Microsoft Word 13 Cumulative eia final az

Şahdəniz 2 Layihəsi 

Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 

Qiymətləndirilməsi 

Fəsil 13 

Kumulyativ və transsərhəd təsirlər və 

təsadüfi hadisələr 

 

Noyabr 2013-cü il 

13/28 

Yekun variant 

 

Sahilə çıxan kondensatın miqdarı, sahilə çıxma vaxtı və mümkün yerləri 

 

Atqıdan sonra istənilən xüsusi yerdə sahilə  çıxacaq kondensat qalığının miqdarı atqının 

yerindən (sahildən məsafə), kondensat qalığının dəniz səthində qalma qabiliyyətindən, üstün 

cərəyan və küləklərdən asılı olacaq. 

 

 

Cədvəl 13.11-də təqdim olunan modelləşdirmə nəticələri göstərir ki, kondensat qalığı dayaz 

su BO NF2 atqısından təxminən 9 gün sonra və daha dərin su BO ES1 atqısından 13 gün 

sonra sahilə çıxmağa başlayacaq.

 

 

Dərin su BO ES1 atqı ssenarisində sahilə çıxan kondensat qalığının həcmi (təqribən 20000 

ton), nisbətən dayaz su BO NF2 atqı ssenarisindəki həcmdən (təqribən 3000 ton) daha çox 

olacaq, hətta dayaz su atqısının sahilə daha yaxın olmasına baxmayaraq. Kondensatın sahilə 

atılmasında fərq yayılmış parafin hissəciklərinin hərəkəti ilə bağlıdır. Dərin sularda bu 

hissəciklər geniş  ərazidə yayılır və çoxu onları quruya gətirən axınlara birləşir Daha dayaz 

suların atqı ssenarilərində onlar parafin hissəciklərini dənizdə uzun müddət saxlayan müxtəlif 

axınlarla üzləşməyə meyllidrlər, bu da sahilə atqıların azalması ilə nəticələnir. Bunun quruda 

yuyulması  nəzərdə tutulan kondensata nisbətən böyük miqdarda olması görünə bilər, lakin 

onlar sızan kondensatın miqdarının kiçik bir hissəsini təmsil edir (BO ES1 ssenarisində 3,6% 

və BO NF2 ssenarisində 0,5%).   

 

Sahil xətti boyunca çöküntünün yeri üstün küləklərin, cərəyanların və dağılma yerində suyun 

dərinliyindən asılıdır. Şəkil 13.12-də pis qış şəraitlərində proqnozlaşdırılan sahil xətti boyunca 

çöküntü göstərilir.   

  

 

---

Şahdəniz 2 Layihəsi 

Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 

Qiymətləndirilməsi 

Fəsil 13 

Kumulyativ və transsərhəd təsirlər və 

təsadüfi hadisələr 

 

Noyabr 2013-cü il 

13/29 

Yekun variant 

 

Şəkil 13.12 Qışda BO ES1 quyusundan atqı ssenarisi nəticəsində sahil boyu çöküntülər 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

13.10.6.2 Axın xəttinin partlaması nəticəsində sızma ssenarilərinin nəticələri  

 

Partlayan axın xəttindən kondensatın sızması iki mərhələdə baş verir: 

 

1. Təzyiq boşaldılarkən kondensatın dağılması; 

a) Təzyiqin boşaldılması nəticəsində dağılma; 1 və ya 2 dəqiqə ərzində baş verən sürətli 

faza, və 

b) Yerdəyişmə  nəticəsində  sızma; daha yavaş faza isə 4-9 dəqiqə arasında baş verir, 

boru kəmərinin təzyiqi hidrostatik təzyiqə düşənə qədər. 

2. Sonradan 

dəniz suyunun daxil olması sayəsində boru kəmərinin su keçə bilən uzunluğu 

dolana qədər, saatlar ərzində qalan kondensatın müəyyən hissəsini köçürərkən 

kondensatın axması. 

Sahilboyu çöküntü 

Yüngül çöküntü 

Orta çöküntü

Ağır çöküntü

300 gün, 00 saat, 00 dəqiqə

---

Şahdəniz 2 Layihəsi 

Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 

Qiymətləndirilməsi 

Fəsil 13 

Kumulyativ və transsərhəd təsirlər və 

təsadüfi hadisələr 

 

Noyabr 2013-cü il 

13/30 

Yekun variant 

Bu proseslər SINTEF tərəfindən ABŞ-ın Mineralların İdarə olunması Xidməti üçün hazırlanmış 

boru kəmərindən materialın dağılması miqdarını təyin edən proqram POSVCM (Boru 

Kəmərində neftin dağılması miqdarını hesablayan model) istifadə olunmaqla modelləşdirilir.  

Partlayan axın xəttindən sızan kondensatın miqdarı ssenaridən asılıdır və Cədvəl 13.12-də 

göstərilir. 

 

Cədvəl 13.12 Partlayan axın xətlərindən sızan kondensatın miqdarı 

 

Ssenari 

Sızma yeri 

Sızma 

zamanı 

suyun 

dərinliyi 

(m) 

Təzyiqin 

boşalması ilə 

sızma (m

3

) 

Yerdəyişmə ilə 

bağlı sızma (m

3

) 

Sızan 

ümumi 

material 

(m

3

) 

ES FL1 

Dik yamaca yaxın 185 

209.5 

901.8  1111.3 

ES FL2 

Quyuya yaxın dərin 

sular 

530 153.3 

0.0 

153.3 

WF FL4 

WF quyularından 

axın yuxarı 

164 65.4 

0.0 

65.4 

 

Partlayan axın xəttindən sızan kondensat, Bölmə 13.10.6.1-də təsvir olunduğu kimi, atqıdan 

sızan kondensat ilə eyni dispersiya, bioloji parçalanma, çöküntü və buxarlanma 

proseslərindən keçəcək.  Şəkil 13.13 qış ssenarisində ES FL1 üzrə kondensatın nisbi 

proporsiyasının transformasiyasını təsvir edir.  

 

Şəkil 13.13 Qışda ES FL1-dən sızan kondensatın transformasiyası (boru kəmərinin 

partlaması ssenarisi) 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Su sütununda karbohidrogen konsentrasiyaları  və potensial cəhətdən toksik 

birləşmələr  

 

Axın xəttinin partladığı yerin yaxınlığında ümumi karbohidrogenlərin maksimum 

konsentrasiyası  Cədvəl 13.13-də  hər üç axın xəttinin partlaması ssenariləri üçün 

göstərilmişdir.  Yayda 2.9-dan 4.9 mh-ə qədər olan konsentrasiya dərəcəsi qışda aşağı düşür.  

 

Buxarlanmış 

Səth 

Səpələnmiş 

Çöküntü 

Sahilə 

atılmış 

Bioloji 

cəhətdən 

parçalanmış 

Vaxt (günlər) 

Kütl

ə taraz

lığ

ı 

---