10
səma cisimlərini müqayisə edir, onların hərəkətlərinin qarşılıqlı təsirini
əsaslandırır və həyatın inkişafındakı rolunu izah edir;
yaşadığı ərazidə müşahidələr, hesablamalar apararaq nəticələrini müqayisə
edir, məhəlin kartoqrafik təsvirini verir, ondan istifadə bacarıqlarını nümayiş
etdirir;
kartoqrafik təsvirlər əsasında hər hansı ərazinin fiziki-iqtisadi, geosiyasi
mövqeyini müəyyən edir.
2. Təbiət
Şagird:
coğrafi təbəqənin özünəməxsusluğu və inkişafını, onlarda baş verən təbii
hadisə və proseslərin səbəblərini təhlil edir, insanların həyat və fəaliyyətinə
təsirini izah edir;
təbii şərait və ehtiyatların yerləşməsinin müxtəlifliyini müəyyən edir və
onlardan istifadə imkanlarını təhlil edir;
təbii hadisə və proseslərin müşahidəsi üçün müvafiq cihaz və alətlərdən
istifadə edir, nəticələrini təqdim edir.
3. Cəmiyyət
Şagird:
dünya əhalisinin müxtəlif xüsusiyyətlərini təhlil edir, regionlar üzrə
paylanmasının səbəblərini izah edir;
dünyada təbii və sosial amillər ilə iqtisadiyyatın inkişafı arasındakı əlaqəni
izah edir, əmək ehtiyatlarından və təbiətdən istifadəyə dair mülahizələr
söyləyir;
insan fəaliyyətinin ətraf mühitə təsirini izah edir, ekoloji tarazlığın
qorunmasını dəyərləndirir.
Tam orta təhsil səviyyəsində məzmun xətləri üzrə təlim nəticələri
1. Coğrafi məkan
Şagird:
səma cisimlərinin mövqeyini, hərəkətlərini, bununla bağlı yaranan coğrafi
hadisələrin nəticələrini riyazi üsullarla əsaslandırır;
coğrafi elementlər əsasında kartoqrafik təsvirləri təhlil edir, təbiət və
təsərrüfatın yerləşməsi qanunauyğunluqlarına və anomaliyalarına dair
referatlar hazırlayır;
müxtəlif məzmunlu xəritələrdən istifadə etməklə hər hansı ərazinin təbii
şərait və ehtiyatlarını qiymətləndirir, ona müvafiq olaraq iqtisadiyyat
sahələrinin yerləşdirilmə imkanlarına dair təkliflərini verir, bunları yazılı və
ya şifahi təqdim edir.
2. Təbiət
Şagird:
11
coğrafi təbəqənin inkişafında baş verən dəyişikliklərin yaratdığı problemləri
təhlil edir, proqnozlar verir;
təbii coğrafi şərait və ehtiyatların yerləşmə qanunauyğunluğunu izah edir və
insanların təbiətdən istifadəsində ekoloji tarazlığın saxlanılmasının yollarını
qiymətləndirir;
mənbələrdən topladığı məlumatlar əsasında ərazini fiziki-iqtisadi cəhətdən
səciyyələndirir, nəticələrini təqdim edir.
3. Cəmiyyət
Şagird:
dünya ölkələrinin sosial-iqtisadi inkişaf səviyyəsi ilə demoqrafik vəziyyətin
əlaqəsini təhlil edir və dəyişmə dinamikasını proqnozlaşdırır;
iqtisadiyyatın inkişafının və siyasi-iqtisadi münasibətlərin insanların həyat
səviyyəsinə təsiri ilə bağlı tədqiqatlar aparır, nəticələrini təqdim edir;
ətraf mühitin dəyişməsində antropogen təsirin rolunu qiymətləndirir,
cəmiyyətin dayanıqlı sosial-iqtisadi inkişafını təmin etmək üçün proqnozlar
verir.
1.4. Fəaliyyət xətləri
Fəaliyyət xətti məzmun xətlərində əks olunan biliklərin əldə edilməsində
şagirdə praktik imkan yaradır. Fənnin məzmun standartları bu fəaliyyət xətləri ilə
əlaqəlilik əsasında tətbiq olunur.
Coğrafiya fənninin tədrisində 8 fəaliyyət xətti əsas götürülür:
Problemin həlli - dünyanın siyasi xəritəsində mövcud olan
“
qaynar
nöqtələri
”
, onların yaranma səbəblərini və həlli yollarını təhlil edir, dünyada və
respublikada antropogen landşaftların yayıldığı ərazilərdə yaranan ekoloji
problemlərin həlli yollarına dair layihələr hazırlayır, dünyada və
respublikada
miqrasiya problemlərini həllinə dair apardıqları araşdırmaların nəticələrini təqdim
edir.
Mühakimə yürütmə
-
Azərbaycanın dünyada və türk dövlətləri arasında
mövqeyinin üstün cəhətlərini əsaslandırır, qeyri
–
ənənəvi (iqlim, kosmik,
geotermal, rekreasiya
,
alternativ və s.) enerji resurslarının istifadə edilməsinə artan
marağın səbəblərini izah edir, ekoloji problemlərin qloballaşması təhlükəsinin
reallığını əsaslandırır
.
Əməkdaşlıq/ictimaiyyətlə əlaqə
-
dünya miqyasında Azərbaycan
respublikasının mövqeyini müəyyənləşdirir, ölkələrlə əməkdaşlıga dair məlumatlar
toplayır, onların əhəmiyyətini izah edir
,
yaşadığı ərazidə ekoloji tarazlığı pozan
mənbələri müəyyən edir, qruplarda işləyərək ekoloji monitorinq keçirir
,
hər hansı
müəssisənin fəaliyyətinə dair özünün sərbəst topladığı məlumatı təqdim edir
.