Menecmentin təŞKİlati quruluşU
Yüklə 8,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- §6. Yeni təşkilat-təsərrüfat formalarının tətbiqi əsasında ərazinin sosial-iqtisadi inkişafının tənzimlənməsi xüsusiyyətləri
Bələdiyyələşmə - sosial infrastrukturun kcvfivvotcə ycnidon qurulmasının əsası kimi ____________________________ qeyri-məhsuldar vaxt və əməyin azaldılmasını, eləcə də mənzil sahəsindən optimal istifadəni nəzərdə tutur. Mənzildə baş verən insan fəaliyyətinin çoxşaxəli prosesləri gigenik rahatlığın müxtəlif səviyyələrini tələb edir. Belə ki, yuxu üçün səs-küyün səviyyəsinin, bədən tərbiyyəsi ilə məşğul olmaqdan ötrü isə təmiz havanın səviyyəsinin böyük əhəmiyyəti vardır. Digər tərəfdən hər bir mənzil ev təsərrüfatının aparılmasının səmərəliliyini artırmalıdır. Evdə kommunal şəraitlərin və rahatlıqların olması məhz bu məsələyə xidmət edir. Məsələn, tədqiqatlar göstərir ki, evdə lazımi rahatlıqlar olmadıqda ailə suyun daşınmasına gündə 50 dəqiqə, zibilin daşımasına 30, suyun qızdırılmasına 15, sobanın qızdırılmasına 45 dəqiqə vaxt sərf edir. Mənzil-məişət əməliyyatının optimallaşmasına şərait yaradan və mənzilin istehlak keyfiyyətlərinin yüksəldilməsinə imkan verən şərtlərdən biri məişətdə istifadə olunan texnika və avadanlığın səmərəsini artırmaqdır. Bu, aşağıdakı sosial nəticələrə imkan verir: -
daha da məhsuldar və istismarda sadə olan məişət maşınları istehsal etməklə təsərrüfat-məişət funksiyalarının yerinə yetirmə vaxtına qənaət; -
istehlaka hazır olmaq üçün minimum əməliyyat tələb edən məhsullar buraxmaqla yeməyin hazırlanmasına çəkilən vaxtın qısaldılması; -
əmək tutumlu məişət proseslərini yüngülləşdirməklə evdə görülən fiziki işlərin azaldılması; -
söndürülməsi, proqramh idarəetmə sistemlərini məişətə tətbiq etməklə monaton və yorucu əməliyyatları minimuma endirməklə psixoloji gərginliyin azaldılması. Mənzil və məişət şəraiti ilə birgə bütünlüklə sosial-məişət və sosial-mədəni infrastruktura bu və ya digər səviyyədə insan potensialından normal və sabit istifadəyə imkan yaradır. Firəvanhq və rifah səviyyəsi pul gəlirlərinin məcmu miqdarı, onların qeyri-bərabər bölgü dərəcəsi, gəlirlərin alıcılıq qabiliyyəti və cəmiyyət tərəfindən göstərilən pulsuz xidmətlərin həcmi ilə müəyyənləşir. Adətən, məcmu gəlirlərin iri həcmi hətta gəlirlərin çox dərin qeyri-bərabər bölgüsü zamanı da həyatın yüksək, orta səviyyəsini təmin edir. Lakin elə ola bilər ki, yüksək həyat standartları kiçik məcmu gəlirlərin nisbətən bərabər bölgüsü ilə də əldə edilə bilər. Əmtəə və son istehlak xidmətlərinə qiymətin qeyri-bərabər 981
Dövlat və boladivvə idarəçiliyi səviyyəsi VƏ Strukturu zamanı eyni pul gəliri həyatın müxtəlif səviyyəsini təmin edir. Buna görə real və normal gəlir tendensiyası nadir halda uyğun gəlir və çox zaman əks qütblərdə durur. Bələdi)^ələr yerli özünüidarə orqanı kimi əhalinin gəlirlərini diqqət mərkəzində saxlamalıdır. Ümumiyyətlə, əhalinin pul gəlirlərinin tərkibinə: 1)
əhalinin bütün kateqoriyalarının əməyinin ödənişi; 2)
sosial transfertlər (təqaüdlər, müavinətlər və s.); 3)
kənd təsərrüfatı məhsullarının satışından əldə olunan gəlirlər; 4)
mülkiyyətdən gəlirlər (əmanət və istiqraz vərəqələrinə görə faizlər, səhmlərə görə dividentlər, icarə haqqı və s.); 5)
6)
digər gəlirlər (sığorta ödənişləri, ssudalar, valyuta satışından əldə olunan gəlirlər və s.) aiddir. Əhalinin pul gəlirlərini öyrənmək üçün şəhər bələdiyyəsinin iqtisadi komissiyası yaradılmalıdır. Fikrimizcə, iri şəhərlər əhalinin pul gəlirləri və xərcləri balansını hazırlamalıdır. Şəhər əhalisinin pul gəlirləri və xərcləri balansı aşağıdakı sxemdə olduğu kimi tərtib edilə bilər: ƏÖ+ST+KTG+MG+SG+DG=PT+XH+ƏV+SÖ+BSQ+BA+DV burada: -
ƏÖ - Əhalinin bütün kateqoriyalarının əməyinin ödənişi; -
ST - sosial transfertlər (təqaüdlər, müavinətlər və s.); -
KTG - kənd təsərrüfatı məhsullarının satışından əldə olunan gəlirlər; -
faizlər, səhmlərə görə dividentlər, icarə haqqı); -
SG - sahibkar gəliri; -
DG - digər gəlirlər (sığorta haqları, ssudalar, valyuta satışından əldə olunan gəlirlər və s.); -
müəssisələrin pərakəndə satış dövriyyəsi; -
XH - əhaliyə göstərilən xidmətlərin haqqı; -
ƏV - dövlət və yerli büdcəyə, ictimai təşkilatlara əhali tərəfindən ödənişlər və vergilər; -
-
BSQ - əhali tərəfindən bank ssudalannın geri qaytarılması; -
BF - əhali tərəfindən bank ssudalarına görə faizlərin verilməsi; 982
Yeni U>şkilal-los;nTüfal formalannın intbiqi ;ısasında »faxinin sosial-iqtisadi inki$artnın lon/imkmnıosi xüsusiyy:ıtk>ri - DV - nəğd və nəğd formada pul əmanətlərinin artımı. Şəhər əhalisinin pul gəliri və xərcləri balansının tərtib edilməsi əhalinin sosial vəziyyətinin qiymətləndirilməsinə, əhalinin pul gəlirinin orta səviyyəsini müəyyənləşdirməyə, gündəlik tələbat malları və uzun müddət məhsullara çəkilən xərclərin strukturunu öyrənməyə imkan verir. Beləliklə, bələdiyyənin idarəetmə obyekti kimi çıxış edən sosial infrastrukturanm inkişafı və keyfiyyətcə yüksəldilməsi yerli özünüidarənin möhkəmlənməsi ilə vəhdət təşkil edir. Sosial infrastruktura obyektlərinin yenidən qurulması və yenilərinin yaranması əhaliyə göstərilən maddi və mücərrəd xidmətlərin səviyyəsini artırmaqla yanaşı, əhalinin pul gəlirlərini artırmağa, yerlərdə orta təbəqənin yaranması və kasıblıq həddindən aşağı yaşayan əhalinin kəmiyyət və keyfiyyət baxımından yüksəlməsinə əsas zəmin yaradır. İnsan potensialınm inkişafı və ondan dolğun şəkildə istifadə edilməsi birbaşa yerlərdə sosial infrastrukturanm vəziyyətindən asılıdır. Yerli özünüidarənin insan inkişafında rolu özünü sosial infrastuktura obyektlərinin fəaliyyətinin tənzimlənməsində, nizamlanmasında və motivləşdirilməsində göstərir. İnsanın orta tələbatlarının ödənilməsi bir yandan onun alıeılıq qabiliyyətindən və deməli iqtisadiyyatın artım tempindən, digər tərəfdən isə sosial infrastrukturasının səviyyəsindən asılıdır. İnsanın fizioloji, təhlükəsizlik, özünütəsdiqetmə, hörmət və sosial tələbatlarının ödənilməsində insanın pul gəlirləri və sosial infrastruktura eyni səviyyəə iştirak edir. Pul gəliri insanın təlabatını tələbə çevirir, sosial infrastruktura obyektləri isə insanın tələbinə uyğun əmtəə, iş və xidmət təklif edərək insanın tələbatını maddiləşdirir. §6. Yeni təşkilat-təsərrüfat formalarının tətbiqi əsasında ərazinin sosial-iqtisadi inkişafının tənzimlənməsi xüsusiyyətləri İstehsal və xidmət sferalarının mürəkkəb şəhər sistemində səmərəli fəaliyyət göstərməsi yerli özünüidarə və icra orqanlarının birgə fəaliyyətini bu ərazidə yerləşən təşkilat və müəssisələrin maraq və mənafeləri ilə uzlaşdırılmasından asılıdır. Heç kəsə sirr deyil ki, şəhərin çoxsaylı məsələlərinin həllində təkcə şəhər icra hakimiyyəti 983 Yüklə 8,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|