal şərq hissəsində yerləşən və yuxarı
Şahqaya vadisinin sututar hövzəsi daxilində uzanan (Şəkil 13.2-yə istinad edin) torpaq
sahəsindən istifadə etmək nəzərdə tutulur. Axın aşağı reseptorlar üçün mövcud daşqın
riskinin səviyyəsi aşağıdakılar vasitəsilə dəyişə bilər:
Birbaşa Şahqaya vadisinə və onun qollarına axıdılan suyun həcmindəki artım Qızıldaş
Sement Zavodu və ARDNŞ-nin Neft-Kimya Kompleksinin tikinti işlərinin aparılması ilə
bağlı sənaye tullantı sularının atılması ilə bağlı ola bilər; və
Bənd çəkmə və davamlı materialları ilə fərqlənən yolların, binaların və sənaye
zonalarının tikintisi ilə bağlı su keçirməyən örtüklə örtüklənmiş ərazilərə düşən yağış
sularının sürətli ayrılması. Su keçirməyən sahələrə düşən yağış və axıntı suları dərhal
drenaj sistemlərinə yönəldiləcək, təbii torpağa düşməsi və yavaş-yavaş şaquli filtrdən
keçirilməsi yerinə Şahqaya vadisinə və onun qollarına boşaldılacaq.
Yuxarıda təsvir olunan hidroloji dəyişikliklər Şahqaya vadisi və onun qollarında səth sularının
səviyyəsinin artması üçün götürülən vaxtın azaldılması təsir edəcək. Bu, güclü yağıntılar
zamanı axın aşağı reseptorlar üçün daşqın riskinin ümumi səviyyəsini artıra bilən Şahqaya
vadisi və onun qollarında səth sularının həcminin daha da artması ilə nəticələnə bilər.