Kiş 2012 / sayi 60 01-18 bilig
Yüklə 3,67 Kb. Pdf görüntüsü
|
• Aliağaoğlu, Narlı, Edebî Miras Turizmi ve Türkiye’de Edebî Mekânlar • 6 • bilig KIŞ 2012 / SAYI 60 ilişkili iken, Post-Aven ressam Gaugin, Auvers-sur-Oise ise Vincent Van Gogh’un yaşama alanıdır. Cabourg, Marcel Proust’un hem yaşadığı yerdir, hem de onun bir romanında (Geçmişin İzinde) mekân olarak yeniden kurulmuştur. Pont-Even, Gaugin’in artistik ifadenin yeni şekillerini ve yeni resim yapma stilini oluşturduğu yerdir. Auvers, burada birçok önemli Fransız ressam yaşamış olmasına karşın, kendini, Van Gogh ile özdeştir- mekte ve turistik imaj oluşturmaya çaba harcamaktadır. Herbert’e göre (1996: 78), yukarıda ifade edilen yerler kendilerini artistik ve edebî miras turizminin sosyal yapılaşma süreci ile turistlere sunmakta- dırlar. Bu süreç dört aşamalıdır. Bunlar; üretim, metin, okuma ve etki aşamalarıdır. Üretim aşamasında özendirme, imaj ve gelişim üzerine karar- lar alınmakta, metin aşamasında bu kararlar mekâna yerleştirilmekte, okuma aşaması, ziyaretçilerin mekânı kullanım ve mekânla etkileşim bi- çimlerinden oluşmaktadır. Etki aşaması ise ziyaretin ziyaretçilerin davra- nışları ve değer yargıları üzerindeki etkilerinden oluşmaktadır. Sonuç olarak, söz konusu üç mekânı ziyaret eden kişiler, artistik ve edebî hac amaçlı turistlerden çok, genel amaçlı turistlerdir. Sadece az sayıda ziyaretçinin mekânların artistik ve edebî önemi hakkında ön bilgisi vardır. Ancak ziyaretten sonra bu mekânların önemi ve bunlara duygusal bağlılık kazanılmıştır. Metin oluşturma çabası içinde olan her üç mekân önemli ölçüde turist çekmişse de, bunda, bu mekânlarda kültürel imaj oluşturma- nın hangi ölçüde etkili olduğunu ölçmek zordur. Cabourg, barok mimarisi ve kıyıda olma özelliği nedeniyle turist çekmişse de, kültürel çekiciliklere en az bağımlı olan yerdir. Auvers, bu üçlü arasında artistik mekân imajına en çok umudunu bağlayan yerdir. Fawcett ve Cormack’a (2001: 686-704) göre Lucy Maud Montgomery, Kanada’nın en iyi bilinen ve eserleri yabancı dillere en çok çevrilen ve “Anne of Green Gables” adlı eseri ile tanınan yazardır. Yazar, eserleri ile Prens Edward Adasının edebî miras turizmine önemli ölçüde katkıda bu- lunmuştur. Yazarlar üç ayrı lokasyonda, Montgomery’nin Cavendish evi (Yeşil Üçgen Çatılı Ev), Prens Edward Adası Milli Parkı ve Park Corner’de bulunan Anne’nin Yeşil Üçgen Çatılı Müzesi, edebî miras turizminin öz- günlüğü (otantikliği) üzerinde çalışmışlardır. Bu üç alanın yöneticileri kendi alanlarını otantik olarak tanımlamakta ve ziyaretçilere sunmaktadırlar. Otantiklik, açık gerçek vurgular ve gerçek olamayan kesin dışlamalarla sağlanmaktadır. Buna bağlı olarak her bir alanda otantikliğin farklı yorumlama biçimleri görülmektedir. Bu yorum- • Aliağaoğlu, Narlı, Edebî Miras Turizmi ve Türkiye’de Edebî Mekânlar • 7 • KIŞ 2012 / SAYI 60 bilig lar L. M. Montgomery’nin Cavendish Evi’nde modernist, Yeşil Üçgen Çatılı evde akılcı, Anne’nin Üçgen Çatılı Müzesi’nde ise seçicidir. Moder- nist yorumlama, orijinalliğe, başlangıca, gerçeğe ve çoğaltmamaya bağlı bir düşüncedir. Akılcı yorumlama, bürokratik olarak onaylanmış yorumlama- ları ayırmaya ve insanları bu yönde yönlendirmeye dayalı büyük ölçüde bilinçli bir plan sunmaktadır. Dolayısıyla Kanada Federal Parkları düzen- lemesine göre, sahanın, Montgomery’nin yaratıcılığını etkilediği şekliyle kalmasını arzu etmektedir. Dolayısıyla park yönetimi, alanın yazarın kur- gusal tanımlamaları ölçüsünde dekore edilmesine ve manzaralandırılması- na izin vermektedir. Seçici yorum ise yapısallaşmamış, çok yönlü, birçok turistik yorumlamalar üzerine kuruludur. Herbert bir başka çalışmasında (2001) Birleşik Krallık’ta iki edebî mekân olan Chawton ve Laugherne’yi incelemektedir. Bu iki mekân edebî kişilik- lerden sırasıyla Jane Austen ve Dylan Thomas ile ilişkilidir. Bu iki alan ya- zarlar ve onların çalışmalarına adanmış yerlerdir. Her iki alanda turistik deneyim daha çok yazar evleri ve yakın çevresinden oluşmaktadır. Ancak bu durum daha çok Chawton ile ilgilidir. Çünkü bu alanda ne yazarın roman- ları için bir mekân, ne de yazarın romanlarında kullandığı karakter ve olaylar meydana gelmiştir. Chawton’da Austen’in aile eşyaları, bir tutam saçı ile ziyaretçiler yüzünden öldüğü hastalığının ayrıntılarını anlatan gıcırtılı kapı bulunmaktadır. Laugarne’de Dylan Thomas’ın kaydedilmiş şiir okuyan sesi, video, aile fotoğrafları, belge ve mektupların kopyası bulunmaktadır. Yazarın araştırma soruları, başlıca turist tipleri, mekânlar hakkında önce- den bilgi sahibi olup olmama ve ziyaretlerin nedenleri olmuştur. Çalışma alanlarının turist tipleri yönünden ortak özellikleri, yüksek sosyal sınıfın hâkimiyeti, tatilcilerin, genç ve orta yaşlıların çokluğu ile ilk kez ziyaretçi- lerin mevcut oluşudur. Edebî mekânlar hakkında ön bilginin yüksek oluşu dikkat çekicidir. Örnek olarak ziyaretçilerin %90’nın Jane Austen’in işle- diği konuları bildiği tespit edilmiştir. Mülakat yapılanların %79’u ise, Dylan Thomas’ın eserlerini okuduklarını, duyduklarını ve gördüklerini ifade etmişlerdir. Sosyal sınıfla miras alanlarını ziyaret etme alışkanlığı arasında ilişkinin varlığı, çalışmanın esas sonucun olarak ortaya çıkmıştır. Edebî mekânlarla miras mekânları, bu konuda aynı özelliklere sahiptir. Özdemir, turizm ve edebiyat arasındaki ilişkinin bazı yönlerini ele almak- tadır. Bu ilişkinin çift yönlü olduğu vurgulanmaktadır. Bu bağlamda, “gezgin edebiyatçılar, gezgin edebiyat gelenekleri, sanal ortamda edebiyat- gezgin işbirliği, turistik amaçlı tanıtımda edebî söylemin işlevselliği, moda Yüklə 3,67 Kb. Dostları ilə paylaş:
|