47
olub borucuğun kiçik bucaq altında - 10
0
-yə qədər titrəməsini səciyyələndirir.
Kompressiyadan istifadə edilmir, çünki hamilə qadının uşaqlığı sidik axarlarını sıxır.
Çox nadir hallarda retroqrad ureteropieloqrafiya tətbiq edilir və o, adətən bir tərəfdə
aparılır .
Radioizotop renoqrafiya hər iki böyrəklərin funksiyasının müqayisəli
qiymətləndirilməsi üçün çox rahatdır, çünki böyrəyin sirkulyasiyasının və
sekresiyasının dəyişiklkilərini aşkar edir.
Sidik-ifrazat sisteminin orqanlarında əməliyyata göstəriş olduqda bu, onu
göstərmir ki, hamiləlik mütləq dayandırılmalıdır. Hamiləlik hətta böyük uroloji
əməliyyatlar (hamilə və döl üçün birbaşa təhlükə olmadıqda) zamanı saxlanılır. Bu,
tamamilə mümkündür, çünki bir çox dərman vasitələri, o cümlədən anestezioloji
vasitələr böyrək toxumasına, həmçinin digər orqan və sistemlərə, o cümlədən dölə
toksik təsir göstərmədən orqanizmdən qismən və ya tam xaric edilir. Bundan başqa,
sidik-ifrazat sistemi orqanlarında əməliyyat apararkən əzələarası qoruma üsulları
(doğum prosesinə mane olan qarnın ön divarının tonusunun azalmaması üçün) tətbiq
etmək lazımdır. Əməliyyat vaxtı və ondan sonra su-elektrolit tarazlığının
korreksiyasına, rejimin və pəhrizin gözlənilməsinə xüsusi diqqət verilməlidir.
Uroloji xəstəlikləri olan qadınlar dispanser müşahidə altında saxlanmalıdır, bu
zaman böyrəklərin funksiyasının kontrol müayinəsinin tezliyi fərdi şəkildə təyin
olunur. Sidik-ifrazat orqanlarının bəzi xəstəlikləri, xüsusilə böyrəklərin və ya sidik
kisəsinin şişləri zamanı, həmçinin böyrək çatışmazlığının gecikmiş mərhələlərində
hamilə olmaq məsələsini heç qaldırmaq lazım deyil. Sidik-cinsiyyət orqanlarında
aparılan uğurlu əməliyyatlardan sonra və hətta böyrəklərin transplantasiyasından
sonra homeostaz o qədər yaxşı bərpa olunur ki, baş verən hamiləlik və doğuşlar
böyrəklərin funksiyasına mənfi təsir göstərmir .
Hamiləlik ananın həyatı üçün təhlükə təşkil etdikdə və döl üçün yüksək risklə
müşayiət olunduqda - dayandırılır.
Hamiləliyin pozulmasına dair göstərişlər hamiləliyin müddətindən asılı
olmayaraq aşağıdakılardır:
48
1.
Şiddətlənən böyrək çatışmazlığı - aşağıdakı meyarların əsasında müəyyən
olunmuş: kreatininin səviyyəsi 265 mkmol/l-dən (3 mq%) yuxarı, sidik cövhəri 10,7
mmol/l-dən yuxarı və yumaqcıq filtrasiya 30 ml/dəq-dən aşağı olduqda.
2.
Hipertoniyanın ağırlıq dərəcəsinin artması, xüsusilə onun bədxassəli
formalarında.
Deməli, klinik təcrübəyə böyrəklərin funksiyasının yüksəkhəssas və eyni
zamanda az zəhmət tələb edən (xəstələr üçün) müayinə metodlarının tətbiq edilməsi
sayəsində uroloji xəstəliklər zamanı hamiləliyin gedişinin proqnozlaşdırılması üçün
real imkan yaranmışdır .
İstənilən uroloji xəstəliyi olan qadın uroloqun ciddi dispanser müşahidəsi
altında saxlanmalıdır. Hamiləliyin planlaşdırılması fikri yarandıqda bu xəstəlik
aradan qaldırılmalıdır. Əgər bu və ya digər səbəblər üzündən qadın qravidar dövrə
mövcud uroloji patologiya ilə daxil olur və ya onu hamiləliyin gedişində əldə edirsə,
bu zaman qadını müşahidə edən ginekoloq uroloqla sıx təmasda olmaqla hamiləliyin
maksimal fizioloji gedişini təmin etməli və uşağını tərbiyə etməsi üçün onun
sağlamlığını qoruyub saxlamalıdır .
Belə söyləməyə əsas var ki, əksər uroloji xəstəlikləri olan qadınlarda hamiləlik
və doğuşlar hətta bir böyrək olduqda prinsip etibarilə mümkündür. Böyrəklərdə və
sidik-ifrazat yollarında əməliyyata göstəriş meydana çıxdıqda bu, onu göstərmir ki,
hamiləlik mütləq dayandırılmalıdır. Hamiləlik hətta böyük uroloji əməliyyatlar
(qadın və döl üçün birbaşa təhlükə olmadıqda) zamanı saxlanılır. Bu, tamamilə
mümkündür, çünki bir çox dərman vasitələri, o cümlədən anestezioloji vasitələr
böyrək toxumasına, həmçinin digər orqan və sistemlərə, o cümlədən dölə toksik təsir
göstərmədən orqanizmdən qismən və ya tam xaric olur.
HAMİLƏLİK ZAMANI SIDIK-IFRAZAT SİSTEMİNİN (SİS)
INFEKSIYALARININ LABORATOR DIAQNOSTIKASI
Hazırda qadınlar arasında böyrəklərin və sidik-ifrazat sisteminin xəstəliklərinin
yayılmasının azaldılmasının ən real üsullarından biri onların erkən aşkar edilməsidir
49
ki, bu da vaxtında müalicənin aparılmasını təmin edir. Uroloji xəstəliklərin
diaqnostikası imkanları olduqca genişdir. Uroloqların istifadəsində laborator,
endoskopik, rentgenoloji, radioizotop və digər müayinə metodları vardır – onlar
xəstələrin praktik olaraq hamısında düzgün diaqnozun qoyulmasına imkan verir. Belə
ki, müasir laborator metodlar böyrəyin funksiyasının ən erkən dəyişikliklərini,
həmçinin sidiyin tərkibində baş verən istənilən dəyişiklikləri aşkar etməyə qadirdir .
Sidiyin müayinəsi mühüm əhəmiyyət daşıyır. Zimnitski sınağından istifadə
etməklə böyrəklərin toplama qabiliyyəti haqqında fikir yürütmək olar. Xronik
pielonefrit üçün izohipostenuriya, nikturiya və poliuriya səciyyəvidir. Böyrəklərin
büzüşməsi, çapıqlaşması və iltihab prosesinin sönməsi zamanı sidiyin nisbi sıxlığının
aşağı göstəriciləri xəstəliyin yeganə əlaməti ola bilər. Böyrək xəstəlikləri zamanı
yumaqcıq
filtrasiyasının
və
kanalcıq
reabsorbsiyasının
vəziyyətinin
qiymətləndirilməsi üçün Reberq-Tareyev sınağından istifadə edilir.
Böyrək xəstəliklərinin diferensial diaqnostikasında, xüsusilə süstgedişli
patoloji proseslər zamanı sidiyin formalı elementlərinin kəmiyyətcə hesablanması
metodları böyük əhəmiyyət daşıyır. Müasir dövrdə Neçiporenko metodu daha çox
tətbiq edilir. Sidikdən mikroorqanizmlərin ifraz edilməsi tezliyi iltihabi prosesin
kəskinliyindən, xəstəliyin müddətindən, sidiyin əkilməsinə (antibakterial müalicədən
əvvəl aparılan) mane olan amillərin, keçirilmiş operativ müdaxilələrin və
instrumentlal müayinələrin olmasından asılıdır.
Müayinə üçün sidiyin toplanmasına qoyulan tələblər:
sidiyin toplanması birinci səhər (oyandıqdan sonra) sidik ifrazı zamanı həyata
keçirilir. Bu zaman gün ərzində su ilə yüklənmənin gedişində sidiyin durulaşdırılması
effektinin aradan qaldırılması əldə olunur ki, bu da müayinə üçün bakteriyaların
miqdarı maksimal olan nümunələrin əldə edilməsinə imkan verir;
adətən sidiyin qatılığının əlavə olaraq artırılması məqsədilə bir gün əvvəl axşam
az miqdarda maye qəbul edilməsi tövsiyə olunur;
mütləq əvvəlcə isti su və yuyucu vasitə ilə birlikdə periuretral zonanın və
vulvanın iki- və ya üç dəfə ciddi tualeti aparılmalı və sonra steril tampon vasitəsilə
Dostları ilə paylaş: |