Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 13
Kumulyativ və transsərhəd təsirlər və
təsadüfi hadisələr
Noyabr 2013-cü il
13/37
Yekun variant
Su sütununda təbii yolla dispersiya olunan konsentrasiyaların təxminən maksimum 1 ppm
səviyyəsinə qədər çatması göstərilir və bu göstərici həm yay, həm də qış şəraitlərində 48 saat
ərzində su sütununda həll olunaraq 25 ppb aşağı səviyyəyə qədər azalacaq.
13.10.7 Kondensat
və Dizelin sızmalarının təsiri
13.10.7.1 Aşınmadan sonra qalan ŞD2 kondensatının və qalıqlarının fiziki vəziyyəti
Şahdəniz 2 layihəsindəki müxtəlif rezervuarlardan hasil olunacaq kondensatda nisbətən
yüksək parafin tərkibi və +3°C-dən +12°C-yə qədər donma temperaturu var. Çökdürülmüş
parafin otaq temperaturunda müxtəlif kondensat nümunələrində görünə bilər (Şəkil 13.17)
Şəkil 13.17 ŞD2 layihəsində hasil olunacaq müxtəlif kondensatların görünüşü
SINTEF ŞDX-05Y quyusundan kondensat nümunəsi üzərində laboratoriyada aşınma
tədqiqatı aparmışdır. Kondensat nümunəsi +9°C donma temperaturuna malikdir. Distillə
qalıqları kondensatın buxarlanma ilə itkisini müxtəlif dərəcədə modelləşdirmək üçün
hazırlanmışdır. Kondensatın 19%, 34% və 50% həcminin itkisini təmsil edən 150°C+, 200°C+
və 250°C+ distillə qalıqlarının uyğun olaraq +21°C, +30°C və +33°C donma temperaturu var.
Dəniz səthində 0.5-1 gündən sonra buxarlanma ilə itkisini göstərən 200°C+ distillə zamanı
qalıq təqribən 24°C otaq temperaturunda tamamilə bərk idi (Şəkil 13.18-də tərsinə çevrilmiş
şüşə).
Şəkil 13.18 Distillə zamanı qalıqların 24°C otaq temperaturunda fiziki vəziyyəti
Şahdəniz Kondensatına dair SINTEF-in Hesabatından fotoşəkil – Aşınma xüsusiyyətləri, WAF və
Toksiklik
Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 13
Kumulyativ və transsərhəd təsirlər və
təsadüfi hadisələr
Noyabr 2013-cü il
13/38
Yekun variant
S
ulu yağ emulsiyasının yaranma imkanını araşdırmaq üçün 250°C+ -də distillə zamanı qalıq
24 saat ərzində 6°C dəniz suyu ilə qarışdırıldıqda, kondensat iki mərhələyə ayrılır; parafini
tükənmiş, maye yağlı mərhələ və parafin ilə zəngin bərk parafinli mərhələ. Parafin balonda bir
iri kütləyə yığılmışdır (Şəkil 13.19).
Şəkil 13.19 250°C+ distillə zamanı qalıqların 6°C dəniz suyu ilə qarışdırmaqla alınan
parafinin ümumi kütləsi
Yüksək donma temperaturunda olan kondensat dağılmaları və sızmaları əvvəllər baş
vermişdir. Nisbətən yaxın dövrdə 2009-cu ilin avqust ayında Avstraliyanın şimalında Timor
dənizində Montara hadisəsi olmuşdur. Dağılan kondensatın +27°C donma temperaturu və
dənizin səthindəki temperatur da 27°C olmuşdur, baxmayaraq ki, həmin vaxt havanın
temperaturu 40°C-dən yuxarı idi. Montara hadisəsi zamanı dağılan kondensat dənizdə
aşınmış və donma temperaturu artmışdır. Dağılan kondensat bon hasarları ilə saxlanılarkən
qalın layda parafin halında dənizin səthində qalmış (Şəkil 13.20), lakin saxlanmadıqda,
dağınıq hissəciklər halında olmuşdur (Şəkil 13.21).
Şahdəniz Kondensatına dair SİNTEF-in Hesabatından fotoşəkil – Aşınma xüsusiyyətləri, VAF və
Toksiklik
Şahdəniz 2 Layihəsi
Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin
Qiymətləndirilməsi
Fəsil 13
Kumulyativ və transsərhəd təsirlər və
təsadüfi hadisələr
Noyabr 2013-cü il
13/39
Yekun variant
Şəkil 13.20 Montara hadisəsində bon hasarlamasında saxlanılan aşınmış kondensat
Şəkil 13.21 Montara hadisəsində dəniz səthində aşınmış kondensat
Dənizə dağılan ŞD2 kondensatının dəqiq hərəkəti dağılma şəraitindən asılı olacaq. Böyük
həcmdə qaz ilə dərinlikdə eyni vaxtda dənizə dağılan kondensat və atqı və axın xəttinin
dağılması ssenarilərindən hasil olunan bəzi sular ilkin olaraq çox kiçik maye kondensat
Montara quyusunda sızma hadisəsindən fotoşəkil, Timor dənizi. Monitorinq tədqiqatı O2. Neftin
xüsusiyyətinin monitorinqi, transformasiyası və təsirlərinə dair hesabat 01 AMSA (Avstraliyanın Dənizdə
Təhlükəsizlik üzrə Orqanı) 24 sentyabr 2009
Montara quyusunda sızma hadisəsindən fotoşəkil, Timor dənizi. Monitorinq tədqiqatı O2. Neftin
xüsusiyyətinin monitorinqi, transformasiyası və təsirlərinə dair hesabat 01 AMSA (Avstraliyanın Dənizdə
Təhlükəsizlik üzrə Orqanı) 24 sentyabr 2009