16
lələrin həll olunması üçün çağırılan səhmdarların ümumi
yığıncağından ibarətdir. Bu məsələlərə aiddir: nizamnaməyə və
nizamnamə kapitalına dəyişikliklərin edilməsi, bankin İdarə
Heyəti sədrinin seçilməsi, illik fəaliyyət nəticələrinin təsdiq
edilməsi, bankın gəlirlərinin bölüşdürülməsi, bankdan asılı
müəssisələrin yaradılması və ləğv edilməsi və bankın
fəaliyyətinin bəzi digər mühüm məsələləri.
Müşahidə Şurası nümayəndələrindən ibarət olan ümumi
yığıncaq bankın sədrini təyin edir. Onun üzərinə bankın idarə
edilməsi öhdəliyi qoyulur.
Bankın Müşahidə Şurasının üzvləri öz funksiyalarını
yerinə yetirmək üçün əhəmiyyətli səlahiyyətə malikdir. Müşahidə
Şurası bankın məqsədlərini müəyyən edir və hesablaşma-kredit,
investisiya, valyuta və digər fəaliyyət növləri üzrə onun siyasətini
həyata keçirir və digər təşkilatlar ilə fəaliyyəti koordinasiya edir.
Bank tərəfindən həyata keçirilən kredit və investisiya siyasəti
kreditə tələbatın dəyişildiyi halda bank tərəfindən qarşıya
qoyulmuş məqsədlərin yerinə yetirilməsinə yardım etməlidir.
Müşahidə Şurası kredit və investisiya əməliyyatlarının
bank nəzarəti və tənzimlənməsi orqanlarının qanunlarına və
təlimatlarına uygun olmasına görə məsuliyyət daşıyır. Bununla
əlaqədar olaraq müşahidəçilər bankın fəaliyyətinə ümumi nəzarəti
və bank əməliyyatlarının yoxlanmasını həyata keçirir.
Müşahidə Şurası kadrların seçimi, hazırlanması və is-
tifadəsi məsələlərini həll edir. Bank direktorları bankın strukturu
haqqında qərar qəbul edir, struktur bölmələrin hesabatlarını təsdiq
edir.
Bankın təşkilati strukturunda birbaşa olaraq bank qarşısına
qoyulan məqsədlərin (kreditləşdirmə, investisiyalaşdırma, etibarlı
əməliyyatlar, beynəlxalq hesablaşmaların həyata keçirilməsi,
eləcə də yatırımların qəbul edilməsi və xidməti) yerinə yetirilməsi
ilə əlaqədar olan məsələlər həll olunur. Bank şöbələrinin sayı
bankın
fəaliyyətinin
həcmindən
və
xarakterindən, bank
əməliyyatlarının həcmindən və mürəkkəbliyindən və müştərilərə
17
təklif edilən xidmətlərin müxtəlifliyindən asılıdır.
Kommersiya bankının nizamnaməsi AR-nın Mərkəzi
Bankı tərəfindən qeydiyyata alındıqdan sonra “bank” yaradılmış
hesab olunur və hüquqi şəxs statusuna malik olur. Banklar
Azərbaycanın Mərkəzi Bankı tərəfindən lisenziyanın verildiyi
andan bank əməliyyatları həyata keçirmək hüququna malik olur.
Bu zaman bank reyestrinə (dövlət qeydiyyat kitabına) edilən qeyd
lisenziyanın verilməsi ilə demək olar ki, eyni zamanda həyata
keçirilir. Kommersiya banklarının filial və nümayəndəliklərinin
açılması Mərkəzi Bankın icazəsi ilə həyata keçirilir.
Kommersiya banklarının təsisçiləri, səhmdarları istənilən
səviyyəli hakimiyyət orqanı, onların icra orqanlarının, siyasi
təşkilatların
və
ixtisaslaşdırılmış
ictimai
təşkilatların
nümayəndələri istisna olmaqla bütün vətəndaşlar və hüquqi
şəxslər ola bilər. Kommersiya banklarının təsisçilərinin sayı
üçdən az ola bilməz.
Bundan başqa qeyri-likvid balans və ya ödəmə qabiliy-
yətinin itirildiyi elan olunmuş müəssisə və təşkilatlar kommersiya
bankının təsisçiləri, səhmdarları və iştirakçıları ola bilməz.
Bankın səhmdarları nizamnamə kapitalına yatırım olaraq
pul vəsaitini manat və ya xarici valyutada, bina və tikililər,
avadanlıq və digər maddi dəyərlər, qiymətli kağızlar, torpaqdan,
sudan və digər təbii ehtiyatlardan istifadə hüququ, eləcə də başqa
mülkiyyət hüququ kimi yatırıla bilər. İstənilən iştirakçının
nizamnamə kapitalında olan payı 35 % -dən çox ola bilməz.
Mərkəzi Bank aşağıdakı növdə lisenziyalar verir:
1.
Banklar tərəfindən əməliyyatları manatla həyata keçirmək
üçün lisenziya (fiziki şəxslərin vəsaitlərinin cəlb olunması hüququ
olmadan);
2.
Banklar tərəfindən əməliyyatları manat və xarici
valyutada həyata keçirmək üçün lisenziya (fiziki şəxslərin
vəsaitlərinin cəlb olunması hüququ olmadan);
3.
Yatırımların cəlb olunması və qiymətli daşların yerləş-
dirilməsi üçün lisenziya.
18
Bank əməliyyatlarının hayata keçirilməsi və bankın
nizamnaməsinin qeydiyyata alınması üçün lisenziyanın veril-
məsindən imtina edilməsi aşagıdakı hallarda ola bilər:
Rəhbər və baş mühasib vəzifəsinə təklif edilən namizədələrə
qoyulan ixtisas tələblərinə qeyri-müvafiqlik;
Təsisçi müqaviləsinin və nizamnamənin Azərbaycan
Respublikasının qüvvədə olan qanunvericiliyinə qeyri-
müvafiqliyi;
Təsisçilərin bankın yatırımçılarının və kreditorlarının
maraqları üçün təhlükə yaradan qeyri-qənaətbəxş
maliyyə vəziyyəti.
Hüquqi şəxs tərəfindən bank əməliyyatlarının lisenziyasız
hayata keçirilməsi həmin əməliyyatın aparılması nəticəsində əldə
edilən məbləğin ondan bütünlüklə müsadirə edilməsinə, eləcə də
dövlət büdcə hesabına həmin məbləğin iki misli həcmində cərimə
ödənilməsinə gətirib çıxara bilər. Mərkəzi Bank İqtisad
Məhkəməsinə lisenziyasız bank əməliyyatı həyata keçirən hüquqi
şəxsin ləğv olunması haqqında iddia vermək hüququna malikdir.
Lisenziyalaşdırma həmçinin xarici kapitalın iştirak etdiyi
müştərək banklara, qeyri-rezidentlərin xarici banklarına və
filiallara da aid edilir
Mərkəzi Bank həmçinin lisenziyaların ləğv edilməsi
hüququna malikdir. Lisenziyaların ləğv edilməsi bankın ləğv
edilməsi haqqında qərar olaraq fəaliyyət göstərir. Bu tədbir
aşağıdakı hallarda tətbiq edilir:
Düzgün olmayan məlumatların aşkar edilməsi zamanı;
Lisenziyanın verilməsindən bir ildən çox müddət keç-
dikdən sonra bankın fəaliyyətə başlamaması;
Bank tərəfindən hesabatda qeyri-doğru məlumatların
təqdim edilməsi zamanı;
Qanunvericiliklə qadağan olunmuş və banka verilən
lisenziya çərçivəsindən kənara çıxan əməliyyatların
həyata keçirilməsi zamanı;
Bank tərəfindən inhisara qarşı qanunvericiliyin tələblərinin
Dostları ilə paylaş: |