Göz muncuğu bakı 2014
Yüklə 0,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Pərvin
- “Əgər Allah sizin qulaqlarınızı və gözlərinizi əlinizdən alsa, ürəklərinizə möhür vursa, onları sizə Allahdan başqa
- “Allah bizi ona görə yaradıb ki, bizim vasitəmizlə Həqiqət dərk olunsun”. CƏLALƏDDİN RUMİ, türk şairi
- BİRİNCİ FƏSİL DƏFNİMDƏN SONRA ÜÇÜNCÜ GÜN
11
poetikası ilə seçilir. Yazıçı bu fəsli şeir kimi yazıb sanki... Və qəhrəmanının daha bir təzadını, ağrısını, qorxusunu burada ifadə edib. Əgər əvvəllər Əhliman "əlaqədə olduğu qadınlardan heç nə ummurdu, nə sevgi, nə nəvaziş, nə etibar" gözləmirdisə, bu dəfə məsələ başqaydı. Əvvəllər qadınlara pis gözlə baxırdısa, indi hər şey başqa cür idi. Bəs nə idi onun bu baxışını dəyişən? Sevgimi? Məgər yuxuda, gözüyumulu yanına gəlmiş qadına vurulmaq olardımı? Amma aşiq olmamışdısa, nədən bu qədər tərəddüd edirdi, nədən qorxurdu, bu həyəcanına səbəb nə idi? Məncə, Anar bu fəsildə əsas niyyətinə, məqsədinə çatıb. Qəhrəmanının təzadlarını, içindəki qorxuları, acizliyi son dərəcə dəqiq ifadə edə bilib. Əhliman özündən, gözündən qorxurdu. İçindəki şeytandan qorxurdu. Bu balaca möcüzəni - Aydanı da yaman gözü, bəd nəzəri ilə məhv eləməkdən qorxurdu... Özünə, daxilindəki şərə qalib gələ bilməyəcəyindən qorxurdu! Və bütün bu qorxuları əsassız deyildi... Aydanın gəlişindən sonra Əhlimanın həyatında daha bir mühüm, həlledici hadisə baş verir. O, Çapıqla görüşür. Tapşırıq alır. Əslində, burada yazıçı Əhrimanla Hörmüzdü son dəfə üz-üzə qoyur. Qədim bir xalçaya görə aradan götürülməli olan alimi xilas etmək, ya öldürmək?! Alimin xilas edilməsi Hörmüzdün, ölməsi isə Əhrimanın qələbəsi olacaq... Əsərin kulminasiyası da burdadı, bu məqamda. Yazıçı maraqlı bir priyom işlədib qəhrəmanına eyni hadisəni iki dəfə yaşadır, birincidə Əhriman, ikincidə Hörmüzd kimi... Və birincidə övladını itirmiş qadının Əhlimanı görən kimi "qatil" deməsi, ikincidə sakit durması simvoldu. Əsl müharibə bundan sonra başlanır. Məhz bu məqamda yazıçı Əhrimanla Hörmüzdü "Göz-gözə" fəslində görüşdürür. Burda Əhriman xalçanın tarixçəsini və sahibiylə birgə məhv olunmasının vacibliyini danışır. Əlbəttə, bütün bu tarixçə yazıçı fantaziyasıdı, amma müəllifin bunları tarixi hadisələrdən, şəxsiyyətlərin adlarından istifadə edərək təsvir etməsi olduqca təsirli, maraqlıdı. Bir anlıq adama elə gəlir ki, qəhrəman real faktları danışır... Hörmüzdlə Əhrimanın mübahisəsi, hər iki tərəfin gətirdiyi tutarlı faktlar, dəlillər də xeyli düşündürücüdü... Hörmüzd "qanı qanla yumazlar" - deyir, Əhriman isə, Əhdi Ətiqin təlimini - "gözə göz, dişə diş" - fikrini əsas gətirir. Bəs sonda hansı qalib gəlir?!
12
... Doğrusu, bütün bu fəlsəfələri, Xeyir və Şər mübarizəsini məsələlərini kənara qoyub, Əhlimana sadəcə bir insan kimi baxanda düşünürsən ki, onun ölümdən savayı yolu yox idi. Çünki bu boyda yükə, fərqliliyə, başqalığa dözmək mümkünsüzdü. Təbiətin ona verdiyi, sonralar insanların, mühitin alışdırdığı, alovlandırdığı, dərinləşdirdiyi əbədi bir bəla ilə yaşaması çətin idi... Ona görə də yaşamadı! Allahın ona göndərdiyi yeganə xilası Ay qızını buraxandan, məhv edəndən sonra yaşaması üçün səbəb qalmamışdı... Aydanın yanında cəsədi sərələndi asfalta! Mənə belə gəlir ki, Anar hər cür oxucu rəyinə, fikrinə alışmış yazıçıdır. Heç düşünmədiyi, nəzərdə tutmadığı məsələləri də onun əsərlərindən tapa, üzə çıxara bilərlər. Bu mənada "Göz muncuğu" povesti oxucuya düşünmək, nəticələr çıxarmaq üçün geniş imkanlar yaradır. Bütün yazdıqlarım mənim bir oxucu, həm də yazıçının yaradıcılığına bələd olan tədqiqatçı kimi anladığım, duyduğum məsələlərdir. Ancaq bu əsərin yaxın və uzaq gələcəkdə tənqidçilər, tədqiqatçılar tərəfindən fərqli şəkildə yozulacağını da istisna etmirəm. Əslində, elə əsl ədəbiyyat da budur! Müxtəlif fikirlər, polemikalar, mübahisələr doğuran ədəbiyyat...
13
“Əgər Allah sizin qulaqlarınızı və gözlərinizi əlinizdən alsa, ürəklərinizə möhür vursa, onları sizə Allahdan başqa kim qaytara bilər?” QURANİ-KƏRİM. Əl Ənam surəsi. 46
ki, onlar sənin alimlərinin yuxusuna da girməyibdir. Onları bizim idrakımız bir xülya kimi belə təsəvvür edə bilmir». U. ŞEKSPİR, ingilis dramaturqu, «Hamlet» (çevirəni Cəfər Cabbarlı)
edəcək, çünki Allahdan çox möcüzəyə möhtacdır. Möcüzəsiz yaşaya bilmədiyi üçün özü möcüzələr uydurmağa başlayır, caduya, ovsuna, fala meyl edir”. F. M. DOSTOYEVSKİ, rus yazıçısı “Allah bizi ona görə yaradıb ki, bizim vasitəmizlə Həqiqət dərk olunsun”. CƏLALƏDDİN RUMİ, türk şairi “Sənət bizə ona görə verilib ki, Həqiqət bizi öldürməsin”. FRİDRİX NİTSŞE, alman filosofu
DƏFNİMDƏN SONRA ÜÇÜNCÜ GÜN Yüklə 0,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|