Kerbela’yi doğru okumak
Yüklə 0,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tablo 1. DıĢiĢleri Bakanlığı’nın Kurumsal Altyapısı TEMSĠLCĠLĠK SAYILARI 1990 2000 2011
69 ler, uluslararası politik ekonomi yapısının Türkiye‟ye tanıdığı imkân ve kısıtlar bağlamında, Türkiye‟nin kendisine biçtiği “rol tanımı” ve bölge ülkelerinin bu tanıma verdikleri tepki dikkate alınarak incelenecektir. 31
II. Türkiye’nin Ortadoğu’daki Gücünü Ölçmek: Amprik Bir Analiz Son dönemde Türkiye‟nin Arap dünyasında bir esin kaynağı olduğuna iliĢkin pek çok tartıĢma yapılmıĢtır. Türkiye pek çok uzmana göre neyin nasıl yapılacağını dikte eden değil “bunu sadece yaĢayan bir aktör” olarak bölge halklarının teveccühünü kazanmıĢtır. Üstelik bunu Batı ile iliĢkilerini en derin noktaya taĢımıĢ bir aktör sıfatı ile yapabilmiĢtir. Zira Türkiye NATO üyesi, Avrupa Konseyi kurucu üyesi ve AB ile müzakere eden aday ülke statüsünde bir aktör olarak kendine has bir dıĢ politika karakteristiğine sahiptir. ġüphesiz Türkiye‟nin pek çok Arap ülkesinde halkın sempatisini kazanmıĢ olması, BaĢ- bakan Erdoğan‟ın Weberyan manadaki karizmatik liderliğinden ciddi anlamda etkilenmektedir. Ancak bireylerin etkisinin yapısal dinamiklerle bütünleĢtiğin- de bir anlam ifade ettiğini ihmal etmemek gerektiğinden hareket eden bu ça- lıĢmada son dönemde Türkiye‟nin artan bölgesel nüfuzunun yapısal unsurlarına ve bu unsurların sürdürülebilir olup olmadığına yoğunlaĢmak gerektiği düĢü- nülmektedir. Bu bağlamda Türkiye‟nin kapasitesi, diplomatik güç, ekonomik güç ve yumuĢak güç unsurları açısından ampirik eksende ele alınacaktır.
Türkiye‟nin Ortadoğu‟daki etkinliğini ölçmek üzere ilk incelenmesi ge- reken parametre diplomatik güç unsurlarıdır. Her Ģeyden önce ve en nihayetin- de dıĢ politikanın lojistik alt yapısı DıĢiĢleri Bakanlığı tarafından sağlanmakta- dır ve ön plandaki aktörlerin aktivizminden bağımsız olarak DıĢiĢleri persone- linin yeterliliği ve bir kurum olarak DıĢiĢleri Bakanlığı‟nın kapasitesi, dıĢ poli- tika hamlelerinin sonuç vermesi açısından kilit değiĢken mahiyetindedir. 32 Bu 31 Bu çalıĢmada, Türkiye‟nin askeri gücü iki nedenden dolayı incelenmeyecektir. Ġlk olarak, son dönemde Türkiye‟nin Ortadoğu‟daki kapasitesi üzerine yürütülen tartıĢma askeri güç üzerinden yapılmamaktadır. Yani tartıĢma konusu olan Türkiye‟nin bu alanda ne kadar kapasiteye sahip olduğu değildir. Kanaatimizce, tartıĢmanın eksenini Türkiye‟nin “yumuĢak güç” kapasitesi ve “ekonomik potansiyeli” oluĢturmaktadır. Ġkinci neden ise yazarların uzmanlık alanlarıyla ilgilidir ve daha kiĢisel gerekçelere dayanmaktadır. Askeri kapasitenin ölçülmesi, veri toplamanın nispe- ten daha zor olması ve ayrı bir uzmanlık gerektirmesi dolayısıyla bu çalıĢmanın kapsamı dıĢında tutulmuĢtur. 32 DıĢ politika yapım süreçlerinde devletin farklı kurumları arasındaki etkileĢim, senkronizasyon ve eĢgüdüm alınan kararların etkinliğini doğrudan etkileyen ve incelenmesi gereken önemli bir faktördür. Ancak DıĢiĢleri Bakanlığı, BaĢbakanlık, CumhurbaĢkanlığı, Parlamento, Ordu, Ġstih- barat ve ilgili diğer kurumlar arasındaki etkileĢimin dıĢ politika yapım sürecine etkisinin ölçül- mesi bu makalenin kapsamı dıĢındadır. Bu hususun daha kapsamlı çalıĢmalarda ele alınması faydalı olacaktır.
70 kapsamda, Türkiye‟nin diplomatik gücünü ölçmek için ilk olarak DıĢiĢleri Ba- kanlığı‟nın maddi altyapısı yeri geldikçe mukayeseli verilerle incelenecek, ardından DıĢiĢleri Bakanlığı‟nın beĢeri sermayesi Ortadoğu coğrafyası merkez- de olmak üzere analiz edilecektir. DıĢiĢleri Bakanlığı‟nda, 1.146‟sı meslek memuru olmak üzere toplam 5.533 personel görev yapmaktadır. Bu personel, Ankara‟daki merkez baĢta olmak üzere, 114 büyükelçilik, 11 daimi temsilcilik ve 71 baĢkonsolosluğa dağılmıĢ durumdadır. Bu rakamlara bakarak, 1990 ve 2000 yılları ile kıyaslan- dığında kısmi bir iyileĢmenin olduğunu söylemek mümkünse de (bk. Tablo 1) yaĢanan, daha çok, ülkenin genel büyüme seyrinin izdüĢümü Ģeklinde tezahür etmektedir. 33
TEMSĠLCĠLĠK SAYILARI 1990 2000 2011 Büyükelçilik 73 91
114 BaĢkonsolosluk 53 59
71 Daimi Temsilcilik 8 11
11 PERSONEL SAYILARI 1990 2000
2011 Meslek Memuru 712 882
1146 Ġdari/HaberleĢme/KĠM 394 510
800 Merkez Memuru 632 612
733 MERKEZ MEMURLARI 1990 2000
2011 ġube Müdürü 0 0
Bilgisayar iĢletmeni (uz- man/Ģef vs. dâhil) 352 400
454 Mütercim Tercüman (söz- leĢmeli dâhil) 10
29 51
YurtdıĢında SözleĢmeli 1857
2138 2557
DıĢiĢleri Bakanlığı, insan potansiyelindeki eksikliklerin yarattığı operasyonel kısıtları ve aĢırı iĢ yükünün neden olduğu kurumsal yorgunluğu değiĢik dönemlerde dile getirmiĢtir. Ancak Türkiye‟nin “çok-kulvarlı, çok- boyutlu” dıĢ politika stratejisiyle hareket etmeye baĢladığı son on yıllık dö- nemde personel eksikliği daha akut boyutlara ulaĢmıĢtır. Emekli Büyükelçi ġükrü Elekdağ‟ın ifadesi ile “DıĢiĢleri Bakanlığı‟nın kuruluĢ ve görevlerinin
33 Bu bölümde kaynak belirtilmediği sürece ilgili tablolardaki verilerin kaynağı T.C. DıĢiĢleri Bakanlığı‟dır. Bu konudaki değerli yardımları için T.C. DıĢiĢleri Bakanlığı MüsteĢar Yardımcısı Sayın Naci Koru‟ya teĢekkür ederiz. Yüklə 0,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|