İBTİDAİ İcma quruluşU
Yüklə 1,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- AZƏRBAYCAN XI ƏSR -XIII ƏSRİN ƏVVƏLLƏRİNDƏ AZƏRBAYCAN BÖYÜK SƏLCUQ İMPERİYASININ TƏRKİBİNDƏ. ELDƏNİZLƏR DÖVLƏTİ
- XI əsrin ortaları
1032-1033 Şirvanın slavyanların növbəti hücumuna məruz qalması. Bu yürüşdə slavyanlarla birlikdə alanlar və sərirlər də iştirak edirdilər. Yürüş nəticəsində Şirvanşahların paytaxtı Yezidiyyə (Şamaxı) şəhəri ələ keçirilərək qarət edildi, Şirvanda 10 min nəfərə qədər adam qılıncdan keçirildi. Lakin Dərbənd hakimi əmir Mənsur ibn Maymun onları ağır məğlubiyyətə uğratdı
Alan və slavyanların Dərbənd hakimi Mənsur ibn Maymundan qisas almaq məqsədi ilə yenidən Azərbaycana yürüşə başlaması. Lakin bu dəfə də onlar məğlubiyyətə uğradılar
Gürcü çarı IV Baqratın alanlarla ittifaq bağlayaraq onları Azərbaycana hücuma sövq etməsi
AZƏRBAYCAN XI ƏSR -XIII ƏSRİN ƏVVƏLLƏRİNDƏ AZƏRBAYCAN BÖYÜK SƏLCUQ İMPERİYASININ TƏRKİBİNDƏ. ELDƏNİZLƏR DÖVLƏTİ
Böyük Səlcuq imperatorluğunun mövcud olması
Bütün Xorasan və Xarəzmin səlcuqlar tərəfindən tutulması 1040-1063 Səlcuq sultanı I Toğrulun hakimiyyəti 1040 Dəndənakan döyüşü. Səlcuqların Qəznəvilər dövlətini məğlub etməsi 1040 Mərv şəhərində toplanan Böyük qurultayda səlcuqların Şərqdə və Qərbdə yeni hərbi əməliyyatlara başlamağa qərar verməsi
Qərbi İranın Səlcuqlar tərəfindən tutulması 1043 Səlcuq dövlətinin paytaxtının Nişapurdan Rey şəhərinə köçürülməsi 1048 18 sentyabr Səlcuq – Azərbaycan türk qoşunlarının Bizans, erməni və gürcü feodallarını məğlub etməsi 1054 Rəvvadilər və Şəddadilər dövlətinin Səlcuqlardan asılı vəziyyətə düşməsi 1055 Səlcuqların Bağdadı tutaraq İraqı özlərinə tabe etməsi. Səlcuqların Abbasilər xilafətini özündən asılı vəziyyətə salması. Abbasilərin I Toğrulu “şərqin və qərbin hökmdarı” kimi tanıması
Azərbaycanın iqtisadi həyatında Gəncə, Naxçıvan, Beyləqan, Təbriz və Şamaxı şəhərlərinin rolunun artması XI əsrin ortaları Azərbaycan türk dilinin bütün ölkə ərazisində vahid ünsiyyət dilinə və ədəbi dilə çevrilməsi 1066 Səlcuqların Şirvanşahlar dövlətini özlərinə tabe etməsi. Azərbaycan torpaqlarının Böyük Səlcuq imperatorluğunun tərkibinə qatılması prosesinin başa çatması
Səlcuq sultanı I Məlikşahın hakimiyyəti 1118-1157 Səlcuq hökmdarı Sultan Səncərin hakimiyyəti. Səlcuq imperatorluğunun faktiki olaraq ayrı-ayrı müstəqil dövlətlərə parçalanması
İraq Səlcuq sultanlığının mövcud olması. İraq Səlcuq sultanlığının ərazisi İraqı, İranı və Kür çayından cənubdakı Azərbaycan torpaqları da daxil olmaqla Cənubi Qafqazın bir hissəsini əhatə edirdi
Şəmsəddin Eldənizin Arran hakimi təyin edilməsi ilə Eldənizlər dövlətinin əsasının qoyulması 1136-1225 Eldənizlər (Atabəylər) dövlətinin mövcud olması 1136-1175 Şəmsəddin Eldənizin hakimiyyəti. Eldəniz hakimiyyəti dövründə xırda feodal mülklərini aradan qaldıraraq bütün Azərbaycanı öz hakimiyyəti altında birləşdirdi, öz adına pul kəsdirdi, 50 min nəfərlik daimi nizami ordu yaratdı, İraq Səlcuq sultanlığını, gürcü torpaqları və Şirvanşahlar dövlətini, Hilat, Fars, Xuzistan, Mosul, Kirman və Təbəristan hakimlərini Eldənizlərdən asılı vəziyyətə saldı, Atabəylər dövləti Yaxın və Orta Şərqin ən qüdrətli dövlətlərində birinə çevrildi, əl – Cibal ölkəsi, İraq, Həmədan, Gilan, Mazandaran, İsfahan və Rey Eldənizlər dövlətinə birləşdirildi,
Gəncədə zəlzələ baş verməsi. Gəncə qala qapılarının gürcülər tərəfindən qənimət kimi Gürcüstana aparılması 1160 Şəmsəddin Eldənizin “Böyük atabəy” titulu alması. Eldənizin oğulluğu Arslan şahın (1161-1176) sultan elan edilməsinə nail olması. Eldənizin Bütün İraq Səlcuq sultanlığını özü idarə etməyə başlaması
Gürcü feodallarının Dəbil şəhərinə hücum etməsi 1162 Yusif İbn Küseyr türbəsinin inşa edilməsi 1175-1186 Məhəmməd Cahan Pəhlavanın hakimiyyəti. Pəhlavan hakimiyyəti dövründə mərkəzi hakimiyyəti möhkəmlətdi, mühüm dövlət vəzifələrinə ən yaxın adamlarını təyin etdi, Azərbaycanın qərb torpaqlarını ələ keçirməyə çalışan gürcü feodallarını dəfələrlə məğlub etdi, Təbrizi Ağsunqurilər sülaləsinin əlindən alaraq Azərbaycanın iqtisadi və siyasi mərkəzinə çevirdi, müstəqilliyə can atan iri Səlcuq əmirlərinin müqavimətini qırdı, atası kimi 50 min nəfərlik daimi nizami süvari ordu yaratdı, Abbasi xəlifələri Eldənizlər dövlətinin daxili işlərinə qarışa bilmədilər
Məhəmməd Cahan Pəhlavanın paytaxtı Naxçıvandan Həmədana köçürməsi 1176 Məhəmməd Cahan Pəhlavanın İraq Səlcuq sultanı III Toğrulun (1176-1194) atabəyi olması 1186 Möminə xatun türbəsinin inşa edilməsi 1186-1191 Atabəy Qızıl Arslanın hakimiyyəti 1187 Qoşaminarə abidəsinin inşa edilməsi 1190 Həmədan döyüşü. Qızıl Arslanın qələbə qazanaraq III Toğrulu oğlu Məlikşahla birlikdə əsir alması 1191 Qızıl Arslanın Xəlifə ən-Nasirin razılığı ilə özünü sultan elan etməsi. Atabəylərin sultan titulunu ələ keçirməsi Yüklə 1,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|