Dərslik Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 12. 06. 2009-cu IL tarixli, 17 saylı kollegiya iclasının və

d)
 
sanitar  dayanacaq  (körpü),  (dəniz  və  çay  limanlarında),  sanitariya-
meydança  (aeroport  və  avtovağzallarda)  və  sanitariya  döngə  (sərhəd  dəmiryol 
stansiyalarında) təşkil edilməlidir; 
e)
 
nəqliyyat  vasitələrinin  gedib-gəlmə  saatı  SKŞ,  SKM-ə  vaxtında  xəbər 
verilməlidir. 
Karantin xəstəliklərinin zoonoz ocaqlarının ləğv edilməsi üçün nəzərdə tutulan 
işləri  SKŞ  və  digər  tibb  idarələri  əvvəlcədən  hazırlanmış  tədbirlər  planı  əsasında 
aparırlar.  MDB  ərazisində  karantin  xəstəliklərinin  gətirilməsinin  və  yayılmasının 
qarşısını almaq üçün sanitariya mühafizə planı tərtib edildikdə nəzərə almaq lazımdır 
ki, onlar profilaktik və epidemiya əleyhinə tədbirlərə ayrılmalıdır. 
Profilaktik tədbirlər karantin infeksiyalarının baş verməsindən əvvəlki dövrdə 
aparılır.  Epidemiya  əleyhinə  tədbirlər  MDB  ərazisinə  karantin  infeksiyasının 
gətirildiyi  və  yayıldığı  dövrdə  aparılır.  Tədbirlər  kompleks  planlaşdırılmalıdır. 
Onların həyata keçirilməsində iştirakı lazım olan bütün tibb və kənar idarələr nəzərə 
alınmalıdır. Hər tibb idarəsi karantin infeksiyalarının salamatlıq dövrü və xəstəliyin 
ölkə  ərazisinə  gətirilməsi  dövrünə  uyğun  operativ  plan  tərtib  edir.  Bu  planlar 
müəssisənin  rəhbəri  tərəfindən  təsdiq  edilir  və  GEM-lə  razılaşdırılır.  GEM  bütün 
karantin tədbirlərinin təşkil edilməsi və aparılmasını həyata keçirməyə məsuldur. 
Bəzi  hallarda  qıupşəkilli  və  təkrari  xəstəliklər  zamanı  müvafiq  ölkənin  icra 
orqanları  və  ya  səhiyyə  orqanlarının  təqdimatına  əsasən  karantin  -  əksepidemik, 
gigiyenik  və  inzibati  tədbirlər  kompleksi  qoyulur  ki,  bu  da  infeksiyanın  ocaqdan 
kənara çıxmasınını qarşısını alır. Bu qərar SN ilə razılaşdırılır. 
Karantin  qoyulan  andan  əksepidemik,  müalicə  işinə  rəhbərlik  və  bütün 
fəalliyyət  növlərinin  təşkili  müvəqqəti  fəaliyyət  göstərən  orqana  -  Sanitar 
Əksepidemik Komissiyaya (SƏK) verilir. 
SƏK-nın  vəzifələri  müxtəlifdir.  Onlara  təşkilati  tədbirlər,  əkse-  pidemik  və 
müalicə  işi  daxildir.  Bundan  başqa,  karantin  zonasından  çıxan  bütün  nəqliyyat 
magistrallarında müvəqqəti sanitar-nəzarət və nəzarət-buraxılış postları təşkil olunur. 
Onları  DIN  orqanları  ilə  birlikdə  yerli  səhiyyə  orqanları,  Rabitə  nazirliyinin,  mülki 
aviasiyanın tabeçiliyində olan tibb müəssisələri yaradırlar. 
333 
downloaded from KitabYurdu.org

---

Epidemik ocaqda SƏK tərəfindən təşkil olunan epidemiya əleyhinə tədbirlər 
İşin 
məzmunu 
Görüləcək tədbirlər, icraçıları 
 
Nəqliyyat vasitələrinin, qüvvə və vəaitlərin mobilizasiyası 
Əraziyə giriş və çıxışın məhdudlaşdırılması (müstəsna 
hallarda) 
Karanlin zonasından gedən şəxslər üçün observatorların təşkili 
-İcraçılar: SƏK Yüklərə, əşyalara və poçt göndərişlərinə qarşı 
sanitar 
’İ2 
r
y> 
a 
H 
tələblərin gözlənilməsi- İcraçılar: beynəlxalq daşınmaları 
həyata keçirən idarələr və nazirliklər (rabitə, nəqliyyat, dəniz 
və çay donanması, mülki aviasiya) 
İııfeksiyamn yayılmasının qarşısını alan, ocaqdan kənara qida 
məhsullarının və xammalın eınalı, rcalizasiyası və daşınması 
şəraitinin təmin olunması - İcraçılar: yeyinti sənayesi, balıq 
təsərrüfatı, ticarət və s. nazirliklərin müəssisələri 
Sani
tar
- 
gi
gi
yeni
k 
iş
 
Əhalinin keyfiyətli içməli su ilə təmin olunması, çirkab 
sularının zərərsizləşdirilməsi - İcraçılar: kommunal təsəsüriatı 
və digər idarələrin müəssisələri Gksepidcmik rejimin sanitar-
gigiyenik norma və qaydalarının gözlənilməsi - İcraçılar: 
bütün müəssisələr, təşkilatlar, ayrı-ayrı şəxslər 
7> 
M 
Xəstələrin (şübhəli şəxslərin) aktiv aşkarlanması, 
hospitalizasiyası və müalicəsi 
Xəstələrlə təmasda olan şəxslərin akşarlanması, onların 
müşahidəyə götürülməsi, müayinəsi, izolyasiyası 
D 
-o 
*ä 
o 
w: 
o 
(göstərişə əsasən), profilaktik müalicəsi Epidemik ocaqdan 
gedən sağlam şəxslərin observatorlarda ınüşahiydəyə 
götürülməsi Dezinfeksiya, dezinseksiya, deratizasiya- 
İcraçılan: ərazi və idarə tibb müəssisələri 
Məhdu
dl
aşdır
ıcı
 
tədb
irl
ər
 
Epidemik ocaqda obyektlərin (hospitallar, morqlar, 
laboratoriyalar, izolyatorlar) mühafizəsi - İcraçıları: milis 
orqanları 
Karantin zonasının xaricdən sərhədlənməsi - İcraçılar: Silahlı 
Qüvvələr 
334 
downloaded from KitabYurdu.org

---

Bütün  əksepidemik  tədbirlər  yoluxucu  xəstəlik  ocağının  ləğv  edilməsinə 
qədər aparılır. Karantinin götürülməsi icra orqanlarının rəyi, dövlət subyektlərinin 
qərarı  ilə  həyata  keçirilir.  Bu  qərar  səhiyyə  orqanlarının  təqdimatı  əsasında  qəbul 
olunur. 
Taunun  ölkə  ərazisinə  gətirilməsinin  qarşısının  alınması  üzrə  xüsusi 
tələblər 
Qüvvədə  olan  Beynəlxalq  tibbi-sanitar  qaydalara  əsasən  taun  zamanı 
inkubasiya dövrü 6 gün təyin olunmuşdur. 
Beynəlxalq  daşınmaları  təmin  edən  nəqliyyat  vasitələrinin  sahibləri 
tabeçiliyindən  və  mülkiyyət  formasından  asılı  olmayaraq  nəqliyyat  vasitələrini 
onlara  gəmiricilərin  düşməsinin  qarşısının  alınması  və  onların  ektoparazillərinin 
məhv edilməsi üçün lazımi vasitələrlə təmin etməlidirlər. 
Dəniz  (çay)  gəmiləri  gəmiricilərdən  və  taunun  keçiricilərindən  azad 
olmalıdır,  əks  halda  onlar  aşkar  edildikdə  göstərişlərə  əsasən  deratizaciya  aparılır 
və  bu  haqda  müvafiq  şəhadətnamə  verilir  (dcratizaciyadan  azad  olma  və  ya 
aparılmış deratizaciya haqqında şəhadətnamə) ki, o, yalnız gəmilərin deratizaciyanı 
aparmaq üçün lazımi avadanlıqla təchiz olunmuş və xüsusi kurs keçmiş heyəti olan 
limanlarda verilir. 
Belə  şəhadətnamə  verməyə  səllahiyyəti  olan  dəniz  və  çay  limanlarında 
Dövlət  san-epidemioloji  nəzarət  mərkəzləri  yalnız  gəminin  gəmiricilərdən  azad 
olduğunu  təyin  etdikdən  sonra  verə  bilər.  Bu  şəhadətnamə  o  zaman  verilir  ki, 
gəminin  müayinəsi  anbar  boş  olduqda,  həmçinin  yalnız  tarazlığı  saxlamaq  üçün 
yüklə  və  ya  gəmiriciləri  cəlb  edən  materialla  dolu  olduqda  aparılmışdır.  Gəmini 
müayinə etdikdə gəmiricilər və ya onların həyat fəaliyyətinin izləri aşkar edilibsə, 
onda  gəminin  sahibi  Dövlət  sanepidemioloji  mərkəzlərin  vəzifəli  şəxslərinin 
nəzarəti altında deralizasiya həyata keçirilməyə borcludur. 
Gəminin  dcratizasiyası  anbarlar  boşaldıqdan  sonra  (istisna  olaraq  yükü 
boşaltmaq  mümkün  olmadıqda  da)  aparılır.  Dcıatizasiya  başa  çatdıqdan  sonra 
Dövlət  gigiyena-epidemiologiya  mərkəzləri  (xarici  ölkələrdə  -  limanın  sanitar 
rəhbərliyi) deratizasiya haqqında şəhadətnamə verirlər. 
Göstərilən tədbirlər həmçinin gəmiricilər və onların həyat fəaliyyətinin izləri 
aşkar  edildikdə  hava,  dəmiryol  və  avtomobil  nəqliyyatı,  lixter  və  konteynerlərdə 
aparılır. Deıatizasiyadan azad olmaq və ya onun aparılması haqqında şəhadətnamə 
6 ay ərzində 
335 
downloaded from KitabYurdu.org

---