Hasan basri Çantay’in kiŞİLİĞİ
Yüklə 3,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
Hıristiyan Monastisizminin Kuruluşu 63 Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, c. 12, sayı: 2 bekârlık ve yoksulluğun mutlaka olması gerektiğini belirtir. 109 Bu- rada İncil’de ve asketik yazarların yazdığı kitaplarda “oruç ve yok- sunluk” ifadelerinin tüm çilelerin yerine kullanıldığını belirtmek gerekir. 110 Hatta Mitchell’in, asketiklerin çektikleri çileler nedeniyle ilk dönem şehitlerinin yerlerini aldıklarını kaydettiği yukarıda belir- tilmişti. Bunlar dışında monastisizmde ahlaki özellikler de mevcuttur. Keşişin hiçbir zaman gururlu olmaması gerektiği bu konu ile ilgili olarak hatırlatılabilir. Monastik bir kişi için gurur en büyük ve ölümcül bir günah olarak kabul edilmektedir. Her günah için ayrı bir iblis olduğuna ve bu iblislerin insanı o günaha davet ettiğine fakat gurur için bizzat en büyük Şeytan’ın insanı o günaha (gurura) çağırdığına inanılır. 111 Gururun yanı sıra kızgınlık ve kendini be- ğenme de yasaklanmıştır. Bir keşişin kızgın olmaya hakkı yoktur. Kardeşinin yaptığı bir günaha veya hataya rağmen kızgın olma hak- kı yoktur. 112 John Cassian (360–435) ise, keşişlerin uzaklaşması gereken şeyleri: çok yeme, zina, çekememezlik, öfke, sıkıntı, tem- bellik, kendini beğenme ve gururdan kaçınma olarak sıralamıştır. 113 Monastikler, boş ve tembel oturmaktan da kaçınırlar. Çünkü keşiş, çalışkan olmalı, boş durmamalı ve başkalarına yardım etmeli- dir. 114 Woodhouse, monastisizmin temel fikrinin Tanrı’yı sevmek olduğunu, boş durma ve aylaklığın bütün kötü alışkanlıkların sebebi olduğunu söylemekte, ilk eremitlerin bu nedenle dua, ibadet ve te- fekkür dışındaki zamanlarda el sanatlarıyla uğraştıklarını fakat bu ilkenin manastırların zenginleştiği dönemlerde kaybolduğunu be- lirtmiştir. 115 Manastırlarda kalan keşişler tarih boyunca değişik iş- lerle meşgul olmuşlar, eğitimin yanı sıra ibadet, el yazma eserleri 109 Hannay, s. 146. 110 Campbell, c. I, s. 1759. 111 Hannay, s. 160. 112 Hannay, s. 147. 113 Hannay, s. 136. 114 Hannay, s. 156. 115 Woodhouse, s. 23. 64 Hayrettin Kızıl Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, c. 12, sayı: 2 çoğaltma, yabancı dillerden bazı eserleri tercüme etme, resim, metal işleri, Hıristiyanlık dinini yayma vb işlerle ilgilenmişlerdir. 116 Yukarıda belirtilmiş olan özellikler monastisizmin asırlarca devam etmesini sağlamış fakat bu özelliklerin kaybolması ve deği- şik dönemlerde ortaya çıkan savaşlar, toplumsal olaylar monastisizmin büyük oranda güç kaybetmesine neden olmuştur. Woodhouse, monastisizmin çöküşüne değinirken üç temel noktanın monastisizme çok büyük zarar verdiğini söylemektedir. Bunlar: “The Frailty Of Human Nature/İnsan Doğasının zayıf noktası” olarak tabir ettiği ilk neden rahip ve rahibelerin, manastırlar, kaleler, saraylar vb aynı mekânları, paylaşmalarıdır. İkincisi, manastırlarda refah ve zenginliğin artması ve üçüncüsü manastırların zenginleş- mesi sonucu ortaya çıkan Commendam uygulamasıdır. Commendam, manastırların zenginleşmesi sonucu “ehil olmadıkları halde” manastırların imkânlarından faydalanmak isteyen derebeyle- rine, onların çocuklarına belli bir eğitim almadan rahiplik vb din adamlığı görevlerinin verilmesidir. Woodhouse, bu sebeplerin dı- şında, ortaçağda yaşanan savaşlar, toplumsal olaylar, hastalıklardan da monastik yaşamın etkilendiğini belirtmektedir. 117 Sonuç Asketik yaşamı temel alan Hıristiyan monastisizmi, Hıristi- yanların kendi inancını koruma, baskılardan uzaklaşma isteği ve bazı dini metinlerin referans alınması sonucu ortaya çıkmıştır. Hı- ristiyanlığın ilk ortaya çıktığı dönemlere kadar götürülen monastisizm, daha sonraki zamanlarda Hz İsa ve Havariler dönemi- ne olan özlem sonucu ve onlar gibi yaşama arzusuyla devam etmiş- tir. Hatta bu sistem, Hıristiyanlık serbest olduktan sonra dindarlığın ölçütü olarak algılandığından asırlarca güçlü bir şekilde varlığını sürdürmüştür. Mısır orijinli olan monastisizm, Mısır’da Aziz Antony ve Aziz Pachomian tarafından geliştirilen ilkelerini, değişik dönemler- 116 Huddleston, c. X, s. 1026) 117 Woodhouse, s. 234–269. Hıristiyan Monastisizminin Kuruluşu 65 Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, c. 12, sayı: 2 de yapılan yeni düzenlemelere rağmen asırlarca sürdürmüştür. Tek başına yaşayan keşişlerle başlayan monastisizm tarih içerisinde monastiklerin sayısının artmasına ve farklı coğrafyalara yayılmasına bağlı olarak yapılan düzenlemeler sonucu kurumsallaşmıştır. Fakat en önemli gelişimini ilk asırlarda tamamlamıştır. Mısır’dan sonraki ilk düzenleme Anadolu’da yapılmıştır. Dindar bir aileden gelen Kayserili Basil, Pachomian monastisizmine dayanarak yeni düzenlemeler yapmış, kendi sistemini geliştirmiştir. Basil’den sonra diğer bir düzenlemeyi Benedict İtalya’da gerçekleş- tirmiştir. Benedict’ten sonra Avrupa’da yeni düzenlemeler yapılma- ya devam etmiştir. Fakat Basil monastisizmi Ortodokslar arasındaki etkisini günümüze kadar sürdürmüştür. Benedict, takipçilerine Ba- sil’in kurallarını okumayı tavsiye etmiş olmasına rağmen zaman içerisinde Doğu ve Batı monastisizmi arasında farklılıklar ortaya çıktı. Monastik yaşamın temel özellikleri yapılmış tüm değişiklik- lerle beraber, varlığını sürekli korumuştur. İlk Hıristiyanların çek- tikleri sıkıntılar ve çileler monastiklerin, münzeviliği ve bekârlığı tercih etmelerinde hatta oruçlarında sürekli canlı tutulmuştur. Monastisizmde, bekârlık, fakirlik ve oruç gibi temel unsurla- rın yanında gurur, kibir, kendini beğenme vb kaçınması gereken davranışlar da mevcuttur. Kaçınılması gereken davranışlar yanında dua, ibadet, tefekkür, yardımseverlik ve çalışkanlık gibi uygulanma- sı gereken emirler de vardır. Monastisizmin zayıflamasının en önemli nedenlerinden biri, monastik yaşamın devamını ve gelişme- sini sağlayan bu özelliklerin kaybolması veya zayıflamasıdır. KAYNAKÇA Al-Hilali, Muhammad Taqi-ud-Din, Khan, Muhammad Muhsin, Translation of the Meanings of The Noble Quran in the English Language, King Fahd Complex For The Printing of TheHoly Qur’an, Medine, Tarihsiz. Yüklə 3,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|