Eimi redaktor: Rəyçilər: Ağasəlim Ələsgərov
Yüklə 5,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ƏDƏBİYYAT SİYAHISI Azərbaycan dilində
şişirdilməsinə yol verməınəliyik, azad rəqabəti təmin etməliyik, inhisarçılıq meyllərinin qarşısını almalıyıq». Bu nəzarət istehlak bazarmda dönüş yaratmağa, şəhərdə alıcılann tələblərini ödəməyə xidmət və həmçinin fermerlərin-kiçik sahibkarlann maraqlarım sistemli şəkildə müdafiə etmirsə, deməli, onların həyata keçirilmə mexanizmi yenidən düşünülməli, fərqli qaydada həyata keçirilməlidir. Bu məsələ kiçik sahibkarhğm inkişafı ilə sıxı surətdə əlaqəlidir. Azərbaycanda istehlak bazanmn ümumi problemlərinin kompleks həlimin vacibliyi gündəmə gəlir. Birincisi, kəndli qapısında malı satmaqda çətinlik çəkir, şəhərli isə qiymətlərin bahalığından gileylənir. Həqiqətən də bazardakı malla bostanda və bağda satılan məhsulun arasındakı qiymət fərq kosmikdir, yəni heç bir məntiqə sığmır. Məsələn, Qubada fermerin alması evində çürüyür, yeşiyini, təxminən 25 kq meyvəni 5 manata sata bilmir, Bakıda isə payız aylannda kilosu 50 qəpikdən aşağı alma olmur. Məsələnin həllində onu da nəzərə almaq lazımdır ki, 30 il bundan əvvəlin kolxozçusunun cəmi 20-25 sot torpağı olurdu, o öz yerini əkirdi, becərirdi, məhsulunu da dərib istədiyi vaxt kolxoz bazarlanna çıxarırdı. Və bu bazarlara da ciddi nəzarət edilərdi. Amma torpaqlar özəlləşdirildikdən sonra hər kəndli ailəsinə düşən pay torpaqlan artaraq bir neçə hektara çatdı. Kəndli fermerə, sahibkara çevrildi və işlərini vaxtmda görmək üçün fəhlə saxlamaq məcburiyyətində qaldı. Bu gün Azərbaycan kəndlisi, günlərlə gəlib Bakı yarmarka- lannda qalarsa, torpağım kim becərər? O, il boyu işinin üstündə olmalıdır. Bağ-bostanla bazar arasmdakı qiymət fərqinin həm fermer, həm də şəhərli üçün qəbuledilən çərçivələrdə tənzimlənməsi bu gün kənd təsərrüfatı malla- nnm qiymətini ciddi aşağı sala bilər, bazarlarda ucuzluq yaranar, manatın da nüfuzu güclənər, kəndli də malım rahat satar.
i Mal və xidmət bazarmda nizam-intizam yaratmaq üçün bütünlükdə qiymət siyasətinin, yəni tənzimlənən qiymətlər də daxil olmaqla, ümumi istiqamətləri və məqsədi formalaşdınimalı, tənzimlənən qiymətlərin və tariflərin siyahısı və tətbiq dairəsi, qiymətqoymamn prinsipləri və metodlan müəyyən edilməlidir. Qiymətəmələgəlmənin və qiymətlərin (tariflərin) tətbiqinə nəzarətin təşkili qiymət siyasətində əks etdirilməlidir. Bəzi hallarda satıcılar qiymətlərini rəqiblərlə əvvəlcədən məsləhətləşmələr aparmaqla müəyyən edirlər. Bu da antiinhisar barədə qanunvericiliyə ziddir. Bu hərəkətə münasibət qiymət konsepsiyasında göstərilməli və yolverilməməsi mexanizmi hazırlanmalıdır. Azərbaycan Respublikasınm vahid qiymət siyasəti həm dövlətin, həm də təsərrüfat subyektlərinin öz səlahiyyətləri daxilində hazırladıqlan və həyata keçirdikləri qiymət siyasətindən ibarət olmalıdır. Sahəvi xüsusiyyətlərindən və profilindən asılı olmayaraq, təsərrüfat subyektləri qiymətqoyma subyekti olmalıdır. Bu məqsədlə qiymət siyasətini nəinki təkcə dövlət, həm də təsərrüfat subyektləri formalaşdmnalıdırlar. Tə- 459
sərriifat subyektlərinin marketinq xidməti ilə məşğul olan qurumları qiymət siyasətini hazırlamalı və onun həyata keçirilməsini təmin etməlidirlər. Hər bir şirkət, korporasiya, səhmdar cəmi> 7ət və digər təsərrüfat subyektləri dövlətin qiymət siyasətinə uyğun və onun çərçivəsində özlərinin qiymət strategiyasını formalaşdırmalı, qiymətqoyma metodunu seçməli, qiyməti müəyj^ən etməlidir. Təsərrüfat subyektləri qiymət qoyma üsullarımn seçilməsində sərbəst olmalıdırlar. Ancaq bu seçim dövlət tərəfindən müəyyən edilən üsullara, qaydalara və prinsiplərə əsaslanmalıdır. Rəqabət Məcəlləsi əmtəə (xidmət) və maliyyə bazannda elə bir rəqabət mühiti yaratmalıdır ki, cəmiyyətdə elmi-texniki məhsula tələbatın artmasında dönüş yaratsm. Belə mühitin formalaşmasmda həlledici rol qiymət- əmələgəlməsinə məxsusdur. Hazırda təsərrüfat subyektləri məhsullan (xidmətləri), təbii inhisarlar istina olmaqla, istənilən qiymətə sata bilirlər. Ona görə də onlar istehsal xərclərini aşağı salmaq üçün elmi-texniki məhsullann tətbiqində, innovasiyalara maliyyə vəsaiti ayırmaqda heç də həmişə maraqlı deyillər. Bu çatışmamazlığı aradan qaldırmaq üçün indiki mərhələdə əmtəə bazannda, xüsusilə istehlak bazarmda qiymətlərin dövlət tərəfindən tənzimlənməsinin və nəzarətinin həyata keçirilməsi məqsədəuyğun olardı. Bunun üçün rentabellik göstəricisindən istifadə edilməsini tövsiyyə edərdik. MDB ölkələrində qiymətləri tənzimləmək üçün bu göstəricidən istifadə edilir. Bizim fıkrimizcə, rəqabət haqqmda qanunvericilik aktında göstərilə bilər ki, «istehsalçıya məhsulun qiymətini müəyyən edərkən maya dəyərinin üzərinə 15-20 faizdən çox mənfəət norması əlavə etmək qadağandır». Bu müddəa- mn rəqabət haqqında qanunvericiliyə daxil edilməsi imkan verər ki, monitorinq zamam yüksək ihhisar qiymətini müəyyən etmək mümkün olsun. Bunlarla yanaşı «Ticarət fəaliyyəti haqqında» qanunun da qəbul edilməsi ölkə ərazisində ticarətlə bağlı nizam-intizamı möhkəmləndirər, rəqabət mühitini yüksəldər, şəffaf bir sistem yaradılar. Qiymətlərin aşağı və yuxan olmasından asılı olaraq, maddi-texniki, investisiya və əmək resurslannm sahələrarası bölüşdürülməsi prosesi baş verir. 460
ƏDƏBİYYAT SİYAHISI Azərbaycan dilində 1.
“Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsi”; 2.
“Azərbaycan Respublikasının dövlət büdcəsi zərfləri”, 2010-2015; 3.
“Azərbaycan-2020: gələcəyə baxış İnkişaf Konsepsiyası”; 4.
“Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik Konsepsiyası”; 5.
“Azərbaycan Respublikasında 2009-2015-ci illərdə elmin inkişafı üzrə Milli Strategiya”; 6.
Strategiyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı Dövlət Proqramı”; 7.
“2009-2013-cü illərdə Azərbaycan Respublikasınm aİi təhsil sistemində islahatlar üzrə Dövlət Proqramı”; 8.
Strategiya”; 9.
“Azərbaycan Respublikası regionlannın “2009-2013-cü illərdə sosial- iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”; 10.
azaldılması və davamlı inkişaf Dövlət Proqramı”; 11.
“Azərbaycan Respublikası regionlannın “2004-2008-ci illərdə sosial- iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”; 12.
“2008-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında əhalinin ərzaq məhsullan ilə etibarlı təminatına dair Dövlət Proqramı”; 13.
«Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankının, illik hesabatlan, 2010- 2012; 14.
“Azərbaycan Respublikasınm Mərkəzi Bankı haqqmda” qanun; 15.
16.
Kərimli İ.A., “iqtisad elmi: aktual problemlər”, 2013, Bakı, 375 s.; 17.
“Azərbaycan Respublikasınm Vergi Məcəlləsi”; 18.
“Büdcə sistemi haqqmda” qanun; 19.
”İnvestisiya fəaliyyəti haqqmda” qanun; 20.
“Yaşayış minimumu haqqmda” qanun; 21.
“Ünvanlı dövlət sosial yardımı haqqmda” qanun; 22.
“Azərbaycanın Milli Hesablan”, Dövlətstatkom, 2007-2013; 23.
“Əmək bazan”, Dövlətstatkom, 2010-2014; 24.
“Azərbaycanın statistik göstəriciləri” Dövlətstatkom, 2010-2014; 25.
“Azərbaycanın xarici ticarəti” Dövlətstatkom, 2010-2013; 26.
“Azərbaycanda tikinti”, Dövlətstatkom, 2010-2014; 27.
“Azərbaycan rəqəmlərdə”, Dövlətstatkom, 2010-2014; 28.
“Azərbaycanın regionları, Dövlətstatkom, 2006-2014; 29.
“Azərbaycanın sənayesi”, Dövlətstatkom, 2010-2014; 30.
“Müstəqil Azərbaycan-20 il”, Dövlətstatkom, 2011; 462 31.
«Azərbaycan» qəzeti, 2000-2014; 32.
Mehdiyev P.Ə., “İctimai və humanitar elmlər: zaman kontekstindən baxış”, «Azərbaycan» qəzetinin nəşri, 2010, Bakı, 409 s.; 33.
Mehdiyev P.Ə., «İnkişafın Azərbaycan modeli», «Azərbaycan» qəzetinin nəşri, 2010, Bakı; 34.
Səmədzadə Z.Ə., “XXI əsr: Azərbaycan iqtisadiyyatı haqqında düşüncələr”, “İqtisadiyyat” qəzeti, 22-27.12.2000; 35.
«Respublika» qəzeti, 2001-2013; 36.
37.
“İqtisadiyyat və audit” jurnalı, 2002; 38.
“525-ci qəzet”; 39.
“Инвестиции и инновации в России: проблемы в начале XXI века”, Москва, 2001; 40.
Hüseynov Т.Н., “Azərbaycanda investisiyalar: gəlirlər, investisiyalar, sənayeləşdirmə, məşğulluq”, “Elm”, 2009, Bakı; 41.
Quliyev C.B., “Həyat səviyyəsi: yoxsulluğu törədən və azaldan sosial- iqtisadi amillər”, “Avropa”, Bakı, 233 s.; 42.
“Qloballaşma mühitində milli iqtisadi inkişaf modelinin formalaşması problemləri” müəlliflər kollektivi, AMEA İqtisadiyyat İnstitutu, “Avropa”, Bakı, 2010, 184 s.;
43.
Qasımov F. və başqaları, “Milli innovasiya sisteminin təşkili və idarə edilməsi”, “Elm və təhsil”, Bakı, 20.13, 676 s.; 44.
Nuriyev Ə., “Azərbaycanda iqtisadi inkişaf və modernləşmə siyasətinin konseptual əsasları”, “Avropa”, Bakı, 2013,417 s.; 45.
“Statistika üzrə əsas metodoloji göstərişlər”, II hissə, Dövlətstatkom, 2003; Rus dilində 46.
Anaşkin A.K., «Механизм стаблизации национальных финансов», 2002, Москва; 47.
Алескеров А.К., “Экономические реформы и социально-экономические сдвиги Азербайджане”, монография “Социально-экономические проблемы переходного периода”, 2000, Москва; 48.
Минск, 2010; 49.
Баскакова М., “Японская экономическая модель”, журнал “Мировая экономика и международные отношения”, 2004, №1, Москва; 50.
Бергер Я., “Китайская модель развития”, журнал “Мировая экономика и международные отношения”, “Наука”, 2009, №9, Москва; 51.
Василевский Э., “Структурные сдвиги, динамика и эффективность роста экономики США до 2020 г.”, журнал “Мировая экономика и международные отношения”, “Наука”, 2006, №9, Москва; 463
52.
Воронов К., “Северная Европа к 2030 году: контуры и алгоритмы развития”, журнал “Мировая экономика и международные отношения”, 2011, № 2 ; 53.
Газета “Эхо”, 2007-2015; 54.
55.
Газета “Известия” 1991; 56.
Газета “Экономика и жизнь”, 1994, феврал, №28; 57.
“Экономика” учебник, “Юрист”, под редакцией А.С.Булатова, 2002, Москва; 58.
“Экономическая теория”, “Российская экономическая Академия им. Г.В.Плеханова, 2007, Москва; 59.
“Экономическая теория”, XXI века, МГУ им. М.В.Ломоносова, 2005, Москва; 60.
“Экономическая теория”, ИНФРА-М, “Российская экономическая Академия им. Г.В.Плеханова, 2007, Москва; 61.
Николаев И. и др., “Второе дыхание”, журнал “Общество и экономика”, 2007, №11-12; 62.
“Наиболее значительные черты китайской модели развития”, журнал “Мировая, экономика и международные отношения”, 2009, №9, Москва; 63.
“Китай: универсальная модель модернизации”, журнал “Мировая экономика и международные отношения”, 2009, №7, Москва; 64.
Нигматулин Р., “Базисные экономические балансы
и макроэкономические реформы”, журнал «Общество и экономика», 2007, №11-12, Москва; 65.
Оболенский В., “Социально-экономические модели, технологическое лидерство и “Форк^ла роста”, журнал “Мировая экономика и международные отношения”, 2012, №10, Москва; 66.
№12, Москва; 67.
Журнал “Вопросы экономики”, 2002, №5, Москва; 68.
69.
Журнал “Общество и Экономика”, 2013, №5, Москва; 70.
Журнал “Мировая экономика и международные отнощения”, 2009, №7, Москва; 71.
Журнал “Вопросы экономики”, 2006, №2, Москва; 72.
Москва; 73.
Журнал "Мировая экономика и международные отношения”, 2013, №13, Москва; 73.
Олег Цывинский, “Частное дело китайцев”, журнал “Форбс”, 2011, ноябрь, Москва; 74.
Журнал “Вопросы экономики”, 2013, №12, Москва; 75.
464 76.
Журнал “Мировая экономика и международные отношения”, 2009, №2, Москва; 77.
Журнал “Вопросы экономики”, 2005, Л'29, Москва; 78.
79.
Журнал «Общество и экономика», “Наука”, 2006, №9, Москва; 80.
Журнал «Общество и экономика», “Наука”, 2007, №11-12, Москва; 81.
Журнал “Вопросы экономики”, 2004, №2, Москва; 82.
Журнал «Общество и экономика», 2011, №3, Москва; 83.
Журнал «Общество и экономика», 2008, №8, Москва; 84.
Статистический спровочник Всемирниго Банка, “Страны и регионы, 2008”, “Весь Мир”, 2009, Москва; 85.
Статистический ежегодник “Содружество независимых государств в 2010 г.”, 2011, Москва; 86.
Мартынов А., “Модернизация как трансформация”, журнал «Общество и экономика», 2010, №6, Москва; 87.
Клинов В., “Долгосрочное прогнозирование и стратегия развития”, журнал “Вопросы экономики”, 2012, №5, Москва; 88.
Кудров В.М., “Международные экономические сопоставления и проблемы инновационного развития”, Юстицинформ, 2011, 616 с., Москва; 89.
Кузнецов, “Средний класс: западные концепции”. Журнал “Мировая экономика и международные отношения”, 2009, №2, Москва; 90.
“Мировая экономика”, учебник, 2002, Москва; 91.
этап”, журнал “Мировая экономика и международные отношения”, 2009, №12, Москва;
92.
Новиков Д. и др., “Концептуальные вопросы планирования”. Журнал «Общество и экономика», 2007, Х»! 1-12; 93.
“Метод государсвенного регулирования экономики”, МГУ им. Ломоносова, 2009, Москва; 94.
Гринберг Р., “Становление отмечественной рыночной Экономики и проблема экономического планирования”, журнал «Общество и экономика», “Наука”, 2007, X 2 İ М2, Москва; 95.
Силвеслров С., “Экономическая политика развития и индикативное планирование”, журнал «Общество и экономика», “Наука”, 2007, X9İ1-12, Москва; 96.
“Государсто и инвестиции: актуальные проблемы макроэкономической политики”. Институт экономики РАН, 1998, Москва; 97.
Журнал “Апа Экономист”, 07.2010, Xç06-06, Баку; 98.
problemləri”, AMEA İqtisadiyyat İnstitutu, 2010, 184 c., Bakı; 465
Yüklə 5,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|