Hujayra biologiyasi I. A. AbduIov X. U. X albekova

1.3. Hujayralardan foydaianish uchun genetik dastur va
vositalarga ega1
Organizmlar m a’lumotlami kodlovchi, DNK konstrukstiyasini 
tashkil etuvchi genlar to ‘plamidan tuzilgan. Odam genetik dasturlari 
yetarlicha m a’lumotlarga ega. Agar ularni so‘z shakliga aylantiradi- 
gan bo‘lsak, millionlab varaqlami toTdirish mumkin boTadi. Ajabla- 
narlisi shundaki, ushbu katta hajmdagi maTumot bir hujayra yadro- 
siga teng maydonni egallovchi xromosomalarga “qadoqlangan” va bu 
bir nuqtadan yuz marta kichik hajmdir.
Genlar m a’iumotlar uchun saqlash sandigTdan ko‘proqdir: ular 
hujayraviy tuzilmalarni barpo etish uchun loyihani tashkil etish, hu­
jayralar faolligini yuritish uchun yo‘nalishlar va o ‘zlarini ko‘plab 
yaratishlari uchun dasturlar. Genlaming molekulyar tuzilishi indi- 
vidlar o ‘rtasida o ‘zgarishlar keltirib chiqaruvchi genetik m a’lumotlar 
o‘zgarishiga (mutastiya) imkon beradi. Hujayralaming genetik 
m a’lumotlardan foydaianish, ulami avlodlarga uzatish mexanizm- 
larning kashf etilishi yaqin o£n yillikning eng katta yutuqlaridan biri 
boTdi.
Nazorat savollari:
1. Hujayra nazariyasi va uning yaratilish tarixi haqida gapirib 
bering.
2. Hujayralaming gomologikligi deganda nimani tushunasiz?
3. 0 ‘zbekistonda sitologiya fanining rivojlanishi.
1 Gerald Karp. Cell and Molecular Biology. USA, 2013, «WUey».73-75 p.
19

---

TEST SAVOLLARI
1. M ikroskopning ko‘rish kucbi qanday aniqlanadi?
A) ikki nuqtani bir-biridan farq qilish uchun zarur boMgan mini­
m um m asofa bilan
B) yorugMikni qaytarish va sindirishi bilan
C) optik shishaga tushayotgan yorugMik tarkibiga qarab
D) ikki nuqtani bir-biridan farq qilish uchun zarur boMgan m ini­
m um m asofa bilan
2. Qaysi usul yordam ida uch oMchamli fazoviy tasvirlarni ol-