Ərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ
Yüklə 1,4 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ödəniş tapşırığı
- İnkasso üzrə hesablaşmalar
- Akkreditivlə hesablaşma
33
müvafiq işçiləri üzərində ”axşam mədaxil kassası” sözləri yazılmış möhür və kassanın açarları ilə təchiz edilməlidir. Nağd pulu məxaric etmək üçün Kredit təşkilatlarında məxaric kassaları yaradılır.Nağd pulun məxarici «pul çekləri»nə və kassa məxaric orderinə əsasən həyata keçirilir. «Pul çeki» və ya məxaric orderi nağd pulu alan tərəfindən doldurulur.Məxaric kassasından verilən nağd pul həmin əməliyyat gününün mühasibat balansında əks olunur. Əməliyyatların yerinə yetirilməsi üçün bankomatdan istifadə bankların müştərilərinin ödəniş kartlarını və fərdi indentifikasiya nömrələrini tətbiq etməklə həyata keçirilir. Nağd pulun verilməsi əməliyyatları yerinə yetirildikdən sonra müştəriyə (onun tələbi ilə) nömrələnmiş qəbz verilməlidir. Vaxtaşırı, ayda bir dəfədən az olmamaqla bankomat tam boşaldılır. İnkassator çıxarılmış kasetlərlə birlikdə bankomatın çap qurğusundan götürülmüş kağız lenti kassaya çatdırır. Kassir çıxarılmış kasetlərdəki nağd pulun qalığını bankomatın hesabındakı məbləğin qalığı ilə tutuşdurur və uçot məlumatları ilə üzləşdirir, fərq aşkar edildikdə müvafiq akt tərtib olunur. Aktı kassa müdiri, inkassator, kassir və texniki işçi imzalayırlar. Bankın kassasında olan nağd pulun seçilməsi, sayılması və bağlanılması üçün zəruri hallarda kredit təşkilatlarında yenidənsayma kassaları yaradılır. İndi isə hesablaşma əməliyyatlarını araşdıraq. Kommersiya bankları hesablaşma əməliyyatları nəticəsində öz müştəriləri və təmasda olduqları təşkilatlar arasında iqtisadiyyatda gedən bütün hesablaşmaları icra edirlər. Dövriyyənin əsas hissəsi nağdsız qaydada həyata keçirilir. Bütün nağdsiz hesablaşmalar bank vasitəsilə aparılir. Nağdsız hesablaşmaların müxtəlif forma və metodları var. Azərbaycan Respublikasında nağdsız hesablaşmalar Mərkəzi Bankın müəyyən etdiyi qaydalara əsasən həyata keçirilir və aşağıdakı formaları vardır.
İnkasso sərəncamı üzrə
İnkasso üzrə ilə
Akkreditiv formasında 34
digər müəssisənin hesablaşma hesabına daxil ediməsi haqda özünə xidmət edən banka verdiyi yazılı tapşırıqdır. Ödəniş tapşırığı ilə hesablaşma zamanı bank (emitent bank) ödəyicinin tapşırığı ilə onun hesabında olan vəsait hesabına müəyyən pul vəsaitini bu və ya başqa bankda (benefisiar bankda) ödəyicinin göstərdiyi şəxsin (vəsait alanın) hesabına ödəniş tapşırığının banka daxil olduğu günün ertəsi günündən gec olmayaraq köçürməyi öhdəsinə götürür. Ödəniş tapşırığından aşağıdakı məqsədlər üçün istifadə olunur: yola salınmış mal material, görülmüş iş, göstərilmiş xidmətlərin dəyərinin ödənilməsi, büdcə və büdcədənkənar fondlara pul vəsaitinin ayrılması, kredtilərin, borcların qaytarılması və yerləşdirilməsi faizlərin ödənilməsi üzrə pul vəsaitlərinini köçürülməsində, digər pul vəsaitləri köçürüldükdə. Verildiyi vaxtdan 3 gün müddətində etibarlıdır. Rekvizitlər: - ödəyicinin adı və digər rekvizitləri; - vəsait alanın adı və digər rekvizitləri; - emitent bankın adı və digər rekvizitləri - benefisiar bankın adı və digər rekvizitləri; - vəsaitin məbləği və valyuta növü; - ödənişin təyinatı. Respublika ərazisində A və B formalarından istifadə olunur. A formalı ödəniş tapşırığı ödəyici tərəfindən doldurulur və milli və xarici valyuta ilə nağdsız ödənişləri həyata keçirmək üçün istifadə olunur. B formalı ödəniş tap.ı "Ödəyici üçün" və "Bank üçün" adlı iki hissədən ibarətdir.Vəsait alan tərəfindən doldurularaq ödəyiciyə təqdim olunur. Milli valyuta ilə nağdsız ödənişləri həyata keçirmək üçün istifadə olunur; "Bank üçün" nəzərdə tutulmuş hissəsinin "Ödəmə müddəti" sahəsində vəsait alan hüquqi səxslər tərəfindən göstərilmiş müddətin bitməsinə baxmayaraq emitent bank tərəfindən icra üçün qəbul olunur. “B” formatlı ödəniş tapşırıqları hüquqi və fiziki şəxslər tərəfindən kommunal xidmətlərin (su, qaz, elektirik enerjisi, və.s), telefon danışıqları haqqının, icarə haqqının ödənilməsi və s. bu kimi xidmətlərlə əlaqədar nağdsız ödənişləri həyata keçirmək üçün istifadə olunur. mənfi cəhəti- vaxtında təminat yoxdur. Müsbət cəhəti- sənəd dövriyyəsinin sadəliyi, malın,
35
göstərilmiş xidmətin keyfiyyətini qabaqcadan yoxlaya bilmək imkanı, hesablamlaların aparılma texnikasının sabitləyi. İnkasso üzrə hesablaşmalar zamanı vəsait alan öz bankına ödəyicidən ödənişin alınmasını tapşırır və bank bu vəzifəni öz öhdəsinə götürür.İnkasso tapşırığından satılmış malların, görülmüş işlərin, göstərilməiş xidmətlərin dəyərinin ödənilməsi üçün istifadə edilir. İnkasso tapşırığı əsasında ödənişin alınması akseptli və ya akseptsiz qaydada həyata keçirilə bilər. Akseptli qaydada həyata keçirilən ödəniş zamanı ödəyicinin müvafiq yazılı sərəncamı tələb olunur. Həmin sərəncam qabaqcadan da verilə bilər (qabaqcadan aksept), bu şərtlə ki, vəsait alanı eyniləşdirməyə imkan verən lazımi məlumatlar sərəncamda göstərilmiş olsun. İnkasso tapşırığı əsasında akseptsiz qaydada ödəniş ödəyicinin sərəncamı olmadan, lakin onunla müvafiq icraçı bank arasında bank hesabı müqaviləsində nəzərdə tutulmuş hallarda həyata keçirilir.İnkasso tapşırığının mütləq rekvizitləri aşağıdakılardır: - vəsait alanın adı və digər rekvizitləri; - ödəyicinin adı və digər rekvizitləri; - emitent bankın adı və digər rekvizitləri; - icraçı bankın adı və digər rekvizitləri; - ödənilməli olan vəsaitin məbləği və valyuta növü; - ödənişin və (və ya) ödəniş akseptinin müddəti və şərtləri. İnkasso tapşırığı 3 nüsxədə tərtib edilir. 1-ci və 2-ci nüsxələr ödəyicinin müştərisi olduğu icraçı banka göndərilir; bu zaman 1-cü nüsxə vəsaiti ödəyicinin hesabından silmək üçün əsas olur və icraçı bankda qalır, 2-ci nüsxə isə ödəyiciyə təqdim edilir.3- cü nüsxə inkasso tapşırığının qəbul olunması barədə iltizam kimi icraçı bankın məsul şəxsinin imzası və bankın ştampı ilə təsdiqlənir və vəsait alana qaytarılır. Ödəyici inkasso tapşırığını aksept etməkdən tam və ya qismən imtina edə bilər. İnkasso tapşırığının ödənilməsindən imtina akseptdən imtina ərizəsi formasında rəsmiləşdirilir. Həmin ərizə üç nüsxədə tərtib edilir. Akkreditivlə hesablaşma zamanı alıcı bankı satıcı bankına akkreditivdə göstərilən şərtlərə əməl edildikfən sonra satıcının yola saldığı mal-materialların Yüklə 1,4 Mb. Dostları ilə paylaş:
|