Ərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ
Yüklə 1,4 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- FƏSİL 2. Kommersiya banklarının əməliyyatlarının təhlili və qiymətləndirilməsi 2.1.Bankların əməliyyatlarının təhlili
20
1. bank lisenziyasını almaq üçün ilkin müraciətin edilməsi və ona baxılmasınıəhatə edən birinci mərhələ; 2. bank və xarici bankın yerli filialı dövlət qeydiyyatına alındıqdan sonra bank lisenziyası almaq üçün yekun müraciətin edilməsi və ona baxılmasınıəhatə edən ikinci mərhələ. Bank lisenziyası verilməsi haqqında vəsatətə Mərkəzi Bank bu qanunda nəzərdə tutulmuş bütün sənədləri aldığı gündən ən geci 30 gün keçənədək baxır. Mərkəzi Bank alınmış sənədlərin ilkin ekspertizasını keçirdikdən sonra 3 gün müddətində vəsatətçiyə bu barədə məlumat verir, Mərkəzi Bankda kredit təşkilatıüçün müxbir hesabı açır vəMərkəziBank tərəfindən müəyyən olunmuş minimum nizamnamə kapitalının bir ay müddətində 100 faiz ödənilməsini tələb edir. Kredit təşkilatının minimum nizamnamə kapitalının 100 faiz ödənildiyini təsdiq edən sənədlər təqdim olunduqda, Mərkəzi Bank 3 gün müddətində kredit təşkilatına bank əməliyyatlarının aparılmasıüçün lisenziya verilməsi haqqında qərar qəbul edir. Mərkəzi bank kommersiya banklarına lisenziya verməkdən imtina da edə bilər. Bank lisenziyası verməkdən imtina edildiyi, yaxud bunun üçün müəyyən şərtlər qoyulduğu və ya bank lisenziyasıüzrə fəaliyyətin məhdudlaşdirildiği hallarda vəsatətçiyə bunlari doğuran səbəblər rəsmi bildirilir. „Azərbaycan Respublikasında banklar və bank fəaliyyəti haqqında" Azərbaycan Respublikasının qanununaəsasən Mərkəzi Bank aşağıdakı hallarda lisenziya verməkdən imtina edə bilər: 1) İdarə Heyətinin sədri, onun müavinləri və baş mühasib onların qarşısında qoyulan ixtisas tələblərinə uyğun olmadıqda. Bu aşağıdakı hallarda olar: bu şəxslərin ali iqtisadi və ya hüquqi təhsilinin və bank əməliyyatlarının aparılması iləəlaqədar kredit təşkilatının bölməsinə rəhbərlik təcrübəsinin olmaması; mülkiyyətə qarşı cinayətlər, təsərrüfat və vəzifə cinayətləri törədilməsinə görə məhkumluğun olması və s; 2) təsisçilərin maliyyə vəziyyəti qeyri-qənaətbəxş olduqda;
21
3) kredit təşkilatının lisenziya almaq üçün təqdim etdiyi sənədlər mövcud qanunvericilik və Mərkəzi Bankın normativ aktlarının tələbinə uyğun olmadıqda və s
Bank lisenziyası qeyri-müəyyən müddətə verilir. Mərkəzi Bank lisenziyasının verilməsi haqqında qərarında əsaslandırılmışşərtlər və ya məhdudiyyətlər qoya bilər. Bank lisenziyasi verildikdən sonra həmin lisenziyaya şərtlər və məhdudiyyətlər ancaq o halda aid edilə bilər ki, onu almış bank“Azərbaycan Respublikasında banklar və bank fəaliyyəti haqqında" Azərbaycan Respublikasının qanununa və ya Mərkəzi Bankın hər hansı normativ aktına əməl etməmiş olsun. Bank lisenziya aldıqdan sonra bank sisteminə daxil olur və fəaliyyətə başlayır. Bank lisenziyasının ləğvi də Mərkəzi Bank tərəfindən həyata keçirilə bilər və bu aşağıdakı hallarda baş verə bilər: 1) kredit təşkilatının təsisçilərinin müraciəti ilə(könüllü); 2) bank qanunvericiliyinin və Mərkəzi Bankın normativ aktlarının tələbləri mütəmadi pozulduqda, əgər kredit təşkilatına «Azərbaycan Respublikasının MərkəziBankı haqqında» Azərbaycan Respublikası qanununda nəzərdə tutulmuş tələblər bir il ərzində bir neçə dəfə tətbiq olunmuşdursa; 3) lisenziya və icazə verilərkən əsas götürülmüş məlumatın yanlış olduğu aşkara çıxdıqda; 4) lisenziyanın və icazənin qüvvəyə mindiyi gündən bir il ərzində ondan istifadə edilmədikdə, yaxud fəaliyyət altı aydan çox müddətə dayandırıldıqda; 6) Mərkəzi Bankın normativ aktlarında nəzərdə tutulmuş minimum zəruri kapitala və xüsusi ehtiyatlara malik olmadıqda, kreditorlar vəəmanətçilər qarşısında öz öhdəliklərini yerinə yetirə bilmədikdə və ya ona etibar edilmiş vəsaitin saxlanmasını təmin etmədikdə; 7) müflis olduqda; 8) təqdim edilmiş hesabatlarda saxtalaşdırma müəyyənləşdirildikdə; 9) lisenziyada və ya icazədə nəzərdə tutulmamışəməliyyatlar aparıldıqda; 22
10) filialın baş təşkilatından bank əməliyyatları aparılması hüququ alındıqda. Lisenziyanın geri götürülməsi haqda qərar qəbul edildikdən sonra Mərkəzi Bank qərarı rəsmiləşdirərək, səbəblər göstərilməklə kredit təşkilatına yazılı məlumat verilir.
23
qiymətləndirilməsi 2.1.Bankların əməliyyatlarının təhlili Hər bir ölkədə kommersiya banklari mövcud bank qanunvericiliyinin icazə verdiyi əməliyyatları icra edirlər. Ümumiyyətlə kommersiya bankları apardığı əməliyyatları 3 qrupa bölünür: 1) aktiv əməliyyatlar 2) passiv əməliyyatlar 3)vasitəçilik əməliyyatları. Kommersiya banklarının aktiv əməliyyatları dedikdə, müəyyən gəlir almaq üçün öz vəsaitlərini və cəlb edilmiş vəsaitləri kredit formasında istifadə etməsi nəzərdə tutulur. Bu əməliyyat müştərilərə ssuda verərək, müəyyən müddətdən sonra faizlə birlikdə geri qaytarmaq yolu ilə həyata keçirilir. Aktiv əməliyyatlar vasitəsilə kommersiya bankları cəlb etdikləri vəsaitləri ehtiyacı olanlar arasında yerləşdirərək kreditor sifətində çıxış edirlər. Kommersiya bankları aktiv əməliyyatları yerinə yetirməyə məcburdur. Çünki bankların mənfəəti bu əməliyyatlardan asılıdır. Bankların həyata keçirdikləri aktiv əməliyyatlar aşağıdakı qruplara bölünür:
SXEM 2.1. Bankların aktiv əməliyyatları 1
Hal-hazırda Azərbaycanda kommersiya banklarının gəlirli fəaliyyət göstərməsi onun aktiv əməliyyatlarının tərkib hissəsi olan kredit əməliyyatından asılıdır.Kredit əməliyyati pul vəsaitlərini müvəqqəti istifadə etmək üçün qaytarmalı və ödənilmək şərti ilə yerləşdirilməsində kreditor və debitor arasındakı münasibətdir.
M.M.Bağırov- Banklar və bank əməliyyatları, Bakı-2003
Bankların aktiv əməliyyatları Kredit əməliyyatları Kassa əməliayyatları Hesablaşma əməliayyatları İnvestisiya Əməliyyatları Digər aktiv əməliyyatlar Yüklə 1,4 Mb. Dostları ilə paylaş:
|