Kerbela’yi doğru okumak

 

 

71 

kapsamlı  bir  yeniden  yapılanmaya  tabi  tutulması  uzunca  bir  süredir  kuvvetle 

duyulan bir ihtiyaçtı.”

34

 Dolayısıyla, çok geniĢ bir alanda, sayıca az ve uzman-

laĢmamıĢ  personelle  diplomasi  yapmanın  zorluklarını  aĢmak  adına  mevzuat 

değiĢikliğine gidilmiĢ, bu kapsamda 24 Haziran 1994‟te kabul edilen ve Tem-

muz 2010 yılına kadar yürürlükte olan mevzuat kapsamlı biçimde değiĢtirilmiĢ-

tir.

35

  Mevzuatın  da  müsaade  etmesiyle,  DıĢiĢleri  Bakanlığı‟na  alınan  personel 

sayısında ilk defa 2010 yılında ciddi bir artıĢ yaĢanmıĢtır (bk. Figür 1).

36

  

 

 

 

                                                           

34

  Emekli  Büyükelçi  ġükrü  Elekdağ‟ın  DıĢiĢleri  Bakanlığı‟nın  KuruluĢ  ve  Görevleri  Hakkında 

Kanun Tasarısı ile ilgili yaptığı meclis konuĢması, TBMM 23. Dönem 4. Yasama yılı, 127. Bir-

leĢim, 1 Temmuz 2010. 

35

 DıĢiĢleri Bakanı Ahmet Davutoğlu‟nun DıĢiĢleri Bakanlığı‟nın KuruluĢ ve Görevleri Hakkında 

Kanun Tasarısı ile ilgili yaptığı meclis konuĢması, TBMM 23. Dönem 4. Yasama yılı, 127. Bir-

leĢim,  1  Temmuz  2010.  Bu  mevzuat  değiĢikliği  kapsamında  DıĢiĢleri  Bakanlığı‟nda  radikal 

değiĢikliklere  gidilmiĢ  ve  önemli  yeniliklere  imza  atılmıĢtır.  Mevzuatların  tam  metni  için  bkz: 

“6004  Sayılı  DıĢiĢleri  Bakanlığı  TeĢkilat  Kanunu”,  Resmi  Gazete,  Sayı:  27640,  13  Temmuz 

2010. Ayrıca diplomatik iĢleyiĢe farklı bir çehre kazandırmaya çalıĢan Özal‟ın yakın mesai arka-

daĢlarından eski DıĢiĢleri Komisyonu BaĢkanı Vehbi Dinçerler‟in DıĢiĢleri Bakanlığı‟nın teĢkilat 

yapısı  ve  diplomasinin  iĢleyiĢi  hakkındaki  eleĢtirileri  için  bk.  Vehbi  Dinçerler,  “DıĢ  Politikayı 

Millet Tayin Etmeli”, içinde Özdal ve diğerleri, Mülakatlarla Türk Dış Politikası 4, ss. 55-68. 

36

  “Geçtiğimiz  yıllarda  elimizde  eleman  olmaması  nedeniyle  kararnameleri  hazırlarken  çok 

zorlanıyorduk. Ama geçtiğimiz sene 100 kariyer ve 100 meslek memuru aldığımız için 2012‟nin 

kararnamesini hazırlarken yani Ģu anda elimizde olan kararnamede elimizin daha rahat olduğunu 

hissediyoruz.”  Yazarların  DıĢiĢleri  Bakanlığı  MüsteĢar  Yardımcısı  Naci  Koru  ile  mülakatı,  12 

Aralık 2011, Ankara. 

---

 

 

72 

DıĢiĢleri  Bakanlığı‟nın  maddi  ve  beĢeri  altyapısının  yeterliliğini  daha 

anlamlı  bir  çerçeveye  oturtabilmek  için,  diğer  aktörlerle  mukayeseli rakamlar 

üzerinden analiz yapmak yerinde olacaktır. DıĢiĢleri Bakanlıkları ile ilgili veri 

toplamak oldukça zor olduğundan Türkiye‟nin pozisyonu bu çalıĢmada sadece 

baĢlıca bölgesel ve küresel güçlerle mukayeseli olarak ele alınacaktır. Dünya-

nın  büyük  güç  sınıfında  yer  alan  ülkeler,  orta-büyük  ölçekli  ülkeler  ve  geliĢ-

mekte  olan  ülkelerden  oluĢan  aĢağıdaki  tabloda  en  alt  satırda Türkiye  yer  al-

maktadır (bk. Tablo 2). Buna göre Türkiye, listede takribi 436 milyon euro ile 

en  küçük  bütçeye  sahip  ülke  konumundadır.  Personel  sayısı  açısından  diğer 

bölgesel  güç  konumundaki  ülkeler  olan  Brezilya  ve  Hindistan‟dan  daha  iyi 

konumda  olan  Türkiye,  toplam  yurtdıĢı  temsilciliği  açısından  listede  Brezilya 

hariç en geride yer almaktadır.  

 

 

 

Tablo 2. T.C. DıĢiĢleri Bakanlığı’nın KarĢılaĢtırmalı Altyapısı 

Ülkeler 

Büyükel-

çilik 

Daimi 

Temsilcilik 

BaĢ 

Konsolos-

luk 

Kültü-

rel 

Enstitü-

ler 

Top-

lam 

Personel 

sayısı 

Bütçe 

(milyon 

euro) 

Brezilya 

125 

5 

64 

… 

194 

4 150 

986 

Fransa 

162 

21 

98 

132 

413 

15008 

2 625 

Almanya 

151 

13 

61 

.… 

225 

12437 

3 194 

Hindistan 

124 

3 

48 

24 

199 

3 414 

674 

Ġtalya 

126 

9 

97 

92 

324 

8 101 

1 706 

Japonya 

133 

8 

63 

22 

226 

11363 

1 925 

Rusya F. 

149 

13 

90 

57 

309 

9 500 

915 

Ġspanya 

119 

11 

100 

74 

304 

7 908 

1 503 

Ġngiltere 

… 

… 

… 

… 

261 

17100 

2 324 

ABD 

168 

9 

89 

… 

266 

66591 

39 336 

Türkiye 

114 

11 

71 

14 

202 

5 533 

436,4 

Kaynak:  Diğer  ülkelerle  ilgili  veri  için  Darragh  Henegan,  Daniela  Di  Prima,  Pietro  Prosperi 

(eds.),  The  Ministry  of  Foreign  Affairs  of  Italy  in  Numbers:  Statistical  Yearbook  2011,  pp.  84-96, 

www.wsteri.it. Türkiye ile ilgili veri için bk. T.C. Dışişleri Bakanlığı 2010 Yılı Faaliyet Raporu, ss. 6, 9, 20.    

 

Daha kapsamlı analizler yapılabilmesi için Türkiye‟nin komĢu olduğu 

bölgelerdeki  diğer  “bölgesel  güç”  potansiyeline  sahip  ülkelerin  diplomatik 

gücü ile de kıyaslama yapılması gerekse de elimizdeki veriler Ģu aĢamada bunu 

---