Dinler tariHİ BİLİm dali

 
118
Çağımızın tanınmış bilim adamlarından biri olarak tanıtılan  İngiliz din 
felsefecisi John Hick’in (1922-) İsa’yı olağan dışı tanrı bilinçli bir insanoğlu  şeklinde 
tasvir ettiği belirtilmektedir. Hick, İsa’nın kendisinin tanrının oğlu olduğunu 
öğretmediğini, aksine insanlara daima insanoğlu olduğunu, İsa’nın hem bir tanrı hem de 
bir insan olduğu yönündeki geleneksel Hıristiyan dogmasının anlaşılabilir bir şekilde 
izah edilemediğini ifade ederek İsa’nın zamanla tanrılaştırıldığını vurgulamaktadır
618
  
 
6.  İnkarnasyonun Etkileri 
Katolikler, “Mesih acıktı
619
, susadı
620
, yoruldu
621
, acı çekti ve öldü
622
” gibi 
Kitab-ı Mukaddes ifadelerine de dayanarak, Mesih’in bedeninin ölüm, susama, acıkma 
ve ağrı gibi insana dair evrensel olduğu kabul edilen bütün bedeni zayıflıklara meyilli 
olduğuna inanırlar. Hatta bu inançlarına da “Çünkü kendisi denenip acı çektiği için 
denenenlere yardım edebilir”
623
 cümlesini delil göstererek, Mesih’in acı çekmesinin de 
aslında bir üstünlük olduğunu, insan bedenine bürünmesin nedenlerinden birinin de 
insanoğlunu anlayabilmek amacı taşıdığını ifade ederler. İsa Mesih’in bütün zayıflıkları, 
onun insânî tabiatının doğal sonuçlarıdır. Muhakkak ki tanrısal tabiatına hastalık ve acı 
gibi insânî nitelikler atfedilemez. İsa’daki bedeni yetersizlikler, aslında Tanrı’nın 
Oğul’a yüklediği kurtuluş misyonu ile alakalıdır. İsa, Adem’den gelen insanlığın ortak 
günahının bedelini ödemekle yükümlüdür. İşte bu arızi nitelikler, başkasının günahını 
kabullenişle alakalandırılır ve İsa’nın kendiliğinden böyle bir şey yaptığına inanılır
624
.  
Geleneksel Hıristiyan öğretisinde, her ne kadar İnkarnasyonu sayesinde Tanrı, 
Oğul İsa vasıtasıyla Adem’den İsa’ya kadar intikal eden günahların kefareti ise de onun 
ruhunda hiçbir günahın kalıntısının olamayacağı kabul edilir
625
. Zira günahın maddi 
manevi hiç bir kiri İsa’yı etkilemez. Çünkü İsa Tanrı’dır ve günahkar olamaz. İsa’nın 
günahsızlığına dair Kitab-ı Mukaddes’in de şahitlik ettiğine inanırlar:  
                                                 
618
 Aydın, Mahmut, İsa Tanrı mı? İnsan mı?, İz Yayıncılık, İstanbul 2002, s. 111, 117-118 
619
 Matta, 4:2 
620
 Yuhanna, 19:28 
621
 Yuhanna, 4:6 
622
 İbraniler, 4:15 
623
 İbraniler, 2:18 
624
 Drum, a.g.md. 
625
 Drum, a.g.md. 

---

 
119
“Kendisinde günah yoktur”
626
, “Tanrı günahı bilemeyen Mesihi 
bizim için günah sunusu yaptı”
627
,  “Tanrı'dan doğmuş olanın günah 
işlemediğini biliriz. Tanrı'dan doğmuş olan İsa Mesih onu korur ve kötü olan 
ona dokunamaz”
628
 . 
İnkarnasyonun  İsa’nın bedenindeki etkisi sadece onu günahtan arındırmak 
olarak açıklanabilir. Ancak onun günahkar olabileceği söylenemez. Zira bu tanrısallığa 
aykırı bir düşüncedir. Çünkü eğer  İsa’nın insânî yönünün günahkar olması gibi bir 
durum olsaydı, o zaman ortaya nefsi isteklerine göre hareket edebilen, günahkar bir 
tanrı figürü çıkması muhtemeldi. Ayrıca eğer Tanrı, bedenine günah için izin vermiş 
olsaydı, kendisinden vazgeçmiş olurdu. Çünkü bir tanrıya günah atfetmek imkansızdır. 
Dolayısıyla Katolik öğretiye göre tanrısal tabiat, İsa suretinde bedenleşmek suretiyle 
kefaretini ödediği günahların etkisinde kalmamıştır
629
. 
Katolik Hıristiyan öğretiye göre bedenlenen İsa Mesih, tüm insanlık soyunu 
temsilen, ilk insan Adem’den itibaren, Tanrı’ya karşı  işlenen tüm günahları kefaretini 
ödemek üzere ıstırabı ve ölümü özgürce seçmiştir
630
.  İnkarnasyondan sonra da İsa’da 
özgür bir irâde vardır. Hıristiyan öğretisi, kendisine karşı işlenen günaha karşı, intikam 
duygusuyla oğlunun ölümünü isteyen tanrı figürünü kabul etmez
631
. Katolik öğretisinde 
İsa, ölüm hususunda da özgürdür. Çünkü çarmıh olayında İsa kendi iradesiyle hareket 
etmektedir
632
: 
 “Ama kul özünü alıp insan benzeyişinde doğarak ululuğunu bir yana 
bıraktı.  İnsan biçimine bürünmüş olarak ölüme çarmıh üzerinde bile ölüme 
boyun eğerek kendini alçalttı”
633
. “O kendisini bekleyen sevinç uğruna utancı 
hiçe sayıp çarmıhta ölüme katlandı”
634
. 
Tanrının bedenlenmesi olan İsa Mesih, her ne kadar tanrı olarak  nitelense de 
insânîliğinden kaynaklanan çeşitli ihtiyaçlara sahiptir. Yemek, içmek, gezmek, 
                                                 
626
 I Yuhanna, 3:5 
627
 II Korintliler, 5:21 
628
 I Yuhanna, 5:18 
629
 Drum, a.g.md. 
630
 Michel, a.g.e., s. 84 
631
 Michel, a.g.e., s. 84 
632
 Drum, a.g.md. 
633
 Filipeliler, 2:7 
634
 İbraniler, 12:2 

---

 
120
konuşmak ve acı çekmek gibi insânî eylemlerini de kendi özgür iradesiyle yerine 
getirmektedir: 
  “İsa bunu tadınca içmek istemedi
635
”.“isterim, temiz ol!”
636
. 
Hipostatik birlik İsa’nın insânî ruhunu, onun insânî sevgi ve nefretlerinden 
mahrum etmedi. Diğer bir deyişle bedene bürünen Tanrısal Kelâm, insânî duygulara 
dair sevinç, hüzün, acı, öfke, nefret, şefkat gibi zıtlıkları da yaşamıştır. Pek çok Kitab-ı 
Mukaddes cümlesi de Normal bir insanda var olan sevgi ve şefkatin ondaki varlığına 
delil teşkil eder: 
“İsa, çevresindekilere öfkeyle baktı. Yüreklerinin duygusuzluğu O'nu 
kederlendirmişti. Adama, "Elini uzat!" dedi. Adam elini uzattı, eli yine 
sapasağlam oluverdi”
637
.  
“Petrus'u, Yakup'u ve Yuhanna'yı yanına aldı. Hüzünlenmeye ve ağır 
bir sıkıntı duymaya başlamıştı”
638
.  
“Petrus ile Zebedi'nin iki oğlunu yanına aldı. Kederlenmeye, ağır bir 
sıkıntı duymaya başlamıştı”
639
.  
Görüldüğü üzere İsa Mesih, bedenlenmiş bir tanrı kabul edilse de pek çok 
insânî niteliğini kaybetmemiştir. Üzülmüş, kederlenmiş, meraklanmış, endişe etmiş, 
kızmış ve öfkelenmiştir. Ancak İsa’nın bu sevgi be nefretleri tamamen iradidir. 
Kontrolündedir. Hiçbir şekilde kendisini bu tür insânî duygularına kaptırarak hareket 
etmez. Bilhassa günaha sebebiyet veren duyguların iradesinin kontrolü altında olduğu 
kabul edilir. Hatta bu tür duygulardan münezzeh olduğuna inanılır
640
. 
                                                 
635
 Matta, 27:34 
636
 Matta, 8:3 
637
 Markos, 3:5 
638
 Markos, 14:33 
639
 Matta, 26:37 
640
 Drum, a.g.md. 

---