Hasan basri Çantay’in kiŞİLİĞİ
Yüklə 3,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
Hıristiyan Monastisizminin Kuruluşu 51 Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, c. 12, sayı: 2 lir, bir eğitimci olarak bilginin değerini tanır, bir yönetici olarak günlük sorunlara karşı toplulukları beceriyle örgütler ve bir din adamı olarak duanın ve ibadetin önemini öne çıkarır. Antony ile aynı idealleri ve amaçları taşımasına rağmen hatta manastırlar ilk defa onun tarafından kurulmuş olmasına rağmen Pachomius, ma- nastırları kendi ihtiyaçlarını karşılayabilen, üretimin yapıldığı ve görev paylaşımının olduğu yerler olarak kurmuştur. Çalışma ve iba- detin bir arada yapıldığı, çalışmanın önemli bir görev olarak kabul edildiği bu düzende Pachomius’un asker kökenli olmasının büyük bir etkisi olmuştur. Atiya, bir Pachomian manastırının, vadi kena- rında ya da çöl içinde yüksek ve kalın duvarlarla çevrilmiş bir Ro- ma garnizonunu andırdığını belirtir. 66 Pachomius’un Tabennesi’de kurduğu manastırlardan birini zi- yaret eden Palladius’un (368–430), verdiği bilgilerden manastırda düzenli bir programın mevcut olduğu, her keşişin kendine ait bir görevinin olduğu anlaşılmaktadır. Manastırdaki görevlerle ibadet belli bir programa göre düzenlenmiştir. Palladius, manastırda kalan- ların Cumartesi ve Pazar günleri kilisede toplandıklarını belirtir. Manastırlar hem kendi ihtiyaçlarını karşılamak, hem de yardıma muhtaç olanlara yardım etmek için üretim yapılan yerlerdir. Manas- tırlarda, tüm çalışmalar manastırın, fakirlerin hatta yine Pachomius tarafından kurulan kadın manastırının ve hapislerde kalanların ihti- yaçlarını karşılamak için yapılır. Kendi başlarına ihtiyaçlarını karşı- layacak şekilde kurulan manastırlarda değişik meslek grupları da mevcuttur. Manastırdaki izlenimleri arasına bunları da ekleyen Palladius, burada 15 terzi, 7 demirci, 4 marangoz, 12 deve sürücüsü, 15 çırpıcı/fuller olduğunu belirtmiştir. 67 Pachominus’un kurallarını, Hıristiyanlık tarihinin en önemli gelişmelerinden biri olarak kabul eden Atiya’ya göre bu sistem as- ker ile din adamının görevlerini bir kişide kaynaştırmıştır. Keşişin 66 Atiya, s. 79–82. 67 Palladius, The Lausiac History of Palladius, Yayına Hazırlayan: W.K. Lowther Clark, New York 1918, s. 112-116. Meslek grupları için ayrıca bkz Atiya, s. 82. 52 Hayrettin Kızıl Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, c. 12, sayı: 2 gece ve gündüz bütün faaliyetleri ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Giysisi, yiyeceği, uyku saatleri, nasıl uyuyacağı, nasıl seyahat ede- ceği, dua saatlerine kadar her şey düzenlenmiştir. Kuralların çiğ- nenmesi durumunda acımasızca uygulanacak ceza yasası da eklen- miştir. Bu kurallar, bir yandan keşişin günlük gereksinimlerini kar- şılarken, öte yandan ruhunun kurtuluşunu da gözetmiştir. Kadından uzak durmak, temizlik, bağlılık, yoksulluk ve itaat iyi bir keşiş ol- manın ön koşuludur. Bu sistemdeki en önemli adım, el emeğinin ve manastır içinde eğitimin ön plana çıkarılması olmuştur. Pachomius, manastıra katılmayı da belli şartlara bağlamıştı. Buna göre bir aday manastıra kabul edilene kadar, bir ile üç yıl arasında değişen aday- lık süresi boyunca bu kararının ciddi olduğunu kanıtlamak zorun- daydı. Aday manastırın günlük işlerine katıldığı gibi, okuma yaz- mayı öğrenmek, 20 ilahi ve İncil’den iki mektubu ezberlemek mec- buriyetindeydi. Pachomian manastır sisteminde okuma yazma bil- memek yasaktı. Keşiş yararlı bir insan olmalı, dini görevlerini ihmal etmeden günlük ekmeğini sağlamak ve zihnini geliştirmek için ça- lışmalıydı. 68 Kadınlar için de manastır kuran Pachomius, 346 yılında ölene kadar keşişlerin barınması için 9 erkek 1 kadın toplam 10 manastır kurmuştur. 69 Pachomius’tan önce Hıristiyan mezhebi olarak Montanizm’de de 70 kadınlar ön planda olmasına rağmen Hıristiyan- lıkta kadınların kaldığı bir manastırı ilk kez Pachomius kurmuştur. 71 Pachomius bu manastırı yine Tabennesi’de inşa etmiştir. Kadın Manastırı, erkeklerin kaldığı manastıra yakın bir yerde yapılmıştır. İki manastır arasında bir nehrin geçtiği belirtilmektedir. 72 68 Atiya, s. 82. 69 Butler, s. 687–688. Mitchell, 2 kadın, 9 erkek manastırı olduğunu belirtir, Mitchell, c. XII, s. 310. 70 Montanizm için bkz Cengiz Batuk, “Millenarianist Bir Hareket Olarak Montanizm”, Milel ve Nihal, 2003, sayı:1, s. 41–71. 71 Mackean, s. 118. 72 Manastır hakkında bilgi edinmek için bkz Palladius, s. 116–120. Hıristiyan Monastisizminin Kuruluşu 53 Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010/2, c. 12, sayı: 2 Pachomian manastırlarında kalan keşişlerin sayısı binlerle ifade edilmiştir. Palladius, Pachomius döneminde, kendisine bağlı manastırlarda 7000 kişinin kaldığını Pachomius’un kendisinin ba- şında bulunduğu manastırda ise 1300 keşişin kaldığını belirtmekte- dir. Pachomius’un kaldığı manastır aynı zamanda diğer manastırlar- dan da sorumlu idi. 73 Mısır, Antony ve Pachomius dönemlerinde hatta ileriki tarih- lerde monastisizme ilgi duymuş, monastisizmi öğrenmek için bin- lerce kişinin ziyaret ettiği ve barındığı bir yer haline gelmişti. Bun- lar arasında Hıristiyanlık tarihine damgasını vurmuş kişiler de vardı. Batı monastisizminin kurucularından John Cassian (360–435), yedi yıl Thebaid ve Nitrea çöllerinde yaşadı. Konstantinopol Piskoposu John Chrysostom (347–407), 373–381 yılları arasında Thebaid’deki bir manastırıda kaldı. Aziz Jerome 74 (342–420) ve kilise tarihçisi Rufinus (345–410) Mısır’da bir süre kaldılar. Palladius, Mısırlı azizlerin yaşam öykülerini “Lausiac History” başlıklı kitabında bir araya getirdi. Bunların dışında Mısır’a kadınlar da gelmiştir. 75 Pachomius, getirdiği yeniliklerle hem sönobitik yaşam tarzını düzenlemiş hem de ilk monastik kuralları belirlemiştir. Kendisinden sonra yapılan tüm düzenlemeler onun geliştirdiği sistem üzerinde gerçekleştirilmiştir. Bu model kısa zamanda Filistin’e, Suriye’ye, Mezopotamya’ya, Anadolu’ya hatta Avrupa’ya kadar yayılmıştır. 76 Monastik yaşam Kuzey Mezopotamya’da ilk defa Pachomius’un öğrencilerinden Mar Augin vasıtasıyla yayılmış 77 , Suriye ve Mezo- potamya’daki etkisi Mısır’da gösterdiğinden daha fazla olmuştur. 78 73 Palladius, s. 115. 74 Hayatı için bkz Woodhouse, s. 59–60; Ayrıca bkz Cutts’un Aziz Jerome’un hayatını anlattığı müstakil çalışma: Edward L. Cutts, The Fathers For English Readers “Saint Jerome”, London 1951. 75 Atiya, s. 84. 76 Wesley, s. 63. 77 Gündüz, “Keşiş”, c. XXV, s. 323. 78 Hannay, s. 172. Yüklə 3,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|