H. F. Bağirova, Ş. H. QƏDİmova böYRƏk xəSTƏLİKLƏRİ VƏ hamiLƏLİK
Yüklə 0,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
47
olub borucuğun kiçik bucaq altında - 10 0 -yə qədər titrəməsini səciyyələndirir. Kompressiyadan istifadə edilmir, çünki hamilə qadının uşaqlığı sidik axarlarını sıxır. Çox nadir hallarda retroqrad ureteropieloqrafiya tətbiq edilir və o, adətən bir tərəfdə aparılır . Radioizotop renoqrafiya hər iki böyrəklərin funksiyasının müqayisəli qiymətləndirilməsi üçün çox rahatdır, çünki böyrəyin sirkulyasiyasının və sekresiyasının dəyişiklkilərini aşkar edir. Sidik-ifrazat sisteminin orqanlarında əməliyyata göstəriş olduqda bu, onu göstərmir ki, hamiləlik mütləq dayandırılmalıdır. Hamiləlik hətta böyük uroloji əməliyyatlar (hamilə və döl üçün birbaşa təhlükə olmadıqda) zamanı saxlanılır. Bu, tamamilə mümkündür, çünki bir çox dərman vasitələri, o cümlədən anestezioloji vasitələr böyrək toxumasına, həmçinin digər orqan və sistemlərə, o cümlədən dölə toksik təsir göstərmədən orqanizmdən qismən və ya tam xaric edilir. Bundan başqa, sidik-ifrazat sistemi orqanlarında əməliyyat apararkən əzələarası qoruma üsulları (doğum prosesinə mane olan qarnın ön divarının tonusunun azalmaması üçün) tətbiq etmək lazımdır. Əməliyyat vaxtı və ondan sonra su-elektrolit tarazlığının korreksiyasına, rejimin və pəhrizin gözlənilməsinə xüsusi diqqət verilməlidir. Uroloji xəstəlikləri olan qadınlar dispanser müşahidə altında saxlanmalıdır, bu zaman böyrəklərin funksiyasının kontrol müayinəsinin tezliyi fərdi şəkildə təyin olunur. Sidik-ifrazat orqanlarının bəzi xəstəlikləri, xüsusilə böyrəklərin və ya sidik kisəsinin şişləri zamanı, həmçinin böyrək çatışmazlığının gecikmiş mərhələlərində hamilə olmaq məsələsini heç qaldırmaq lazım deyil. Sidik-cinsiyyət orqanlarında aparılan uğurlu əməliyyatlardan sonra və hətta böyrəklərin transplantasiyasından sonra homeostaz o qədər yaxşı bərpa olunur ki, baş verən hamiləlik və doğuşlar böyrəklərin funksiyasına mənfi təsir göstərmir . Hamiləlik ananın həyatı üçün təhlükə təşkil etdikdə və döl üçün yüksək risklə müşayiət olunduqda - dayandırılır. Hamiləliyin pozulmasına dair göstərişlər hamiləliyin müddətindən asılı olmayaraq aşağıdakılardır: 48
1. Şiddətlənən böyrək çatışmazlığı - aşağıdakı meyarların əsasında müəyyən olunmuş: kreatininin səviyyəsi 265 mkmol/l-dən (3 mq%) yuxarı, sidik cövhəri 10,7 mmol/l-dən yuxarı və yumaqcıq filtrasiya 30 ml/dəq-dən aşağı olduqda. 2.
formalarında. Deməli, klinik təcrübəyə böyrəklərin funksiyasının yüksəkhəssas və eyni zamanda az zəhmət tələb edən (xəstələr üçün) müayinə metodlarının tətbiq edilməsi sayəsində uroloji xəstəliklər zamanı hamiləliyin gedişinin proqnozlaşdırılması üçün real imkan yaranmışdır . İstənilən uroloji xəstəliyi olan qadın uroloqun ciddi dispanser müşahidəsi altında saxlanmalıdır. Hamiləliyin planlaşdırılması fikri yarandıqda bu xəstəlik aradan qaldırılmalıdır. Əgər bu və ya digər səbəblər üzündən qadın qravidar dövrə mövcud uroloji patologiya ilə daxil olur və ya onu hamiləliyin gedişində əldə edirsə, bu zaman qadını müşahidə edən ginekoloq uroloqla sıx təmasda olmaqla hamiləliyin maksimal fizioloji gedişini təmin etməli və uşağını tərbiyə etməsi üçün onun sağlamlığını qoruyub saxlamalıdır . Belə söyləməyə əsas var ki, əksər uroloji xəstəlikləri olan qadınlarda hamiləlik və doğuşlar hətta bir böyrək olduqda prinsip etibarilə mümkündür. Böyrəklərdə və sidik-ifrazat yollarında əməliyyata göstəriş meydana çıxdıqda bu, onu göstərmir ki, hamiləlik mütləq dayandırılmalıdır. Hamiləlik hətta böyük uroloji əməliyyatlar (qadın və döl üçün birbaşa təhlükə olmadıqda) zamanı saxlanılır. Bu, tamamilə mümkündür, çünki bir çox dərman vasitələri, o cümlədən anestezioloji vasitələr böyrək toxumasına, həmçinin digər orqan və sistemlərə, o cümlədən dölə toksik təsir göstərmədən orqanizmdən qismən və ya tam xaric olur.
HAMİLƏLİK ZAMANI SIDIK-IFRAZAT SİSTEMİNİN (SİS) INFEKSIYALARININ LABORATOR DIAQNOSTIKASI
Hazırda qadınlar arasında böyrəklərin və sidik-ifrazat sisteminin xəstəliklərinin yayılmasının azaldılmasının ən real üsullarından biri onların erkən aşkar edilməsidir 49
ki, bu da vaxtında müalicənin aparılmasını təmin edir. Uroloji xəstəliklərin diaqnostikası imkanları olduqca genişdir. Uroloqların istifadəsində laborator, endoskopik, rentgenoloji, radioizotop və digər müayinə metodları vardır – onlar xəstələrin praktik olaraq hamısında düzgün diaqnozun qoyulmasına imkan verir. Belə ki, müasir laborator metodlar böyrəyin funksiyasının ən erkən dəyişikliklərini, həmçinin sidiyin tərkibində baş verən istənilən dəyişiklikləri aşkar etməyə qadirdir . Sidiyin müayinəsi mühüm əhəmiyyət daşıyır. Zimnitski sınağından istifadə etməklə böyrəklərin toplama qabiliyyəti haqqında fikir yürütmək olar. Xronik pielonefrit üçün izohipostenuriya, nikturiya və poliuriya səciyyəvidir. Böyrəklərin büzüşməsi, çapıqlaşması və iltihab prosesinin sönməsi zamanı sidiyin nisbi sıxlığının aşağı göstəriciləri xəstəliyin yeganə əlaməti ola bilər. Böyrək xəstəlikləri zamanı yumaqcıq filtrasiyasının və kanalcıq reabsorbsiyasının vəziyyətinin qiymətləndirilməsi üçün Reberq-Tareyev sınağından istifadə edilir. Böyrək xəstəliklərinin diferensial diaqnostikasında, xüsusilə süstgedişli patoloji proseslər zamanı sidiyin formalı elementlərinin kəmiyyətcə hesablanması metodları böyük əhəmiyyət daşıyır. Müasir dövrdə Neçiporenko metodu daha çox tətbiq edilir. Sidikdən mikroorqanizmlərin ifraz edilməsi tezliyi iltihabi prosesin kəskinliyindən, xəstəliyin müddətindən, sidiyin əkilməsinə (antibakterial müalicədən əvvəl aparılan) mane olan amillərin, keçirilmiş operativ müdaxilələrin və instrumentlal müayinələrin olmasından asılıdır. Müayinə üçün sidiyin toplanmasına qoyulan tələblər:
sidiyin toplanması birinci səhər (oyandıqdan sonra) sidik ifrazı zamanı həyata keçirilir. Bu zaman gün ərzində su ilə yüklənmənin gedişində sidiyin durulaşdırılması effektinin aradan qaldırılması əldə olunur ki, bu da müayinə üçün bakteriyaların miqdarı maksimal olan nümunələrin əldə edilməsinə imkan verir;
az miqdarda maye qəbul edilməsi tövsiyə olunur;
mütləq əvvəlcə isti su və yuyucu vasitə ilə birlikdə periuretral zonanın və vulvanın iki- və ya üç dəfə ciddi tualeti aparılmalı və sonra steril tampon vasitəsilə Yüklə 0,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|