Kerbela’yi doğru okumak



Yüklə 0,54 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/17
tarix06.02.2018
ölçüsü0,54 Mb.
#26165
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17


 

 

61 



TÜRKĠYE’NĠN ORTADOĞU’DAKĠ “BÖLGESEL GÜÇ” 

POTANSĠYELĠNE ĠLĠġKĠN AMPĠRĠK BĠR ĠNCELEME 

 

Mustafa KUTLAY



  



Osman Bahadır DĠNÇER



 



 

 

Özet  

Son dönem Türk dış politikası aktivizminin mahiyeti ve sonuçları üzerine yoğun tartış-

malar  yapılmaktadır.  Özellikle  Türkiye’nin  Ortadoğu’ya  yönelik  gücünün  potansiyeli 

ve limitleri dış politikaya ilişkin akademik literatürün merkezi konularından biri haline 

gelmiştir. Bu çalışmada Türkiye’nin “bölgesel güç” potansiyeli, ilgili kavramsal çerçe-

ve  ekseninde  incelenmiş,  bu  kapsamda  Türkiye’nin  Ortadoğu’ya  yönelik  diplomatik, 

ekonomik  ve  yumuşak  gücü  ampirik  bir  incelemenin  konusu  yapılmıştır.  Çalışmanın 

temel  bulgusu,  Türkiye’nin  potansiyel  bir  bölgesel  güç  olduğu  ancak  “düzen  kurucu 

aktör”  ya  da  “merkez  ülke”  gibi  kavramların  Ortadoğu  bölgesinin  politik  ekonomi 

zemininde karşılığının henüz bulunmadığı yönündedir. Bu kapsamda çalışmanın temel 

argümanı,  Türkiye’nin  “bölgesel  güç”  arzusunu  temellendirmek  yönünde  kapasite 

artırımına ağırlık vermek zorunda olduğudur.   

 

Anahtar  Kelimeler:  Türkiye‟nin  Ortadoğu  Politikası,  Bölgesel  Güç,  Düzen  Kurucu 

Aktör, Merkez Ülke, Bölgesel Güç Ġllüzyonu, Kapasite Artırımı 



 

 

AN EMPIRICAL ANALYSIS ON TURKEY’S “REGIONAL POWER” 

POTENTIAL IN THE MIDDLE EAST 

 

Abstract 

Intense discussions are being held over the character and consequences of the recent 

proactivism  in  Turkish  foreign  policy.  Especially  the  potential  and  limits  of  Turkey’s 

regional power towards Middle East has become one of the central topics of academic 

literature.  In  this  study,  Turkey’s  “regional  power”  potential  is  analyzed  in  related 

conceptual  axis  and  Turkey’s  diplomatic,  economic  and  soft  power  capabilities  to-

wards Middle East had been made the subject of an empirical analysis within this con-

text.  Main  finding  of  the  study  indicates  that  Turkey  is  a  potential  regional  power. 

However, concepts like “order establishing actor” or “central state” have not had a 

political  economy  ground  in  the  Middle  East  region  yet.  In  this  context,  the  main  ar-

gument of the study is that Turkey has to concentrate on increasing its capacity in the 

direction of grounding its desire of “regional power.” 

 

Keywords: Turkey‟s Policy towards Middle East, Regional Power, Order Establishing 

Actor, Central State, Illusion of Regional Power, Capacity Enhancement 

                                                           

 Koç Üniversitesi, Uluslararası ĠliĢkiler Bölümü ve Uluslararası Stratejik AraĢtırmalar Kurumu 





 Bilkent Üniversitesi, Siyaset Bilimi Bölümü ve Uluslararası Stratejik AraĢtırmalar Kurumu. 



Akademik ORTA DOĞU, Cilt 6, Sayı 2, 2012 


 

 

62 



GiriĢ 

Son on yılda Türkiye‟nin geçirmiĢ olduğu politik ekonomi dönüĢümü 

pek çok uzmanın ilgisini çekmektedir. Söz konusu kapsamlı dönüĢüme paralel 

biçimde  Türk  dıĢ  politikasındaki  aktivizm  de  konunun  uzmanları  açısından 

yeni araĢtırma konularını, soru(n)ları ve meydan okumaları beraberinde getir-

miĢtir. Türkiye‟nin  komĢularıyla iliĢkilerinde statükocu  ve  müdahaleden  uzak 

tutumunun yerine ikame edilen aktif ve ön-alıcı dıĢ politika felsefesi, kimi aka-

demisyenlerin  tabiriyle  “yeni  bir  statü  talebine”  tekabül  etmektedir.

1

  BaĢta 


Ahmet  Davutoğlu  olmak  üzere,  dıĢ  politika  yapıcıları  açık  biçimde,  Türki-

ye‟nin komĢularıyla olan iliĢkilerinde ve Doğu-Batı diyalektiğinde on yıl önce-

sine kadar icra etmekte olduğu rolden memnuniyetsizliklerini dile getirmekte, 

merkezinde Ankara‟nın yer aldığı alternatif jeopolitik ve jeokültürel bir imge-

lem  ekseninde  politika üretmeye  çalıĢmaktadırlar.

2

  Bu  imgelemin  merkezinde 



Ortadoğu  coğrafyası  bulunurken,  son  dönem  dıĢ  politika  aktivizminin  nasıl 

yorumlanması gerektiğine iliĢkin tartıĢmaların odak noktasında ise Türkiye‟nin 

kapasitesi  sorunsalı  yer  almaktadır.    Bu  bağlamda  son  on  yılda  Türkiye‟nin 

bölgesel güç kapasitesini ve küresel etkinliğini arttırma adına gayret sarf ettiği 

fark edilen bir vakadır ancak özellikle son bir yılda, Türk dıĢ politikasında belli 

noktalarda “beklenti-kabiliyet açığının” oluĢtuğu da görülmektedir. 

Türkiye‟nin Ortadoğu politikasına iliĢkin süregelen tartıĢmaların özün-

de  yatan,  talep  ettiği  yeni  statüyü  elde  edebilecek  gücünün  olup  olmadığıdır. 

Bu tartıĢmada, kesin hatlarla birbirinden ayrılmamakla birlikte, iki kutbu belir-

lememize imkân tanıyacak derecede akademik literatürün oluĢtuğunu söylemek 

mümkündür.  Bu  kutuplardan  birini  Türkiye‟nin  “merkez  ülke”  olduğu  ya  da 

“düzen  kurucu  aktör”  konumuna  yükseldiği  yönündeki  tezler  oluĢturmaktadır 

ki bu tezler mevcut iktidarın ilgili dıĢ politika kadroları tarafından resmi düz-

lemde savunulmaktadır.

3

 Buna göre Türkiye, bölgesel bir barıĢ, istikrar ve refa-



hın  artıĢına  katkı  sağlamak  adına  aktif  tutum  takınmakta,  “yeni  bir  dünyanın 

kurulduğu” kriz-temelli geçiĢ döneminde, “tarihin akıĢında düzen kurucu rolü 

ile  kendini  doğru  bir  pozisyonda  konumlandır[maktadır].”

4

  Diğer  kutupta  ise 



Türkiye‟nin  “bölgesel  güç  illüzyonu”  içinde  olduğu  yönünde  görüĢler  üretil-

                                                           

1

Ersel Aydınlı, “Bölgesel Güç Olmak ve Türk DıĢ Politikasında Yön ArayıĢları”, içinde Bahadır 



Dinçer ve diğerleri (ed.), Yeni Dönemde Türk Dış Politikası, USAK Yayınları, Ankara, 2010, s. 

58.   


2

ġaban KardaĢ, “Türk DıĢ Politikasında Eksen Kayması mı?”, Akademik Orta Doğu, Cilt 5, Sayı 

2,  2011,  ss.  19-42.  Ayrıca  bkz:  ErĢad  Hürmüzlü,  “Türkiye  Batı  ile  Doğu  Arasında  Bir  Köprü 

Değil  Bizatihi  Bir  Merkezdir”,  içinde  Habibe  Özdal  ve  diğerleri  (ed.),  Mülakatlarla  Türk  Dış 



Politikası 4, USAK Yayınları, Ankara, 2011, ss. 157-171. 

3

Suat  Kınıklıoğlu,  “DıĢ  Politika  Yapımında  da  Ġcraatında  da  DönüĢüm  Var”,  içinde  Özdal  ve 



diğerleri, Mülakatlarla Türk Dış Politikası 4, ss. 243-4; Ġdris Bal, “Türkiye Kabuğuna Çekilerek 

Çevresindeki  Sorunlardan  Uzak  Duramaz”,  içinde  Özdal  ve  diğerleri,  Mülakatlarla  Türk  Dış 



Politikası 3, USAK Yayınları, Ankara, 2010, s. 50. 

4

Bülent Aras, “Düzen Kurucu Aktör”, Sabah, 30 Eylül 2009. 




Yüklə 0,54 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə