51
70
illiyi
Əlabbas Qədirov
1946-2006
FEVRAL
Əlabbas Gülabbas oğlu Qədirov
1946-cı il fevral ayının 13-də Bakıda
anadan olmuşdur. Dəmiryolçular klu-
bunda Xalq artisti Ağadadaş Qurbano-
vun rəhbərlik etdiyi dram kollektivinin
üzvü olmuş, aktyorluq vərdişlərinin ib-
tidai əsaslarını öyrənmişdir.
1965-ci ildə M.Əliyev adına Azər-
baycan Dövlət Teatr İnstitutunun (in-
diki ADMİU) dram və kino aktyorluğu
fakültəsinə daxil olmuşdur. Tələbəlik
illərində institutun Tədris teatrının
ştatlı aktyoru kimi C.Cabbarlının “Ay-
dın” (Surxay), H.Cavidin “Azər”,
A.Salinskinin “Təbilçi qız” (Fyodr)
əsərlərində maraqlı rollar oynamışdır.
Elə buna görə də, Ə.Qədirov son kursda
oxuyanda Mehdi Məmmədov onu Aka-
demik teatrda quruluş verdiyi H.Cavidin
“Xəyyam” faciəsində Yusif roluna dəvət
etmişdir. O gündən etibarən o, Milli
Dram Teatrının aktyoru olmuş, 26 de-
kabr 2001-ci ildə teatrın bədii rəhbəri və
direktoru təyin edilmişdir.
Aktyor çox sayda teletamaşalarda oy-
namış, bu tamaşaların bir qismi televizi-
yanın “Oızıl fond”una daxil edilmişdir.
Onlardan S.S.Axundovun, “Laçın yu-
vası” (Cahangir), M.Muradan “Təkan”
(Dilqəm), İ.Əfəndiyevin “Atayevlər
ailəsində” (Cahangir), M.F.Axundza-
dənin “Hacı Qara” (Heydər bəy), Ə.Haq-
verdiyevin “Bəxtsiz cavan” (Fərhad),
M.Bayciyevin “Duel” (İsgəndər), Da-
zortsevin “Qəbula gələn sonuncu adam”
(Kişi) əsərlərini göstərmək olar.
Uzun illər gənclər üçün “Məşəl”,
sonralar əyləncə xarakterli “Komediya-
lar aləminə səyahət” verilişlərinin aparı-
cısı olmuşdur. On yeddi (bədii-sənədli)
filmdə çəkilən aktyorun kinoda debütü
“Xatirələr sahili” filmindəki İmran rolu-
dur. Kinoda ilk böyük rolu isə rejissor
G.Əzimzadənin 1974-cü ildə diplom işi
kimi çəkdiyi “Nəğmə dərsi” novellasın-
dakı (“Ömrün səhifələri” kinoalmanaxı)
ata obrazı, sonuncu rolu isə “Küçələrə
su səpmişəm” (2004) filmində oynadığı
Çərkəz dayı obrazıdır.
Milli kinoda yaratdığı Mənsur (“Evin
kişisi”, 1978), Cəlil (“Qızıl uçurum”,
1980), Fəzl (“Babək”, 1979), Fərid
(“Qocalar, qocalar...”, 1982), Sultanov
(“İşarəni dənizdən gözləyin”, 1986) və
digər obrazları yaddaqalandırlar. İste-
dadlı aktyor “Sevinc buxtası” filmində
yaratdığı (1977) Nazim roluna görə
1978-ci ildə Respublika Dövlət mükafa-
tına layiq görülmüşdür.
Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət
və İncəsənət Universitetində pedaqo-
ji fəaliyyət göstərmişdir, 2000-ci ildən
universitetinin professoru idi.
Sənətdə qazandığı nailiyyətlərə görə
1982-ci ildə “Əməkdar artist”, 1989-cu
ildə isə “Xalq artisti” fəxri adlarına layiq
görülmüş, 2006-cı ildə “Şöhrət” ordeni
ilə təltif olunmuşdur.
Sevilən sənətçi, Xalq artisti Əlabbas
Qədirov 2006-cı il mart ayının 8-də, 60
yaşında vəfat etmiş, II Fəxri Xiyabanda
dəfn edilmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Kazımzadə, A. İstəklə
məqsəd üst-üstə
düşəndə... /A.Kazımzadə
//Mədəniyyət.- 2011.- 11
fevral.- S.10.
Oktay.“Biz gedərik bu
dünyadan...” /Oktay
//Xalq cəbhəsi.- 2012.-
29 mart.- S.13.
Təranə. Qeyri-adi adam
/Təranə //Kaspi.-2011.-
15 fevral.- S.15.
Bürcəliyeva, Ş.
Sənət onun həyatı
idi /Ş.Bürcəliyeva
//Mədəniyyət.- 2013.- 22
fevral.- S. 12.
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
www.adam.az
www.az.wikipedia.org
www.teatrplyus.az
13
Aktyor
Teatr.Kino
52
90
illiyi
Sofiya Hüseynova
1926-2015
FEVRAL
Sofiya Həsən qızı Hüseynova 1926-
cı il fevral ayının 17-də Bakıda anadan
olmuşdur. Orta məktəbi Naxçıvanda bi-
tirmişdir. Şagird vaxtlarında anası, Nax-
çıvanın ilk aktrisası Xədicə Qazıyeva ilə
uşaq rollarında səhnəyə çıxmışdır. Ana-
sının tövsiyəsi ilə 1944-cü ildən teatrın
truppasına daxil olmuş, 1945-ci ildə qısa
müddət Zaqatala DDT-də işlədikdən
sonra yenə Naxçıvana qayıtmışdır.
1942-ci ildən C.Məmmədquluzadə
adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram
Teatrının aktrisası olmuşdur. Sofiya xa-
nımın səhnədə ilk rolu Səməd Vurğunun
“Vaqif” dramındakı gürcü qızı Tamara
olmuşdur.
1950-ci ilin ortalarından başlaya-
raq S.Hüseynova bir müddət Naxçıva-
nın “Araz” Dövlət Mahnı və Rəqs An-
samblında rəqs qrupunun solisti kimi də
fəaliyyət göstərmişdir.
1954-cü ildə o, yenidən Naxçıvan
Teatrının truppasına qayıtmış, 1955-
ci ildə İslam Səfərlinin “Göz həkimi”
pyesindəki Nərminə və Nəcəf bəy
Vəzirovun “Yağışdan çıxdıq, yağmura
düşdük” (“Hacı Qənbər”) komediyasın-
dakı Cəvahir obrazları ilə tamaşıçıların
dərin rəğbətini qazanmışdır. 1962-ci ildə
Naxçıvan Dövlət Dram Teatrında yenicə
fəaliyyətə başlayan rejissor və aktyor İl-
dırım Cabbarov quruluş verdiyi İskəndər
Coşqunun “Komsomol poeması” tama-
şasında Humay rolunu ona həvalə etmiş,
aktyorluq fəaliyyəti ərzində ilk böyük
rolu olan Humayı aktrisa məharətlə ifa
etmişdir.
Sofiya xanım müxtəlif səpkili
zəngin səhnə obrazları yaratmışdır.
Ən yaxşı rolları Gülçöhrə (“Arşın mal
alan”, Ü.Hacıbəyov), Zalxa (“Toy”,
S.Rəhman), Ana (“Ana”, H.Cavid), Xu-
raman (“Vaqif”, S.Vurğun), Sara (“Sol-
ğun çiçəklər”, C.Cabbarlı), Kruçinina,
Larisa (“Günahsız müqəssirlər”, “Cehiz-
siz qız”, A.N.Ostrovski), Xanuma (“Xa-
numa”, A.Saqareli), Tərgül (“Məhsəti”,
Kəmalə) və s. olmuşdur.
Naxçıvan Teatrında 1966-1986-cı
illərdə tamaşaya qoyulmuş rus və Av-
ropa dramaturgiyasının ən gözəl nümu-
nələrində Melita (G.Fiqeryedo “Ezop”,
1966), Tatyana (B.Lavrenyov “Hücum”,
1967), Nadya (A.Makayonok “Tribunal”,
1972), Diana (Lope de Veqa “Nə yardan
doyur, nə əldən qoyur”, 1974), Kruçini-
na (A.Ostrovski “Günahsız müqəssirlər”,
1984), Klitemnestra (Sofokl “Elektra”,
1986) kimi maraqlı və yaddaqalan ob-
razlar silsiləsi yaratmışdır.
Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət
Heyətinin müvafiq fərmanları ilə 1974-
cü il iyun ayının 1-də “Azərbaycan Res-
publikasının Əməkdar artisti”, 1982-ci il
dekabr ayının 1-də isə “Xalq artisti” fəxri
adlarına layiq görülmüşdür. Müstəqillik
dövründə də daim dövlət qayğısı ilə əhatə
olunmuş, 1996-cı ildə “Şöhrət” ordenilə
təltif edilmişdir. Prezident təqaüdçüsü
olmuşdur.
Sofiya Hüseynova 30 iyul 2015-ci
ildə (89 yaşında) vəfat etmişdir.
Ə d ə b i y y a t
Hüseynova Sofiya
Həsən qızı //Naxçıvan
ensiklopediyası.- Bakı,
2002.- S.193.
Oktay. Səhnəmizin Sof-
yası. Sofya Hüseynova
maraqlı və yaddaqalan
obrazlar silsiləsi ya-
ratmışdır /Oktay //Xalq
Cəbhəsi.- 2013.- 18
yanvar.- S.15.
Qasımov, Ə. Səhnəmizin
Sofyası /Ə.Qasımov
//Qobustan: sənət
toplusu.- 2012.- №4.-
S.60-63.
Rəhimli, İ. Sofya
Hüseynova //Rəhimli İ.
Azərbaycan teatr tari-
xi.- Bakı, 2005.- S.233.
İ n t e r n e t d ə
www.anl.az
www.az.wikipedia.org
www.azcinema2.i2ic.
com
17
Aktrisa
Teatr.Kino