H. F. Bağirova, Ş. H. QƏDİmova böYRƏk xəSTƏLİKLƏRİ VƏ hamiLƏLİK
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
69
və ya oval formalı hiperxrom boyanmış nüvələrə malik, dar eozinofil sitoplazmalı hüceyrələr şəklində görünür. Plazma hüceyrələrində isə nüvənin quruluşu eyni olub limfostirlərdən fərqli olaraq ekssentrik yerləşmişdir və bu səbəbdən hüceyrənin bir tərəfində sitoplazma aydın seçilir. Hər iki hüceyrənin nüvəsində xromatin bərabər paylanmış və sıx yerləşmiş olur. Tədqiqata alınan nümunələrdə cift stromasında limfosit və plazma hüceyrə infitrasiyasının tamamilə olmaması və ya qrup təşkil etməyən, tək-tək limfosit və plazma hüceyrələrinin olması 0; cift stromasında az sayda qrup əmələ gətirən, lakin seyrək yerləşmiş limfosit və plazma hüceyrələrinin olması 1; stromada bol miqdarda qrup əmələ gətirən, sıx yerləşmiş limfosit və plazma hüceyrələrinin olması 2, stromada limfosit və plazma hüceyrələrindən təşkil olunmuş aqreqatların olması isə 3 bal şəklində qiymətləndirilmişdir. Neytrofil infiltrasiyası limfosit və plazma hüceyrələrindən fəqrli olaraq əsasən kəskin iltihablar üçün xarakterik hesab olunur və toxuma zədələnməsindən sonrakı ilk günlərdə toxumada iltihab hüceyrələri arasında üstünlük təşkil edir. Neytrofillər hematoksilin və eozin ilə boyalı kəsiklərdə geniş, eozinofil boyanan, danəli sitoplaz- maya malik, bir neçə seqmentə ayrılmış hiperxrom bazofil nüvəsi olan hüceyrələr şəklində görünürlər. Bəzən yetişməmiş neytrofillərdə seqmentlərə bölünməyən, çöp- şəkilli nüvələr də görmək mümkündür. Nümunələrimizdə neytrofil infiltrasiyası müşahidə edilməyən hadisələr 0; cift stromasında tək-tək neytrofil infiltrasiyası olan hadisələr 1; cift stromasında bir çox sahədə neytrofillərin infiltrasiyası qeydə alınan hadisələr 2; neytrofillərin nekroz fonunda aqreqat təşkil edərək abses və ya mikroabses əmələ gətirdiyi hadisələr isə 3 bal ilə qiymətləndirilmişdir. İltihab zamanı toxumada neytrofil, limfosit və plazma hüceyrələri ilə müqayisədə daha az rast gəlinən eozinofil infiltrasiyası əsasən allergik zədələnmələr üçün xarakterik hesab edilən morfoloji əlamətdir. Bu hüceyrələrin rast gəlindiyi hallarda digər iltihab hüceyrələri ilə birlikdə qarışıq populasiya təşkil edirlər. Mikroskopik olaraq hema- toksilin və eozin ilə boyanmış kəsiklərdə neytrofillər kimi geniş və danəli sitoplaz- maya malik olub daha intensiv eozinofil boyanırlar. Nüvələr əksər hallarda seqmentli və bazofildir. Nümunələr nəzərdən keçirilən zaman cift stromasında heç bir eozinofil 70
infiltrasiyası olmayan hadisələr 0; cift stromasında 10 iltihab hüceyrəsindən ən biri eozinofil olan nümunələr 1; cift stromasında 10 iltihab hüceyrəsi arasında 2-4 ədəd eozinofil olan nümunələr 2; cift stromada 10 iltihab hüceyrəsindən 5 və daha çoxu eozinofil olan nümunələr isə 3 bal ilə qiymətləndirilmişdir. CIFTDƏ NEKROTIK DƏYIŞIKLIKLƏR Kəskin toxuma zədələnməsinin xarakterik əlamətlərindən biri də hüceyrə ölümünü xarakterizə edən nekrozdur. (Foto 5)
Foto 5. Böyrək patologiyası olan hamilə qadına aid cift toxumasında mikroskopik olaraq təyin edilən fokal nekroz sahəsi; qan dövranı pozulmasını xarakterizə edən venoz hiperemiya və yayılmış qansızmalar (boyaq: hematoksilin- eozin; böyütmə: ×40)
Bu parametr zədələyici amilin gücündən, eləcə də təsir müddətindən asılı olaraq ayrı-ayrı nümunələrdə müxtəlif intensvilikdə ola bilir. Geniş həcmli nekrotik dəyişikliklər cift nümunələrinin makroskopik müayinəsi zamanı ağımtıl-qəhvəyi rəngli, dəqiq sərhədlərə malik sahələr şəklində görünür və asanlıqla təyin edilir. Mikroskopik olaraq isə hematoksilin və eozin ilə boyanmış kəsiklərdə nekrotik sahələr homogen, açıq çəhrayı rəngli sahələr şəklində görünür. Bəzi nümunələrdə nekroz sahələrinin içində qan dövranı pozulmaları ilə əlaqədar yayılmış qansızmalar, hemosiderin toplantıları və makrofaqlar da müəyyən edilir. Eyni zamanda nekroz sahəsi əksər vaxtlar iltihab hüceyrələri, xüsusən də neytrofillər ilə infiltrasiya olunur. 71
Tədqiqatımızda cift nümunələrində müşahidə edilən nekroz intensivliyinə görə aşağıdakı kimi qiymətləndirilmişdir: ciftdə heç nekroz sahəsi rast gəlinməyən hallar 0 bal; ciftin 15%`dən az hissəsində nekroz sahəsinin təyin edilməsi, eyni zamanda yalnız mikroskop ilə təyin edilə bilən fokal nekroz ocaqları 1 bal; ciftin 15-30%`ni əhatə edən nekroz prosesi 2 bal; ciftin 30%`dən çox hissəsini təşkil edən nekroz prosesi isə 3 bal
CIFTDƏ FIBROZ TOXUMASININ INKIŞAFI Xronik toxuma zədələnmələri, habelə xronik iltihablar zamanı müşahidə edilən və toxuma proliferasiyasını təmsil edən parametrlərdən biri fibroz toxumanın yaranması və kollagen liflərin proliferasiyasıdır. Cift nümunələrində bu əsasən özünü stromanın genişlənməsi və sklerozlaşması şəklində göstərir. Bu tip dəyişikliklər bəzən qan dövranı pozğunluqları, limfosit və plazma hüceyrə infiltrasiyası, xorion xovlarında atrofik dəyişikliklər ilə birlikdə müşahidə edilir. (Foto 6). Fibroz toxumanın yaranması və
kolagen liflərin proliferasiyası qiymətləndirilən zaman bu parametrlərin olmadığı nümunələr 0; cift stromasının 10%-ə qədər hissəsinin kollagen liflərdən ibarət olduğu nümunələr 1; cift stromasının 10-50%-nin kollagen liflərdən ibarət olduğu nümunələr 2 cift stromasının 50%-dən çox hissəsinin kollagen liflərdən ibarət olduğu nümunələr isə 3 bal şəklində hesablanmışdır.
Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|