Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası təhsil nazirinin 25 fevral 2010-cu IL tarixli 235
Yüklə 1,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
19 pozulmasının aşkar edilməsi zamanı (məsələn, bank və onun iştirakçıları tərəfindən nizamnamə kapitalının həcm normativinə əməl edilmədikdə); Bankın ödəmə qabiliyyətinin olmamasının elan edilməsi. Kommersiya bankının ləğv edilməsi könüllü şəkildə də həyata keçirilə bilər. Könüllü şəkildə ləğv edilmə kommersiya bankı və onun kreditorlarının bankın səhmdarlar cəmiyyətində təsdiq edilmiş müştərək qərarı əsasında həyata keçirilir. Kommersiya bankı onun dövlət reyestrindən çıxarılması anından etibarən ləğv olunmuş hesab edilir. Bank əhalinin sərbəst pul vəsaitlərini cəlb edən və onları qaytarılma əsasında yerləşdirən bir müəssisədir. Bank aktiv-passiv əməliyyatların məzmununa görə öz fəaliyyətini tənzimləyir. Passiv əməliyyatların mahiyyəti müxtəlif növ yatırımların cəlb edilməsi, digər kommersiya banklarından kreditlərin alınması, qiymətli kağızların emissiyasından ibarətdir. Aktiv əməliyyatların mahiyyəti bankın likvid ehtiyatları- nın gəlir əldə edilməsi və pula çevrilə bilməsinin təmin olunması məqsədilə yatırılmasından ibarətdir. Aktiv əməliyyatlara bankın ehtiyat bazasının yaradılması sahəsində onun aktiv fəaliyyətinin əsasını təşkil edən ssuda əməliyyatını, qiymətli kağızlara investisiya yatırımlarını, kassa və digər əməliyyatları qeyd etmək olar. Banklar və bank fəaliyyəti haqqında qanunda bank əməliyyatlarına aşağıdakılar aiddir: 1) Fiziki və hüquqi şəxslərin pul vəsaitlərinin yatırımlara cəlb edilməsi (tələb olunanadək və müəyyən müddətədək); 2) Cəlb olunmuş vəsaitlərin öz adından və öz hesabına yerləşdirilməsi; 3) Fiziki və hüquqi şəxslərin bank hesablarının açılması və aparılması; 4) Fiziki və hüquqi şəxslərin, eləcə də müxbir-bankların tapşırığı üzrə onların hesabatlarının hayata keçirilməsi; 5) Fiziki və hüquqi şəxslərin pul vəsaitlərinin, veksellə- 20 rinin, ödəmə və hesablaşma sənədlərinin inkassasiyası və onlara kassa xidmətinin göstərilməsi; 6) Xarici valyutanın nağd və nağdsız formada alqı-satqısı; 7) İnvestisiyaların cəlb olunması və qiymətli metalların yerləşdirilməsi; 8) Bank zəmanətlərinin verilməsi. Kommersiya bankları yuxarıda qeyd edilmiş bank əməliy- yatlarından başqa aşağıdakı müqavilələri də bağlamaq hüququna malikdir: 1) Üçüncü şəxslərin əvəzinə öhdəliklərin pul formasında həyata keçirilməsini nəzərdə tutan zəmanətin verilməsi; 2) Üçüncü şəxslərdən öhdəliklərin pul formasında həyata keçirilməsini tələb etmək hüququnun əldə edilməsi; 3) Fiziki və hüquqi şəxslərlə müqavilə əsasında pul və- saitləri və digər əmlakın etibarlı şəkildə idarə edilməsi; 4) Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə müvafiq olaraq qiymətli metallar və qiymətli daşlarla əməliyyatların həyata keçirilməsi; 5) Fiziki və hüquqi şəxslərə xüsusi yerlərin və onların daxilində olan sənəd və qiymətli vəsaitlərin saxlanması üçün seyflərin icarəyə verilməsi; 6) Lizinq əməliyyatları; 7) Məsləhət və informasiya xidmətlərinin göstərilməsi. Kommersiya bankları Azərbaycan Respublikasının qa- nunvericiliyinə müvafiq olaraq digər əməliyyatları həyata keçirmək hüququna malikdir. Bütün bank əməliyyatları manatla, Mərkəzi Bankın lisen- ziyasının olduğu halda isə həm də xarici valyutada həyata keçirilir. Bank əməliyyatlarının keçirilmə qaydaları, eləcə də onların maddi-texniki təminatı qaydaları Mərkəzi Bank tərəfindən qanuna müvafiq olaraq təyin edilir. Mərkəzi Bank tərəfindən verilən bank əməliyyatlarının həyata keçirilməsi üçün lisenziyaya müvafiq olaraq bankın ödəmə sənədi funksiyasını həyata keçirmək, pul vəsaitlərinin yatırımlara və bank hesablarına cəlb edilməsi, qanunlara müvafiq olaraq 21 əməliyyat aparılması üçün xüsusi lisenziyanın əldə edilməsi tələb olunmayan qiymətli kağızların buraxılması, alışı, satışı, qeydiyyatı, saxlanması və digər əməliyyatları, eləcə də fiziki və hüquqi şəxslərlə sövdələşmə əsasında qeyd edilmiş qiymətli kağızların etibarlı şəkildə idarə edilməsini həyata keçirmək hüququ vardır. Banklar haqqında qanunlara müvafiq olaraq kredit təş- kilatının qiymətli kağız bazarında peşəkar fəaliyyət həyata keçirmək hüququ vardır. Kredit təşkilatına istehsal, ticarət və sığorta fəaliyyəti ilə məşğul olmaq qadağan olunur. Banklar xüsusi kredit təşkilatı kimi qanunvericiliyə görə aşağıdakı qaydalar əsasında fəaliyyət göstərirlər: 1. Bank əməliyyatlarının, eləcə də digər müəssisələrə qadağan olunan əmanət əməliyyatının həyata keçirilməsi üçün bankların müstəsna hüquqları vardır. Digər kredit təşkilatları əmanət əməliyyatından başqa bank əməliyyatlarını yalnız Mərkəzi Bankın lisenziyası əsasında həyata keçirə bilər. 2. Bankların icbari şəkildə ixtisaslaşdırılması. Bu qaydaya əsasən bankın maddi istehsal və maddi qiymətli əşyalarla ticarət etmə sferasında fəaliyyəti, eləcə də valyuta və kredit riskinin sığortasından başqa bütün sığorta növləri ilə məşğul olması qa- dağan edilir. Yüklə 1,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|